Filosoof en schrijver Eva Meijer:

Romans hebben een bijzondere verhouding met de tijd, vindt filosoof en schrijver Eva Meijer (1980). Want de lezer investeert relatief veel tijd en aandacht. Het is dus een heel intieme kunstvorm. In Dagen van glas zet ze je als lezer aan het werk. Kiest haar woorden zorgvuldig. Want in kleine dingen kan groot gevoel verborgen zitten.

Je schrijft romans en poëzie. In welk genre voel jij je het meeste thuis? En beïnvloeden de genres elkaar als je schrijft?

“Sterker nog: ik werk ook als academisch filosoof, schrijf columns en essays voor NRC, ben beeldend kunstenaar en singer-songwriter-in-ruste. Veel mensen denken dat je moet kiezen: je bent man of vrouw, hondenmens of kattenmens. Maar het is interessanter om in verschillende werelden te vertoeven en af en toe van vorm te veranderen. Ik ben in veel opzichten een tussenwezen. Als schrijver zijn vorm en inhoud altijd met elkaar verbonden, romans en gedichten laten wat anders van de wereld zien dan een academische tekst of een column. Kunnen werken in verschillende genres geeft vrijheid. En het is mij gegeven. Ik ben maar een doorgeefluik tussen de wereld en het werk.”

Het eerste hoofdstuk van jouw nieuwe roman Dagen van glas verscheen eerder als novelle. Wat deed je doen besluiten hierop voor te borduren en het geheel tot een roman uit te werken?

“Boeken komen tot me uit hun eigen sfeer. Ik bedenk verhalen niet, ik zie ze ergens en volg ze. De novelle draait om Emel maar haar dochter Doris speelt ook een rol in het verhaal. Na het schrijven van de novelle wist ik dat Doris een eigen verhaal te vertellen had, en zo leidde het een tot het ander.”

Dagen van glas gaat over een gezin: moeder, vader en dochter. Wat betekent familie voor hen? Is het bijvoorbeeld een veiligheid of juist helemaal niet?

“In de roman volgen we verschillende familieleden door de tijd heen waardoor de betekenis van bepaalde situaties steeds verandert – voor henzelf en ook voor de lezer. De hoofdstukken zijn puzzelstukjes die steeds net een ander beeld geven van het geheel. Het boek gaat ook over de rol van taal en kunst daarin: door een verhaal anders te vertellen laat je de wereld anders zien.”

Vrienden kies je, je familie heb je. Is een familieband uiteindelijk onverbrekelijk? Hoe zie jij dat?

“Filosoof Donna Haraway schrijft: make kin not babies. Daarmee spoort ze ons aan om met je vrienden – ook van andere soorten – nieuwe families te vormen. Zo zie ik mijn naasten ook: mijn hond is familie en de cavia’s, mijn zusje en een paar vrienden. In de roman speelt dat ook. Dagen van glas is ook een queer boek, waarin de meeste personages op zoek zijn naar oprecht leven en zich niet zomaar voegen naar de mal die voor ze klaarligt.”

Hoe verhouden familie en autonomie of eigenheid zich tot elkaar?

“Dit is meer een vraag voor de lezers, omdat het in de roman steeds de vraag is.”

Welke rol speelt de tijd in jouw roman? En hoe kun je je wapenen tegen het feit dat de tijd altijd maar verstrijkt?

“Romans hebben een bijzondere verhouding met de tijd: de lezer investeert relatief veel tijd, vergeleken met een schilderij of een film, en veel aandacht. Daarom is het een heel intieme kunstvorm. Bovendien kun je als schrijver de tijd uitrekken of er juist overheen kijken. In dit boek zoomen we in en uit: we kijken even met de personages mee, heel precies, maar daarna springen we naar een andere tijd. Dat levert melancholie op, want alles gaat voorbij. Maar ook hoop, want verhalen kunnen op nieuw worden verteld. De vader van het gezin leest de brieven van twee schrijvers die in hun eigen tijd niet serieus werden genomen terwijl hun werk later wel op waarde wordt geschat.

