Sabine van den Eynden & Antoinette Hoes:

Vrijheid brengt geluk, energie, zelfvertrouwen. Maar het liet sommigen in de jaren 80 ook dansen op een vulkaan. De roman Lieve Chris van Sabine van den Eynden (1964) & Antoinette Hoes (1970), over vriendschap in het Amsterdam van de jaren 80, spat van de levenslust. Maar laat óók die andere kant zien.

Samen een boek schrijven. Dat lijkt me niet eenvoudig. Hoe was de rolverdeling?

Antoinette: “We hebben heel veel research gedaan – samen en ook apart – en daar heel veel plezier aan beleefd. Er waren ook tijden dat we ons in de research verstopten omdat dat soms makkelijker is dan het schrijven aan te gaan. De personages van Christina en Sasja hebben we samen ontwikkeld. En we hebben veel tijd besteed aan hun gemeenschappelijke taal. Alle verhaallijnen hebben we samen bedacht. Dat samen werken was ook een geweldig goede reden om met regelmaat samen een week weg te gaan om te schrijven.

Na al die voorbereidingen zijn we pas echt gaan schrijven, om en om een hoofdstuk. Dat ging goed tot versie twee naar de uitgever ging. Vanaf dat moment ging eerst de een en dan de ander door het hele boek heen.”

Sabine: “We waren het niet altijd eens, hoor.”

Antoinette: “Er is misschien wel een keukendeur gesneuveld.”

Sabine, jij bent behalve schrijver ook scenarist. Hoe anders is het schrijven van een boek dan van een scenario?

Sabine: “Heel anders. Bij film en televisie kijk je van buiten tegen personages en hun handelen aan. Je taak als scenarist is de kijker een personage in te trekken, ervoor te zorgen dat de kijker gaat meeleven met dat ene poppetje op het scherm. Bij een roman vertrek je altijd vanuit het hoofd van een personage en moet je van daaruit een betekenisvolle wereld scheppen. Je kunt minder vaak heen en weer springen tussen tijden en plaatsen dan in een film, want dan verliest de lezer het overzicht en de aandacht. Maar: je kunt overal naartoe, zelfs naar de maan. Je hoeft alleen maar op enter te drukken en te schrijven: eenmaal op de maan aangekomen…

De overeenkomsten zijn trouwens groter: of je nu een boek of een film schrijft, het gaat altijd om verhalen, personages en de betekenis die je aan dingen wilt geven.”

Antoinette, jij bent vooral bekwaam in digitale media. Hoe was het om een boek te schrijven?

Antoinette: “Mijn vak is strateeg, daarmee ben ik een soort structuurfetisjist. Dus het opzetten van het verhaal en het structureren voelde heel vertrouwd. In mijn vak wordt ook veel geschreven. Als het goed is, schrijf ik stukken waar creatieven door geïnspireerd raken om reclamewerk en andersoortig werk te maken. Wat anders was, was de totale vrijheid om te fantaseren en dat was heerlijk.”

Lieve Chris leest als een speer. Hoe ontstond deze toegankelijke, levendige manier van schrijven?

Sabine: “De taal die we hanteren is de taal van ons tweeën, de taal die we samen hebben opgebouwd in alle jaren vriendschap. Die komt voort uit onze manier van denken en onze visie op de wereld om ons heen. Wij zijn het al heel lang griezelig eens over heel veel dingen. We hebben er bewust voor gekozen dat het boek het leven moest vieren, dat het moest bruisen. Als je dat terugleest, zijn we heel blij.”

Antoinette: “Hierin heeft ook onze uitgever een best strenge hand gehad, Mizzi van der Pluijm van Uitgeverij Pluim.”

Wat doet veel vrijheid met jonge mensen? En kan er sprake zijn van ‘teveel vrijheid’?

Antoinette: “Natuurlijk zijn er twee kanten aan grenzeloze vrijheid. Vrijheid brengt geluk, energie, zelfvertrouwen, het maakt je sterk. Maar het liet sommigen ook dansen op een vulkaan. En anderen voelden zich in de steek gelaten en niet ‘gezien’. Er zijn mensen, kinderen nog toen, gesneuveld in de tijd die wij beschrijven. Tussen de wal en het schip gevallen toen even niemand keek. Ik geloof dat Sabine en ik door de grenzeloze liefde en het vertrouwen van onze moeders heel stevig in onze schoenen stonden. Die rijkdom is helaas niet ieder jong mens gegeven.”

