Bestsellerauteur Lisa Jewell:

Schrijven doet ze puur op gevoel en zonder vooraf opgezet plan. De Engelse bestsellerauteur Lisa Jewell (1968) laat zichzelf steevast door haar eigen thrillers verrassen. Maar haar verhalen zijn wél geloofwaardig; ze moeten de lezer flink onrustig maken. Dat is met haar huiveringwekkende nieuwste, Niets is waar, ook weer het geval.

Je eerste roman was Ralph’s Party (in 1999). Die is er gekomen door een weddenschap. Hoe is dat gegaan?

“In 1996, toen ik een werkloze secretaresse van in de twintig was, was ik met vrienden op vakantie en las ik High Fidelity. Geïnspireerd door deze roman dacht ik toen voor het eerst dat ik best eens een roman zou willen schrijven. Op een avond toen ik flink beschonken was, vertelde ik een van mijn vriendinnen stiekem dat ik erover dacht om een roman te gaan schrijven. In plaats van me uit te lachen zei ze dat ik dat vooral moest doen en dat als ik de eerste drie hoofdstukken af zou hebben, ze me mee uit eten zou nemen naar mijn favoriete restaurant. Dus dat deed ik! De rest is geschiedenis.”

Je schreef de bestseller Toen was ze weg (Then She Was Gone) in 2021. Dat boek sloeg in als een bom. Wat gebeurde er toen?

“Then She Was Gone werd oorspronkelijk al in 2017 in Engeland en de VS gepubliceerd. Het was een doorslaand succes in Engeland maar niet in de VS. Totdat, in maart 2020, net toen de coronapandemie toesloeg, een van The Real Housewives of Beverly Hills naar haar 4 miljoen (!) volgers op Instagram postte dat ze een ‘quarantaine boekenclub’ ging beginnen. Het eerste boek dat ze uitkoos was, jawel: Then She Was Gone. Kort na haar bericht kwam het boek terug in de Top 15 van The New York Times, en kreeg de ‘Booktokgemeenschap’ het in handen. Binnen een paar weken stond het vervolgens op nummer een – drie jaar na publicatie! Het bleef daar acht weken staan en zette mijn leven volledig op z’n kop.”

Je verkocht wereldwijd meer dan 10 miljoen boeken en je wordt in maar liefst 29 talen uitgegeven. Wat doet dat met een schrijver?

“Dat is werkelijk onvoorstelbaar en heel bijzonder. Het begon meteen al met mijn debuutroman toen ik 30 was: dat werd een groot succes, er ontstond een grote hype rond die publicatie en rond mij als debutant, maar dat werd na een aantal jaar natuurlijk minder. Toen gebeurde er iets wonderlijks: ik was twaalf jaar geleden begonnen als thrillerschrijver en meteen succesvol, maar toen nam mijn carrière opnieuw een vlucht en nu ben ik succesvoller dan ooit. Ik verkoop wereldwijd meer boeken dan ooit tevoren. Hoe is het mogelijk?! Dat je 55 wordt en merkt dat je lezerspubliek nog altijd groeit, je boeken nog steeds gesprekstof zijn en gevoelens losmaken bij mensen van alle generaties. Ongelooflijk. Ik weet hoe moeilijk het is om succesvol te zijn als schrijver en blijf me verbazen dat ik dat wel heb bereikt. Dat maakt me ontzettend dankbaar.”

Je nieuwste thriller is Niets is waar (None of This is True). Daarin ontmoet podcaster Alix Summer huisvrouw Josie in een café op hun, zo blijkt, gezamenlijke verjaardag. Wat gebeurt er precies tussen die twee?

“Josie ziet Alix en voelt zich tot haar aangetrokken omdat zij precies even oud is als zij, maar ook omdat zo anders is dan zij. Heel glamoureus en zelfverzekerd. Als Josie ontdekt dat Alix een succesvolle podcaster is, raakt ze gefascineerd door het idee dat Alix de juiste persoon is die haar heftige levensverhaal de wereld in kan sturen. Josie heeft een nogal donker, niet bepaald normaal leven geleid, en ze wil daar verandering in brengen. Ze denkt dat Alix haar daarbij kan helpen. Dus doet ze Alix een voorstel. Tegen beter weten in stemt Alix toe omdat haar nieuwsgierigheid is gewekt. Daarna wordt alles al snel duister en bizar.”

Vervolgens dringt Josie Alix’ leven binnen. Wanneer realiseert Alix zich dat de boel ontspoort?

