Wilfried de Jong

Waarom mag je maar een ding doen in het leven?

Zin redactie 27 juli 2023

Hokjesdenken? Typisch Nederlands! Wilfried de Jong is een alleskunner en geniet van zijn talent op tv, het witte doek, de radio, in het theater en als schrijver. Bijna 65 is hij, en ‘nog lang niet uitgeblust’. Zijn nieuwste verhalenbundel Schwung is uit met verhalen die swingen en wringen – net als hij.

Wilfried de Jong zit midden in de opnames van Laatste ronde, het ver- volg van de speelfilm Ventoux over diepe en sportieve mannenvriendschappen. Dit weekend is hij vrij en thuis in Rotterdam, de stad waar hij geboren en getogen is. Even relaxen met zijn vrouw, documentairemaker Anneloek Sollart, want de week erop heeft hij een overvol draaischema en is het aanpoten. Hij zit in vol ornaat in een maatpak in zijn tuin met tjilpende vogels op de achtergrond. Vóór dit interview dronk hij koffie op het terras met goede vriend en schrijver Michel van Egmond. Ná ons gesprek ver- trekt hij richting De Kuip voor een interview met Feyenoord-trainer Arne Slot. Werken kan De Jong als het interessant is toch niet laten in zijn vrije weekend. En nee, hij heeft zich niet voor Slot in zijn Dries van Noten-pak gehesen. De Jong heeft geen casual kleding in zijn kast hangen. “Maar ik ben er niet tuttig mee: het mág vies worden. Jaren geleden werd ik uitgeroepen tot best geklede man door Esquire. Net voor de uitreiking spuugde mijn destijds pasgeboren zoon melk over mijn over- hemd. Ik trok m’n colbert erover aan en ben er zo heen gegaan,” lacht hij.

De Jong kennen we onder meer van zijn absurdistische theatervoorstellin gen met Martin van Waardenberg als het duo Waardenberg & De Jong, en de prachtige en intense interview programma’s Zomergasten en 24 uur met. Tv waar je voor ging zitten en waarmee hij je het gevoel gaf dat je zijn gast echt beter leerde kennen. “In mijn allereerste uitzending van Zomergasten sprak ik cabaretier Hans Teeuwen. Hij stak een sigaret op, en ik zat zo geconcentreerd te luisteren dat ik het niet in de gaten had. Terwijl roken op tv natuurlijk not done is.” Voor het schrijven van Schwung trok hij begin dit jaar vier maanden uit. Nonstop schrijven aan tien verhalen en een blues. Boeiende fictieverhalen metfijnezijsprongetjes –uitgezon derd de waargebeurde verhalen over jazzmuzikant Archie Shepp en cellist Mischa Maisky – over bijvoorbeeld de Italiaanse Claudia die lichaams geluiden opneemt, de recalcitrante zangeres Wolk en de dakloze Ravi die elke dag in de Rotterdamse metro speelt. Verhalen in een muzikaal decor.

Je bent een observator pur sang, geeft je ogen de kost en houdt je oren op de wind, lees ik achter op Schwung. Je staat dus altijd aan?

“Eigenlijk wel. Ik heb één gebrek: fantasie die op hol slaat, maar ik kan er goed mee leven. Ik hou van het ver tellen van verhalen in elke kunstvorm en wilde weer een bundel schrijven. Als ik schrijf, probeer ik zo dicht mogelijk bij iemands ziel te komen en in zijn hersenpan te duiken, net zoals ik interview. Ik geef personages een karakter en een stem mee. Dat is een kwestie van alle poriën openhouden en zorgen dat je niets ontgaat.

Het North Sea Jazz Festival inspireerde mij voor het schrijven van Schwung. Elk jaar ga ik erheen en ben ik drie dagen van de wereld. Waarom gebruik je de liefde voor muziek niet voor een bundel, dacht ik tijdens die laatste, gelukzalige avond. Er zijn zoveel mooie verhalen te vertellen rond muziek. Muziek is een constante factor in het leven van mensen, ook in het mijne. Ik kan uren bankhangen en uit het raam staren met mooie muziek aan. Muziek geeft plezier, troost en energie.”

2. Ik ben niet alleen die jongen van de sport zeg je geregeld in interviews. Stoort het je dat mensen dat denken?

“Ik hou niet van hokjesdenken. Waar om mag je maar één ding doen in je leven? Mijn vader was al jong diep vriesgroothandelaar en heeft dit tot zijn pensioen samen met zijn broer gedaan. Hij was daarin gelukkig, ik vind afwisseling heel plezierig. Als je dat qua persoonlijkheid aankunt, zou ik het ook iedereen aanraden: kijk je ogen uit en proef van alles. Het beheersen van verschillende disci plines bevlekt elkaar en zorgt ervoor dat je beter wordt in wat je doet. Overigens raakte ik na het behalen van mijn vwodiploma wél een beetje in paniek. Al mijn vrienden wisten wat ze wilden worden – behalve ik. Op aanraden van een docent ben ik een jaar naar een kibboets in Israël gegaan, en werkte ik zes dagen in de week op het land. Eenmaal terug in Nederland wist ik het nog steeds niet. Uiteindelijk heb ik me ingeschreven op de Sociale Academie. Na mijn afstude ren werkte ik een aantal jaar met weg gelopen jongens en meisjes. De journalistiek kwam op mijn pad, net als de rest van mijn carrière.

Ergens rond mijn 25ste heb ik besloten allerlei werk tegelijk te doen, en dat pakte goed uit. Hoewel mijn leven nu wel meer gestructureerd is: ik doe niet meer alles door elkaar heen maar ná elkaar. Vroeger was mijn leven een complete chaos, en tegelijkertijd werkte het goed voor mij. ’s Ochtends deed ik een interview, ’s middags reed ik met Martin naar een theatervoorstelling in het land, erna nog wat zuipen in de stad en vervolgens werd ik midden in de nacht voor de redactie van Het Vrije Volk afgezet om mijn interview te tik ken. En dan ben ik ook nog eens een perfectionist: ik wil alles goed doen en van een fout kan ik wakker liggen. Overigens is het een misverstand dat ik 24 uur per dag hard werk: ik zorg voor mijn balans. Dat is mijn grote geheim om overeind te blijven. Ik ben ook nooit ziek of overspannen. Hoe vaak hoor je niet dat mensen een burn out hebben. Hebben ze dan al die tijd de signalen in hun lichaam genegeerd? Ik geniet met volle teugen van het leven en ben erg energiek, maar wel zuinig op mijn lijf. Ik neem op tijd rust. Ik leef ook heel gezond: alcohol kan ik weken laten staan. En voordat daar weer een misverstand over bestaat: ik zak echt wel eens een avondje door. Met het vingertje wijzen zal ik nooit doen. Doe vooral waar je jezelf goed bij voelt.”