Decor van het boek is het vervallen Amsterdam van de jaren 80. Putten jullie uit eigen herinneringen en ervaringen? Wat vinden jullie vooral zo kenmerkend voor die tijd?

Sabine: “Natuurlijk putten wij uit onze eigen observaties en ervaringen in de jaren 80. Het was een tijd waarin je je volledig vrij kon voelen omdat er geen regels leken te bestaan. De patriarchale maatschappij was omvergeworpen door de revolutie van ’68 en de hippies, maar die waarheid was ook alweer op zijn retour. Daardoor ontstond een vacuüm waarin alles mogelijk was, niets hoefde en – dankzij de dreigende kernoorlog en economische crisis – alles zinloos leek. Er hing een zwartgallige, individualistische, nihilistische sfeer, waar wij heel vrolijk van werden.”

In hoeverre speelt het feminisme een rol in Lieve Chris?

Antoinette: “Het zijn de mantra’s waarmee wij zijn opgegroeid. Ik kan me niet voorstellen geen feminist te zijn. Sasja en Christina willen feminist zijn, maar het boek vertelt ook hoe tenenkrommend en lachwekkend sommige uitwassen in de jaren 80 waren. We wilden ook het dogmatische, sektarische en weinig inclusieve karakter van de feministische beweging laten zien, met wat humor.”

De relatie van Sasja, Christina en David is best ingewikkeld. Waar zit dat hem in?

Sabine: “Sasja, Christina en David houden zielsveel van elkaar maar ze weten niet goed hoe ze die liefde vorm moeten geven. Ze zijn hartstochtelijk en roekeloos en daardoor maken ze fouten en doen ze elkaar pijn. We willen die relatie laten zien zonder erover te oordelen.”

Antoinette: “Het is aan de lezer om met ze mee te leven. En om hun keuzes al dan niet te kunnen invoelen.”

Waarom kozen jullie ervoor de meisjes Sasja en Christina behalve als uitbundige tieners ook dertig jaar later te portretteren?

Antoinette: “We hadden er behoefte aan om te kunnen reflecteren vanuit wie Sasja en Christina dertig jaar later zijn. Het versterkt de romantiek van de vriendschap, en het is ook het waarachtige eraan.”

Sabine: “Omdat de pijn niet overgaat en omdat wij geloven dat de liefdes en vriendschappen die je als adolescent aangaat voor altijd zijn.”

Kunnen we nog meer van jullie als schrijfduo verwachten?

“We denken al heel hard na over Lieve Sas.”

Luisteren?

Klik hier voor de Pluimcast met Sabine over Lieve Chris op Spotify

Over het boek

Als de ME hardhandig een kraakpand in Amsterdam ontruimt, weet de zestienjarige Sasja ternauwernood te ontsnappen. Ze wordt gered door Christina en vanaf dat moment zijn ze onafscheidelijk. Samen groeien ze op in het vervallen Amsterdam van de jaren tachtig, waar krakers en agenten om de ruimte vechten en jonge mensen hun weg proberen te vinden in het mijnenveld van jeugdwerkloosheid, een dreigende kernoorlog en de sleetse idealen van de jaren zestig.

Sasja en Christina zien het leven als een feest. Ze zijn aan niemand verantwoording schuldig over wat ze doen en met wie. Maar juist die onbevangen levenshouding zet de vriendschap zo onder druk dat ze er dertig jaar later nog steeds de gevolgen van ondervinden.

(Lieve Chris, Pluim, € 23,99)

Over de schrijvers

Sabine van den Eynden (1964) is scenarist en auteur. Ze schrijft scenario’s voor vele televisieseries, waaronder GTST, Goudkust, Hertenkamp, Juliana en Verliefd op Ibiza. Zij publiceerde meerdere romans, maakte films met Pim de la Parra en Paul Ruven en bedenkt strips voor Jan, Jans en de kinderen.

Antoinette Hoes (1970) is expert op het gebied van digitale media en communicatie. Ze richtte haar eigen bureau Leylines op en werkte voor verschillende startups en grote marketing- en communicatiebedrijven over de hele wereld. Met haar werk sleepte ze meerdere nominaties en prijzen in de wacht. Momenteel is ze Head of Global Strategy Group bij Innocean in Seoul.

Zin in meer?

We mogen 5 boeken van Sabine en Antoinette weggeven. Kans maken? Deel je gegevens in onderstaand witformulier. Meedoen kan t/m 30 augustus 2023.

De beste artikelen in je mailbox? Meld je aan voor de nieuwsbrief