Laat je niet interneppen

Als een crimineel in het echt voor je neus zou staan, trap je er misschien niet zo snel in. Online is dat een stuk lastiger. Steeds meer mensen zijn slachtoffer van online criminaliteit. Daders worden slimmer en soms is een écht bericht moeilijk te onderscheiden van een nepbericht. Tips om online oplichting te herkennen en voorkomen.

Zo’n 2,2 miljoen Nederlanders kregen vorig jaar volgens het CBS te maken met online criminaliteit. Naast de financiële schade die zij daardoor leden, hebben zij ook vaak emotionele schade. Zo voelen zij zich minder veilig en hebben minder vertrouwen in anderen. “ Uit ons onderzoek blijkt dat Nederlanders behoefte hebben om meer te leren over hoe zij online oplichting kunnen herkennen en voorkomen “, zegt Mara Verheijen, een van de auteurs van het onderzoek ‘Digitale Vaardigheden van Nederlanders’, uitgevoerd door Centerdata in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Inspelen op persoon

Vaak spelen criminelen in op iemands persoonlijke situatie om belangrijke persoonsgegevens los te krijgen. Ze doen zich daarbij voor als iemand anders. Iemand die te vertrouwen is, zoals een vriend of een medewerker van een winkel met een mooie aanbieding. Per e-mail, sms of WhatsApp nemen criminelen contact op en spelen in op menselijke karaktereigenschappen zoals nieuwsgierigheid, vertrouwen, hebzucht, angst en onwetendheid om toe te slaan. 

De Internepper

• De internepper doet er alles aan om zo betrouwbaar mogelijk over te komen en doet zich daarom voor als een bekende of een instantie.
• Het lijkt alsof de internepper veel van je weet, bijvoorbeeld je naam, dat je op vakantie was of dat je een kamer zoekt.
• De internepper verzamelt vaak eerst informatie over je via jouw social media.

Social Engineering

Een internepper doet aan Social Engineering, een term voor wisselende trucjes waarmee mensen online worden bedrogen. Door zich voor te doen als iemand anders en door handig in te spelen op persoonlijke situaties, krijgen internetcriminelen het voor elkaar om je op het verkeerde been te zetten. Engineering betekent eigenlijk ‘iets bouwen. Bij social engineering bouwen criminelen als het ware een omgeving of situatie waarin ze jou zo manipuleren dat je gevoelige informatie deelt of geld betaalt.

Ze doen dit door gebruik te maken van eigenschappen die we allemaal hebben:

• Nieuwsgierigheid naar een mooie aanbieding
• Angst voor een financiële noodsituatie
• Behulpzaamheid voor een (klein)dochter in nood

Zo herken je een online oplichter

Nepmails

Nepmails namens je bank of zelfs van de Rijksoverheid. Hierin kan gevraagd worden om op een link te klikken en je (bedrijfs)gegevens te delen. Dan is er sprake van ‘phishing’.

Malware

De link kan ook malware bevatten, een programma waarmee een crimineel ongevraagd toegang krijgt tot je computer of apparaat. Hierdoor kunnen ze nog meer persoonlijke gegevens stelen, denk aan je identiteitskaart of paspoort, of je computer blokkeren in ruil voor geld (ransomware).

Hulpvraagfraude

Ook kun je een appje of berichtje krijgen van een zogenaamd familielid die in (geld)nood zit. Vaak wordt hier gevraagd om zo snel mogelijk actie te ondernemen