De tijd zelf kun je zien als een stroom, maar ook cyclisch, en grote gebeurtenissen kunnen hem onderbreken. Aandacht kan de tijd even stilzetten. En liefde maakt hem open.”

Je schrijft helder maar behandelt ondertussen grote emotionele thema’s. Kun je je literaire schrijfstijl zelf duiden of typeren?

“Je moet van goeden huize komen om iets te maken wat beter is dan stilte. Voor mij is elk woord belangrijk. Daarin lijk ik op Doris uit de roman, die zo nauwkeurig mogelijk zoekt naar woorden om te beschrijven wat ze voelt en ziet. Er zijn schrijvers die alles uitspellen maar ik laat relatief veel werk aan de lezer over. Zo ervaar ik het leven zelf ook, in kleine gebeurtenissen of objecten kan groot gevoel verborgen zitten.”

Wat zou je de lezer van je werk in het algemeen en van Dagen van glas in het bijzonder mee willen geven? Ofwel: wanneer is jouw missie geslaagd?

“Dit is alles. Deze tijd is de enige tijd die we hebben, dit leven is ons enige leven. Sta soms even stil om daarnaar te kijken. Lees en leef aandachtig. En kies je woorden met zorg.”

Over het boek

Een vrouw wordt gegrepen door haar spiegelbeeld. Is zij het zelf, of is het iemand die haar iets wil zeggen? Haar dochter fotografeert sporen in de sneeuw en zoekt naar een plek om te blijven. De vader verliest zich in de brieven die twee vrouwen elkaar bijna een eeuw geleden schreven. Deze vrouwen, allebei schrijvers, zoeken in hun brieven naar een manier om anders te leven, om anders lief te hebben, los van conventies en verwachtingen. In Dagen van glas voelt niemand zich echt thuis in de tijd en de tijd zelf bekommert zich niet om mensen. Maar achter het verhaal van een familie die uit elkaar valt schuilen andere verhalen, over liefde en autonomie, vrij willen zijn en met anderen willen verkeren, die voor elke generatie anders gestalte krijgen. Uiteindelijk gaat het in de roman net als in Meijers eerdere boeken over de kernvraag van ons bestaan: wat betekent het om goed te leven? Hoe moet je je eigen bestaan betekenis geven, en wat houdt het in om goed samen te leven met anderen?

(Dagen van glas, Cossee, € 22,99)

Over de schrijver

Eva Meijer (1980) is filosoof en schrijver. Ze schreef vijf romans, waaronder de internationale bestseller Het vogelhuis (2016) en Voorwaarts (2019). In 2021 verscheen de novelle Haar vertrouwde gedaante. Als essayist maakte Eva Meijer naam met haar grensverleggende essay De soldaat was een dolfijn. Over politieke dieren (2017), gebaseerd op haar proefschrift waarmee ze de Erasmus Dissertatieprijs won. Datzelfde jaar ontving ze de Halewijnprijs voor haar gehele oeuvre. Tevens won ze de Hypatia-prijs. Begin 2019 verscheen De grenzen van mijn taal. Een klein filosofisch onderzoek naar depressie, dat in vele landen is vertaald. In 2021 schreef ze het essay voor de Maand van de Filosofie, Vuurduin. Aantekeningen bij een wereld die verdwijnt. In 2022 verscheen haar essay Verwar het niet met afwezigheid. Over politieke stiltes en haar roman Zee Nu. In 2023 kwam ze met de dichtbundel Het witste woord, en zojuist met de roman Dagen van glas.

Tekst: DANIËLLE BRONSGEEST. Foto: Bowie Verschuuren

Zin in?

Wij mogen 3 exemplaren van Dagen van glas weggeven. Kans maken? Deel je gegevens in onderstaand winformulier en wie weet. Meedoen kan t/m 17 januari.