Maarten van Rossem

Vijf vragen aan

Zin redactie 11 mei 2023

Bijna 80 en niet weg te slaan van de buis. Historicus en programmamaker Maarten van Rossem is hot en maakt programma na programma. Nieuw in het rijtje: Wortelboer & Van Rossem. “Werken is de oplossing als je ouder wordt. Ik wacht niet op de dood.”

We spreken af om ’s avonds te bellen. Want Maarten van Rossem is een avonden nachtmens. Hij gaat goed op de stilte van de inktzwarte nacht. Maar zijn mobiel staat uit. Niet te bereiken! Tegen middernacht mailt hij ‘Probeer het morgenmiddag nog eens’. Bingo! Tussen de opnames door van de serie Wortelboer & Van Rossem belt hij vanuit een elektrische auto met programmamaker en presentator Emma Wortelboer achter het stuur. Dé Emma die punten uitdeelde op het Eurovisie Songfestival 2019 en door het dolle heen was na de overwinning van onze eigen Duncan Laurence. Haar hilarische filmpje ging viral. Ze was eveneens een niet verwachte finale kandidaat in de kijkcijfer hit De slimste mens 2020 met als enige jurylid Van Rossem.

De slimste mens

Honderden kandidaten stonden in de spotlights op De slimste mens-werkvloer en juist zij, net zo scherp en rebels als Van Rossem, toverde een lach op zijn normaal vrij emotieloze gezicht. Iets met oesters en vagina’s. Vervolgens smulde Nederland van hun verblijf bij het programma Boerderij van Dorst. Twitter barstte los: ‘een gouden duo.’ “Emma vroeg na die uitzending of ik zin had om samen een programma te maken. En tegen een leuk format zeg ik geen nee.” In het programma gaan ze ondanks het grote leeftijdsverschil van 53 jaar op zoek naar hun overeenkomsten en verschillen. Ze filosoferen over de tijdgeest door de jaren heen.

“Merkwaardig genoeg blijkt dat we aanzienlijke overeenkomsten in opvattingen hebben, maar ook in genoeg dingen afwijken.” Vandaag waren de opnames in een bruidsmodezaak. Zij houdt wel van een feestje met alles erop en eraan, hij heeft er een pesthekel aan. Een mooie trouwjurk kopen? Zonde van het geld. “Ik ben opgegroeid in de jaren 40/50 in een totaal ander Nederland dan waarin Emma is geboren (1996). Mijn jeugd en latere jaren stonden in het teken van soberheid. Trouwen deed je tussendoor op het stadhuis zonder toeters en bellen. Emma wil juist het tegenovergestelde, en dat levert kennelijk leuke tv op.” Dan denk je: daar heeft-ie zijn handen wel aan vol, maar nee, ook de opnames van De broeders Van Rossem zijn in volle gang. En dan komt er opnieuw een zomerseizoen aan van De slimste mens. Hoezo rustige oude dag?

Van leeftijdsdiscriminatie op de werkvloer heb jij geen last. Hoe ouder, hoe gekker?

“Tsja… Ik kan kiezen uit programma’s en doe alleen wat ik leuk vind. Een voorrecht. Dat ik nog zo vaak word gevraagd zal vast met mijn uitgesproken mening te maken hebben. En niet te vergeten mijn beeldschone uiterlijk en unieke atletische gestalte. Even serieus: ik ben er natuurlijk net zo verbaasd over als ieder ander. Overigens ben ik ook meermaals een half jaar of langer gecanceld. Redacties van tv-programma’s nodigden mij niet meer uit als Amerika-deskundige na mijn cynische commentaar voor de NOS bij de inauguratie van president George Bush.

Mijn aanwezigheid in talkshows over 9/11 en de inval van Amerika in Irak werd ook niet erg gewaardeerd. Ze hadden genoeg van mijn relativeringen en niet gangbare mening en denkpatroon. Maar je moet zaken in de context houden. In die tijd kreeg ik regelmatig haatmails. Leuk is het niet, maar last heb ik er niet van gehad. Ik slaap pas slecht als het dak lekt. Gelukkig was ik financieel niet afhankelijk van tv-programma’s en werkte ik toen nog als hoogleraar aan de Universiteit van Utrecht. Ook zonder tv was ik een gelukkig mens.”

Jouw zus Sis is vorig jaar overleden. De ontbrekende schakel in het programma De broeders Van Rossem. Mis je haar?

“Natuurlijk! ‘Hoe zou Sis dit gevonden hebben’ zeggen Vincent en ik regelmatig tegen elkaar tijdens de opnames. Ik mis haar gezelligheid. Het is zonde dat ze er na afloop van een draaidag niet meer bij is. Dan drinken we een wijntje – ik alcoholvrij – en praten we de dag door. Van jongs af aan trok ik intensief met Sis op. We schelen maar anderhalf jaar. Vincent werd als jongste enorm verwend door mijn ouders, en was het lievelingetje thuis. Een aanzienlijk deel van zijn leven maakte hij er een potje van en deed alles wat God verboden had. Als puber gebruikte hij drugs, maakte school niet af en vertrok met een busje naar Marokko.

Na z’n dertigste is alles nog goed gekomen en is hij net als ik cum laude afgestudeerd. Daarentegen was ik een enorm braaf kind, haalde goede cijfers en sprak met twee woorden. Maar mijn moeder zag mij niet staan. Ik, die altijd alles volgens het boekje deed. Ja, dat heb ik haar wel eens kwalijk genomen. Sis en ik werden min of meer verwaarloosd, maar dat schepte eveneens een sterke band tussen ons. Ze voelde als een tweelingzus. Als ik al eens iets besprak dan deed ik dit met haar. Toch overliepen we elkaar in ons volwassen leven niet. Juist door de opnames van het programma Hier zijn de Van Rossems zagen we elkaar regelmatiger. Mijn gezin vind ik wel belangrijk. Onze kinderen en kleinkinderen spreek en zie ik geregeld en we gaan altijd met z’n allen op vakantie naar Texel. Ik heb niks met buitenlandse vakanties. Dan moet je je eigen reis organiseren en daar heb ik helemaal geen puf voor.”