Het onthoudvermogen

Een nieuwe column van wijkzuster Ronda - deel 9

Zin redactie 14 mei 2023

Behalve echtgenote en moeder is Zuster Ronda (1963) gediplomeerd wijkverpleegkundige. In Zin Magazine gidst ze ons langs bekende zorgthema’s: van werkdruk en te weinig personeel tot klotsende bedpannen. Maar ook en vooral de liefde voor het vak. Dagelijkse beslommeringen, huwelijksperikelen, zorg en zelftwijfel: bij zuster Ronda komt alles voorbij. ‘Stralend zegt mevrouw V.: ‘Zie je wel dat ik voor mezelf kan zorgen!’

Die ochtend ga ik langs bij meneer en mevrouw V. Beiden fors op leeftijd maar nog zelfstandig wonend in hun eigen huis – met de nodige hulp. Bij het ouder worden vertragen lichaamsfuncties en ook hersencellen krijgen het zwaar te verduren. Meneer V. en de kinderen reageerden niet verbaasd toen de diagnose alzheimer werd gesteld bij mevrouw V. Geleidelijk aan, misschien al vier jaar geleden, viel het op dat het af en toe niet klopte. Ze vroeg steeds naar de bekende, maar voor haar toch onbekende, weg. Mevrouw V. werd afhankelijker van haar man: boodschappen doen, huishoudelijke taken, administratie. Er gingen alarmbellen rinkelen in haar omgeving toen ze de verjaardagen van de kinderen niet meer wist. Zelfs haar eigen verjaardag was ze vergeten. Ze maakte nog een grapje over die vergeetachtigheden. “Mijn onthoudvermogen is soms wat minder!”

Zelfredzaamheid

Mijn team heeft vanwege mevrouws ontoereikende zelfredzaamheid onlangs haar persoonlijke zorg overgenomen. We hebben onderling afgesproken dat we heel nadrukkelijk een positieve stemming en kalmte laten zien. Gejaagdheid geeft haar een onveilig gevoel. En als de stress toeslaat, blijft ze in bed liggen. Ik ga bij mevrouw V. op de rand van het bed zitten. Ze slaapt nog, haar grijze haren liggen als een waaier om haar hoofd. “Goedemorgen,” zeg ik zacht. “Heeft u lekker geslapen?” Mevrouw V. opent haar ogen en kijkt me verbaasd, bijna argwanend aan: een nieuw gezicht in de slaapkamer. “Ik ben Ronda. Gisteren was ik er ook. Uw man heeft al een lekker ontbijt gemaakt, maar zal ik eerst meelopen naar de badkamer? Kom maar voorzichtig op de rand van het bed zitten… Goed zo… Wat heeft u toch een prachtig uitzicht op de tuin.”

Geen toneelstukje

Het positief benaderen is niet zomaar ‘een toneelstukje’. Mevrouw V. voelt het direct aan als we het niet menen. En dat geldt voor veel mensen in een vergelijkbare situatie. Het kortetermijngeheugen van mevrouw V. mag dan niet functioneren, haar gevoelsgeheugen werkt nog uitstekend. “Kom, dan lopen we samen naar de badkamer. Geef me maar een arm. Ik heb de kraan al opengezet, lekker warm. Wel een beetje raar hè, om door iemand geholpen te worden. Maar koningin Juliana kreeg ook een beetje hulp, hoor. Kan ons allemaal gebeuren.” We praten nog wat. Meer is het niet, maar voor haar is het van betekenis, zo lijkt het. Even later staat ze met haar ogen dicht en een glimlachje onder de douche. Daarna help ik haar met afdrogen en aankleden. Haar blouse aantrekken gaat moeizaam. Ik geef de blouse de schuld. “Kleding die net uit de was komt, zit altijd te strak.” Als we klaar zijn, zegt mevrouw V. stralend: “Zie je wel dat ik voor mezelf kan zorgen!” “U doet het hartstikke goed,” zeg ik. “U ziet er goed uit. En nu gaan we naar beneden naar het ontbijt.” Warme, positieve en persoonlijke aandacht geven. Altijd op zoek naar wat nog wél kan. Alles richten op beleving, niet op ziekte. Mensen met dementie zien als mensen: dát is ons werk!