Omgaan met dementie

Sarah Blom is ouderen psycholoog, voormalig mantelzorger, actrice, theatermaker en schrijver. Het verlies van haar oma aan dementie was voor Sarah, haar moeder en broers de aanleiding voor het bedenken van Psychologie in Theater.

Met hun muziektheater programma ‘Dag Mama’ hebben zij inmiddels meer dan 300.000 mensen geholpen in de omgang met dementie. In het kader van Wereld Alzheimer Dag (21 september) deelt Sarah 7 tips/handvatten voor de omgang met dementie. Ook maak je kans op vrijkaarten voor de voorstelling Dag mama, dus lees snel verder.

Omgaan met dementie? Zo doe je dat!

1) Neem gedrag niet persoonlijk
In de omgang zal je steeds meer moeten zorgen voor iemand die steeds minder terug kan geven. Iemand die je mogelijk kwetst, beledigt of uitscheldt. Neem dit niet persoonlijk en probeer zo mindful mogelijk het contact in te gaan. Adem even diep in en uit en richt je aandacht op je zintuigen. Indien je merkt dat de emotie oploopt. Zo voorkom je escalaties en schaad je jullie relatie niet onnodig.

2) Maak jouw excuus, zelfs als je niks verkeerd hebt gedaan.
Sorry zeggen is sociaal automatisch gedrag, wat in de dementie heel lang behouden blijft.  Hier kun je dus veel gebruik van maken. Ook al probeer je de ander alleen maar te helpen, de mens met dementie ziet dit vaak anders. Door je excuses te maken, stel je jezelf kwetsbaar op, kom je minder bedreigend over en maak je contact vanuit gelijkwaardigheid. ‘Het spijt mij dat ik je probeerde te helpen’, ‘het spijt mij dat ik je behandel als een klein kind’, ‘het spijt mij dat ik u boos maak’ zijn mooie voorbeelden.

3) Pas je tempo aan
Mensen met dementie reageren vaak vertraagd. Dit betekent dat wij veel rustiger en langzamer moeten communiceren. Iets wat ons in de tegenwoordige tijd niet gemakkelijk afgaat. Soms is het goed om na een vraag een minuut te laten vallen om mensen de kans te geven de informatie te verwerken. Wees je er ook van bewust dat communiceren zonder woorden ook communicatie is! Onze aanwezigheid/energie doet vaak al heel veel met mensen. Laat mensen eerst hieraan wennen.

4) Jouw non verbale communicatie is heel belangrijk.
Omdat het denkvermogen van de mens met dementie steeds meer afneemt, worden mensen vaak heel gevoelig voor lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen en stemgeluid. Straal dus zoveel mogelijk rust en vertrouwen uit. Met een vriendelijk gelaat.

5) Pas zoveel mogelijk ‘verwoordtechnieken’ toe in het contact
Door iemands woorden of diens onderliggende boodschap te herhalen, voelen mensen zich gehoord en gezien. Dit werkt enorm kalmerend en verbindend. Zegt iemand bijvoorbeeld ‘Ik word de hele dag bestolen ‘, dan kun je zeggen, ‘Je hebt het gevoel dat je hier niemand kunt vertrouwen’. Ga er vooral niet tegenin, dit roept enkel weerstand op. En voedt bijvoorbeeld de achterdocht. 

6) Bied iemand keuzes aan
Mensen met dementie verliezen steeds meer de regie over hun leven. Daarom is het heel belangrijk zoveel mogelijk kleine keuzemomenten in te bouwen ‘Wil je douchen met warm of lauw warm water?’ ‘Wil je een glaasje melk voor of na het doucen’ of bij de pedicure ‘Wil je beginnen met de linker of de rechtervoet’.

7) Wek vertrouwen op.
Laat iemand iets doen waarvan je weet dat hij het kan. Vraag bijvoorbeeld aan het begin van een contactmoment of iemand jouw kop koffie even wil aanreiken of vraag hem of haar met de hand even de voet aan te raken ‘Oh wow, u bent nog soepel, dat gaat u goed af’. Of vraag hulp bij een (fictief) probleem ‘wat zou u doen, ik vind het lastig. Heeft u advies voor mij?’ Zo versterk je iemands eigenwaarde.

Dag mama

Vandaag op Wereld Alzheimer Dag (21 september) speelt Psychologie in Theater een bijzondere show voor een uitverkochte Schouwburg in Amstelveen. Lees snel verder als je kans wil maken voor vrijkaarten op een andere dag.

‘Dag Mama’ en ‘Dag Mama 2’ zijn ontroerende en herkenbare muziektheatervoorstellingen geschreven en worden uitgevoerd door (ouderen)psychologen en voormalig mantelzorgers. De voorstelling biedt waardevolle inzichten en praktische lessen die naasten en betrokkenen helpen bij het begrijpen en omgaan met dementie. De centrale vraag van de voorstellingen luidt: “Hoe kan je nog een mooie tijd beleven met een naaste met dementie?”

Bekijk de trailer

Win met Zin

We mogen 3×2 kaarten weggeven voor Dag Mama. De winnaars kunnen dan contact opnemen met het team van Psychologie in Theater om een datum te kiezen (op basis van beschikbaarheid, want enkele shows zijn al uitverkocht). Kans maken? Deel je gegevens in onderstaand winformulier en wie weet. Meedoen kan t/m 27 september.