Favoriet in eigen huis

Vlaamse museumdirecteur over hun favoriete kunstwerk

Zin redactie 3 oktober 2024

Kristl, Peter, Carmen en Dominique zijn directeur van een Belgisch museum. Ze weten zich elke werkdag omringd door interessante en prachtige kunst. Zin vroeg ze naar hun huisfavoriet.

KRISTL STRUBBE / MUSEUM HOF VAN BUSLEYDEN / MECHELEN
‘Ik ben van die vrouw gaan houden. Zij is een heldin’

“Dit stadspaleis uit 1500 was het woonhuis van een van de belangrijkste raadgevers van Margaretha van Oostenrijk, landvoogdes van de Nederlanden. Zij resideerde in Mechelen, net als de jonge Karel de Vijfde. En dat bracht een grote stroom van mensen en activiteiten naar de stad. Er was al een grote traditie op ambach telijk gebied, maar haar aanwezigheid leidde tot een hoogtepunt dat bekendstaat als de Bourgondische renaissance, grofweg tussen 1480 en 1530.

Die raadgever, Hiëronymus van Busleyden, was invloedrijk. Hij was lid van de grote raad, het hoogste rechtsorgaan van de Lage Landen. Hij was een humanist, een vernieuwende denker die andere denkers in zijn huis ontving, zoals Erasmus en Thomas More. In Van Busleydens geest heeft het museum zich opnieuw uitge vonden. Het heropende in februari na een intensieve restauratie. Die bood ons de tijd om na te denken over de koers van het museum……

PETER BARY / M / LEUVEN
‘Fascinerend: dat kwetsbare gips in zo’n indrukwekkende vorm’

“Aanvankelijk dacht ik aan een schilderij van Wolfgang de Smet uit 1667 in de openingszaal. Het toont het interieur van een onderdeel van het museum: de Sint-Pieterskerk, hier driehon- derd meter vandaan. Het schilderij van De Smet vertelt ons veel. Maar ook tóen kon de kunste- naar een eigen draai geven aan de werkelijkheid. Een museum bewaart en toont wat er nog is, maar onderzoekt ook hoe het zit. Boeiend!

Je ziet geen banken op het schilderij. Je kon je toen vrij verplaatsen in de kerk. Dat willen we ook in het museum. Je bent hier vrij om je eigen onderzoek te doen. De net vernieuwde presenta- tie bevat driehonderd stukken, uit een collectie van ruim 58.000. Er is veel uitleg voor wie wil. Maar je wordt uitgenodigd om zélf betekenis te halen uit wat je ziet.

Bijzonder aan M is dat het ook een ontwikkel- plek is voor hedendaagse kunst. Dat combineert wonderwel met de historische collectie – waar- in kerkelijke kunst uit de late middeleeuwen een belangrijke plek inneemt. Maar er is meer dan dat….

CARMEN WILLEMS / KONINKLIJK MUSEUM VOOR SCHONE KUNSTEN / ANTWERPEN (KMSKA)
‘Er zit ongelooflijk veel humor in’

“Ook vóór ik hier kwam, noemde ik De intrige van James Ensor als lievelingsschilderij. Ik werk in een fantastische omgeving. Er zijn
in het museum natuurlijk meer werken die me aantrekken. Zittend naakt van Modigliani, bijvoorbeeld, een van zijn allerschoonste werken. Of Kersen van Alma Tadema. Het beweegt mee met mijn gemoedstoestand, waar mijn voorkeur naar uitgaat. Toch blijft dít werk van Ensor bovendrijven.

Ik ben geboren met het carnavalsmicrobe. Ik kom uit Tongeren, waar carnaval nog steeds gevierd wordt. Dat herken ik onmiddellijk in dit schilderij. Je kan erover discuteren of het een vrolijk of een minder vrolijk carnaval is, maar die sfeer spat ervan af. Het verhaal erachter heb ik eigenlijk pas leren kennen toen ik hier werkte. Er gaat veel schuil achter die maskers. Ik blijf dingen in het werk ontdekken. En dat is precies wat ik zo fijn vind aan kunst. De vele lagen die erin zitten….

DOMINIQUE SAVELKOUL/ MU.ZEE / OOSTENDE
Als ze recht staat, ik weet het zeker, staat ze weer in al haar glorie’

“Het is geen strategische keuze geworden. Waar- schijnlijk is het ook niet ons meest voor de hand liggende kunstwerk, maar het is een werk dat meteen indruk op mij heeft gemaakt. Ik zag het de allereerste keer dat ik in het depot kwam. Dat heiligdom in de museumkelder, waar niemand zomaar in kan. Ook ik niet. Ik voel me er nog steeds een soort Alice in Wonderland.

Ik herinner mij hoe zij daar zat, onopvallend. Naakt en kwetsbaar. Voorovergebogen, in een hoekje. Verstild. Een sterke en stoere vrouw, zo stelde ik me haar voor. Maar ook een vrouw die zich eventjes heel klein maakt. Diep geknield. Waarom? Misschien wil ze zich even concen- treren. Misschien heeft ze net iets vervelends moeten incasseren. Als ze recht staat, ik weet het zeker, staat ze weer in al haar glorie. Ik vond haar mooi en intrigerend. Levensecht. Zij is me altijd bijgebleven….