“Als lezer weet je eerder dan Alix dat ze een fout heeft gemaakt door Josie in haar leven toe te laten. Want als lezer zie je de afwijkende, nogal angstaanjagende dingen die Josie doet als Alix niet oplet. Alix beseft pas echt hoe onverstandig ze is geweest als haar deurbel-app op een dag beelden vertoont van Josie die iets vaags doet voor haar voordeur terwijl ze er niet is. Kort daarna staat Josie om 3 uur ’s nachts onder het bloed voor haar deur. Alix wil haar niet binnenlaten maar heeft het gevoel dat ze niet anders kan. Dan weet ze dat er iets goed mis is met Josie en dat het te laat is om haar uit haar leven te bannen.”

Waar haalde je de inspiratie vandaan voor dit verhaal? Gebruikte je vooral je fantasie of deed je ook veel research?

“Ik raakte geïnspireerd om dit verhaal te vertellen door een ervaring die ik had in 2021. Een collega-schrijver benaderde me out of the blue met de vraag of hij me een jaar kon schaduwen. Om een boek te schrijven over mij als schrijver die aan een boek werkt. Ik was gevleid maar ook bezorgd. Wie was hij? Wat waren zijn ware bedoelingen? Kon ik hem vertrouwen? Zou ik hem móeten vertrouwen? Ik ging behoorlijk tegen mijn gevoel in toen ik ermee instemde om dit project met hem aan te gaan; ik voelde me de hele tijd onzeker. Maar: het project werd een succes en de schrijver bleek een goed mens; mijn angsten waren dus onterecht geweest. Wel zette het me aan het denken: wat als dat niet het geval was geweest? Wat als hij een slecht persoon was, of een gek met een verborgen agenda? Ik heb geen research op welk vlak dan ook voor dit boek gedaan. Doe ik nooit. Als iets research vereist, schrijf ik er doorgaans niet over.”

Wat betekent schrijven voor jou? En waarom schrijf je zo graag thrillers?

“Schrijven is al mijn hele leven het enige waarin ik écht goed ben. Zonder te schrijven zou ik niet weten hoe ik mijn dagen door zou moeten komen of een bevredigend leven zou kunnen leiden. Vooral nu mijn dochters zo goed als volwassen zijn. Het geeft me veel zelfvertrouwen. Wat zou ik anders moeten doen? Schrijven is dus mijn lust en mijn leven. Waarom thrillers? Omdat die zichzelf zo lekker schrijven. Vanwege mijn manier van schrijven: zonder plan. Ik heb vooraf zelf ook werkelijk geen idee wat er gaat gebeuren. Door te schrijven kom ik daar zelf ook pas achter. Heerlijk!”

Hoe is het als vrouw te schrijven in een toch vooral door mannen gedomineerd genre?

“Dit is in elk geval in Engeland gelukkig steeds minder het geval. Ik heb tientallen vrouwelijke collega-thrillerschrijvers die allemaal veelgelezen, gewaardeerd en succesvol zijn. Ja, ik denk wél dat mannelijke thrillerschrijvers nog altijd meer boeken verkopen. Vorige week zag ik de top 50 van meest populaire schrijvers in Engeland in 2023 en daar stonden zeven misdaadauteurs tussen. Ik was nummer 5. De vier voor mij waren allemaal mannen. Ik denk dat dit komt doordat mannen meer boeken van mannelijke misdaadauteurs kopen dan boeken van vrouwelijke thrillerschrijvers – terwijl vrouwen over het algemeen juist meer boeken kopen. Ik zit dus relatief in een goede positie maar inderdaad: qua verkoop blijven helaas veel vrouwelijke thrillerschrijvers achter.”

Vind jij dat een thriller realistisch moet zijn om ook geloofwaardig te kunnen zijn?

“Ik denk zeker dat een thriller realistisch moet zijn. Ik wil dat de lezer zich echt ongemakkelijk en onrustig gaat voelen omdat deze zich goed kan voorstellen dat een en ander in het echte leven ook zou kunnen gebeuren. Of omdat het ze doet denken aan iets wat hij of zij zelf ooit heeft meegemaakt of bíjna heeft meegemaakt. Het is vooral belangrijk dat alle personages trouw blijven aan wie ze zijn en zich niet zomaar ineens anders of extreem gaan gedragen puur en alleen omdat ik het verhaal spannender wil maken. Ik mis liever een mogelijke plotwending dan dat ik een personage iets ongeloofwaardigs laat doen.”

