Schepper Francine Oomen

‘Mijn grote innerlijke drang tot expressie bleek uiteindelijk mijn remedie tegen depressie’

Zin redactie 16 november 2023

Ze schreef een reeks internationale bestsellers waaronder twee heel persoonlijke graphic novels over de overgang en haar onveilige jeugd. Maar echt bekend is Francine Oomen (1960) van haar legendarische jeugdboekenserie Hoe overleef ik – voor hele generaties de ultieme reddingsboei.
Die pubers zijn inmiddels jongvolwassen en wilden een vervolg. Dat ligt er nu: een nieuw anker in verwarrende tijden voor de volwassen lezers van toen.

Langgerekte weilanden, tientallen sloten en een smalle dijk die amper ruimte biedt voor een tegenligger. Hier ergens in de polder moet de boerderij van Francine Oomen te vinden zijn.

Vlak voor het afgesproken tijdstip draaft een vrouw me op een holletje tegemoet. Spijkerbroek, oversized sweater, dik, grijzend haar boven een gebruind gezicht. Francine Oomen steekt haar hand op en rent verder. Vijf minuten later is ze terug. Opgelucht en wel. “Ik hoorde lawaai bij mijn kippen en dacht dat er een vos was. Gelukkig was het loos alarm. Kom verder en trek je schoenen uit, er ligt hier overal kippenstront.” Inderdaad scharrelen er tevreden pikkende kippen rond de deur. Ze woont in het achterste, pas verbouwde deel van de boerderij. Een enorme, lichte ruimte met ononderbroken uitzicht op uitgestrekte weilanden vol schapen. Aan de voorkant woont zoon Daan met zijn gezin.

Aanleiding voor het gesprek is haar nieuwste boek, het vervolg op de razend populaire jeugdboekenserie Hoe overleef ik die in 2015 stopte. Een fan van het eerste uur vroeg zich op TikTok wanhopig af wanneer Francine Oomen een boek zou droppen over hoe te overleven na het afstuderen. Zijn oproep kreeg massaal bijval en bereikte ook Francine.

Was je niet een beetje trots op al die bijval?

“Trots is altijd een beetje een moeilijk ding voor mij geweest. Op de een of andere manier heb ik me altijd gedistantieerd van de schrijver Francine. Tuurlijk, ik weet van mijn prijzen en de verkoopaantallen, maar dat is iets abstracts. Ik ben wars van ego en imago. Ik ben gewoon Francine die hier in haar boe- renkloffie maar wat aanrommelt. Maar toen ik naar aanleiding van dat TikTok-filmpje binnen 24 uur meer dan 4000 mails binnen- kreeg, begon het voor het eerst tot mij door te

hebben betekend. Het was zo overweldigend en hartverwarmend! Mensen schreven me hoe mijn boeken hen door hun puberteit hebben gesleurd. Huh? Is dat zo? Misschien heb ik dan toch iets goeds gedaan. Ik moest dit oppakken en er iets mee doen. Naarmate ik ouder word, geloof ik steeds meer dat ik niet bedenk of plan wat ik ga doen, maar dat het leven dingen met mij voor heeft.”

Waarom ben je ooit met de serie gestopt?

“Ik had op dat gebied alles gegeven wat ik in huis had en wilde mezelf niet gaan herhalen. Het was afgerond en klaar. Dat besluit viel samen met de uitputting die ik al jaren constant ontkende en me toen echt nekte. Tel daar de overgang, die ook veel energie kost, bij op. Ik heb me daarna helemaal aan mijn binnenwereld gewijd. Ik heb rust genomen, ben in therapie gegaan, heb veel gestudeerd en veel getekend. Uiteindelijk zijn daar twee graphic novels uit voortgekomen, eentje over mijn onveilige jeugd en de gevolgen daarvan, en een over de overgang.

Die overgang dwong me destijds op mijn knieën. Ik had alleen geen flauw idee dat het de overgang was. Ik was 52 en menstrueerde nog keurig, dus de overgang kon het niet wezen. Zo weinig wist ik ervan op dat moment. Ik wist alleen dat ik niet meer verder kon en heb noodgedwongen alles stopgezet. Ik ben letterlijk gaan braak liggen in de zin van geen plannen meer maken, geen afspraken, geen beloftes. Ik kon op dat moment ook niets meer. Ik werd mis- selijk als ik de computer openklapte.”

Lijkt me heel beangstigend voor een schrijver.

“Dat was het ook. Mijn bestaansrecht was ineens weg. Wie ben ik nog als ik niet schrijf? Mijn grote innerlijke drang tot expressie bleek uiteindelijk mijn remedie tegen depressie. Ik kan niet niets doen, dat zit niet in mijn aard. Mijn binnenwereld heeft expressie nodig.”

Ze gebaart naar het grote, blankhouten weef- getouw vlak voor het raam en naar de kunst aan de muur. “Weven, tekenen, tuinieren, koken en bakken, het zijn mijn manieren om me te verbinden met het leven. Juist omdat ik best veel in mijn hoofd zit, heb ik het nodig om dingen met mijn handen te maken. Dat geeft me veel bevrediging, maakt me rustig en gefocust.”

Van de planken in haar robuuste keuken pakt ze een kruidentheemelange die ze gerouti- neerd mengt met wat takjes munt die ze net buiten heeft geplukt. Op tafel komt naast de grote kan thee een schaal met repen koek. Smeuïg, zelfgebakken bananenvijgenbrood met vijgen uit eigen tuin. “Helemaal gezond, geen suiker en weinig vet. Bakken is zo bevredigend. Een huis dat heerlijk naar brood ruikt, is onbetaalbaar.” Francine heeft een eigen graanmolen en bakt alles zelf. Ze heeft een moestuin en eet geen vlees, geprefabriceerd voedsel en maar weinig suiker.

Hoe heb je de overgang overleefd?

“Zonder pillen in elk geval! Ha. Een van mijn motto’s is van de nood een deugd maken, dus toen ik in de gaten kreeg dat het wel eens de overgang zou kunnen zijn en ik er niks van afwist, heb ik me er helemaal in verdiept. Het activistische deel in mij werd steeds kwaaier. Hoe kan het dat er zo ongelooflijk weinig goede voorlichting is? Hoe kan het dat artsen er zo weinig van afweten? In de huidige opleiding wordt er heel weinig tijd aan besteed en daarin gaat alle aandacht naar hormonen, niet naar wat het in allerlei opzichten voor een vrouw betekent.

De ‘farma’ is er natuurlijk wel op gedoken. Joh, neem een pilletje en sla de overgang toch over. Alsof je zo’n belangrijke ontwikkelingsfase kunt en wilt overslaan. De puberteit sla je toch ook niet over? Ja, er verandert veel. Je energie keldert, je libido daalt, je kunt allerlei vreemde kwaaltjes krijgen – die overigens allemaal tijdelijk zijn – maar je vindt je oude zelf niet terug door een pilletje.

INTERVIEW: MARGRIET DE GROOT | BEELD: ANNEMARIE SABELIS