Hoe creëer je de perfecte spanningsboog?

“Ik schrijf zonder plan, dus ik schaaf de spanning voortdurend bij terwijl ik bezig ben. Puur op gevoel. Vind ik het zelf saai worden, dan ís het dat vaak ook. Als ik het gevoel krijg dat ik iets gemist heb, dan klopt dat. Als ik he gevoel heb dat ik de verkeerde afslag heb genomen, dan moet ik terug en herschrijven. Aan de andere kant: als ik iets zelf spannend en prikkelend vind, weet ik dat ik goed zit en voort kan bouwen op wat ik net heb geschreven. Er ontstaat een natuurlijke manier van spanning opbouwen; ik hoef alleen maar vertrouwen te hebben op mijn gevoel bij elke kleine beslissing die ik neem, en in het schrijfproces zelf.”

Wat zou je je lezers mee willen geven?

“Het is niet mijn bedoeling de lezer iets te leren of een boodschap mee te geven. Ik ben geen leraar maar een entertainer. Ik wil de lezer dus vooral van begin tot eind een intense en plezierige leeservaring geven. Wat ik fijn vind, is dat lezers als ze mijn boek lezen niet in de verleiding komen hun telefoon te pakken. Of een gesprek met iemand beginnen. Dat ze ‘s avonds niet willen gaan slapen omdat ze willen doorlezen. En natuurlijk, dat ze als het boek uit is een voldaan gevoel hebben. Helemaal prima als ze daarna niet vaak meer aan het boek terugdenken, zolang ze maar genoten hebben van de vier, vijf, zes uur dat ze aan het lezen waren.”

Ben je nu druk met de publiciteit rond Niets is waar of ben je alweer bezig met een nieuwe thriller?

“Dit boek kwam vorig jaar zomer al in het Engels uit en wordt nu pas vertaald en in andere landen uitgebracht – de Nederlandse vertaling is overigens de eerste vertaling! Maargoed, ik ben dus al maanden en maanden met dit boek bezig dus ja, ondertussen heb ik alweer een nieuw boek geschreven. In het Engels heet het Breaking the dark en de Engelstalige editie verschijnt in juli. Een heel ander boek is het, ik schreef het in opdracht van Marvel, rond het personage Jessica Jones. Het is een beetje bovennatuurlijk, een beetje Black Mirror-achtig, maar nog altijd een typisch Lisa Jewell-boek! En ondertussen ben ik alweer zestienduizend woorden op weg met het boek dat daarop volgt. Dat heeft nog geen titel, maar het wordt in juli 2025 in het Engels gepubliceerd en gaat over een huwelijkszwendelaar.”

Over het boek

Tijdens haar verjaardag in een pub ontmoet podcastmaker Alix Summers een vrouw die daar aan het eten is, Josie Fair. Toevallig is zij die dag ook jarig en zijn ze precies even oud. Een paar dagen later lopen Alix en Josie elkaar opnieuw tegen het lijf, voor de school van Alix’ kinderen. Josie heeft haar podcast geluisterd en denkt dat ze een interessant verhaal voor Alix heeft. Ze staat, zoals ze zelf zegt, op een belangrijk kruispunt in haar leven.

Alix stelt een proefinterview voor. Josie blijkt een gecompliceerd leven te hebben geleid, en hoewel ze Alix een ongemakkelijk gevoel geeft, kan die het toch niet laten om dieper te graven. Langzaam ontdekt ze dat Josie een aantal duistere geheimen verbergt, en voor ze het weet is Josie haar leven binnengedrongen – evenals haar huis. Pas dan begint ze zich af te vragen: wie is Josie Fair? En wat heeft ze gedaan? Een nieuwe, verslavende thriller van Lisa Jewell.

(Niets is waar, AW Bruna, € 22,99)

Over de schrijver

Lisa Jewell (Londen, 1968) schreef haar eerste roman, Ralph’s Party, door een weddenschap. Het werd in 1999 uitgegeven door Penguin en was dat jaar hun bestverkopende debuut. Sindsdien heeft Jewell wereldwijd meer dan tien miljoen boeken verkocht en wordt ze in 29 talen uitgegeven. Hier kennen we haar als bestsellerauteur van Toen was ze weg (2021). Ze woont in Londen met haar man en dochters.

Zin in? 

Wij mogen 3 exemplaren van Niets is waar weggeven. Kans maken? Deel in de comments waarom jij dit boek wil winnen. Meedoen kan t/m 14 februari.