Actrice Carine Crutzen

'Publiekelijk je mening geven, is volkomen zinloos'

Zin redactie 14 november 2024

Van haar hart maakt ze geen moordkuil. Maar met haar kritische columns is ze actrice Carine Crutzen gestopt. ‘Publiekelijk je mening geven, is volkomen zinloos’. Vanaf deze maand toert ze met Bert Luppes langs de theaters met Hulde! Over die eerste kus, onhandige seks, overspel, pubers, Ban de Bom en een leeg nest. Toch nog een beetje recalcitrant.

We spreken af in Brasserie Nel bij de Bloemetjesmarkt. Carine woont er om de hoek en houdt van de sfeer in hartje Amsterdam. Dat is weleens anders geweest. Als twintiger ontvluchtte ze de stad naar haar veilige geboortestreek Limburg. Erna woonde ze jarenlang met partner acteur Nico de Vries en hun twee zonen Vincent en Sebastiaan in Haarlem. “Dat herenhuis werd te groot toen de jongens op zichzelf gingen wonen. Negen jaar geleden vonden we ons droomplekje in Amsterdam. Onze oudste zoon woont op fietsafstand. Handig, want sinds kort ben ik oma en pas ik één dag in de twee weken op mijn kleindochter. De jongste woont na twee jaar reizen en remote werken ook weer in Amsterdam. Heerlijk om ze wee allebei in de buurt te hebben.”

Carine wandelde als Loes Meerdink in de serie De brug onze huiskamers binnen. Vele tv-series zoals Pleidooi, Oud geld, De Daltons, Vuurzee, De zaak Menten en recenter De 12 van Schouwendam, Thuisfront en Dertigers volgden. Op het toneel was ze aan verschil- lende gezelschappen verbonden en speelde ze in klassieke en moderne voorstellingen of regisseerde ze zelf een stuk. Voor haar rol in De kus werd ze genomineerd voor de Theo d’Or. Ook in de bioscoop wist ze ons te raken (zie kader cv). Kiezen tussen toneel, tv of film heeft ze nooit hoeven doen. “Ik zou niet zonder het een of ander willen. De mix maakt het zo leuk!” Met Hulde! van Kobra Theaterproducties, die onlangs de Proscenium Toneelprijs wonnen voor hun lef en kwaliteit met opvallende producties, toert Carine met Bert Luppes de komende maanden door het land. Een voorstelling over een oud echtpaar dat terugkijkt op hun leven. Een trip down memory lane over de eerste kus, onhandige seks, de roze wolk, kraamtranen, overspel, flowerpower, Ban de Bom, pubers en het lege nest. Een cadeautje, want ze mocht haar tegenspeler uitkiezen én meedenken over het script. De chemie tussen Carine en Bert spat er letterlijk vanaf op de planken. “Bert ken ik al vanaf de tijd bij mijn eerste toneelgezelschap Het Vervolg. Ik wist direct dat ik Hulde! met hem moest spelen. We voelen elkaar heel goed aan.”

Je speelt het liefst iemand met wie iets mis is of wil het conflict in de mens opzoeken. Waarom? “Mens-zijn is conflict hebben met jezelf, iedereen heeft zwakke kanten. Elke nieuwe rol is een zoektocht naar het gevecht dat het personage vanbinnen levert. Het was een luxe om het idee voor Hulde! met Bert, de regisseur en schrijver inhoudelijk vorm te kunnen geven. Zo zie je een idee groeien naar een mooie, lichte en filosofische voorstelling. Hoe verhoud je je tot elkaar in zo’n lange relatie waarin je zowel mooie als minder leuke momenten kent en conflicten met elkaar hebt? Of misschien eens verliefd wordt op een ander? Bovendien verandert de tijdgeest en de verhouding tussen man en vrouw in al die decennia. Hoe ga je daarmee om? Natuurlijk hebben we ook uit onze eigen ervaringen geput maar het is geen blauwdruk van onze levens.”

De toneelschool was niet jouw eerste keuze. Je studeerde aanvankelijk psychologie.
“Als psycholoog duik je net zo goed in het leven van mensen. Destijds vond ik de stap naar de toneelschool eng dus speelde ik op safe, maar het verlangen naar spelenbleef. Ik houd van taal, en de literaire kant van een opleiding aan de toneelschool trok mij erg aan. Die uitdaging vond ik op de toneelschool in Maastricht, waar ik vlakbij opgroeide en later ook lesgaf. Als verlegen meisje was het wél zoeken naar de juiste weg. Ze vonden dat het keurige er vanaf moest en daagden me daarin uit. Mijn wezen veranderde niet echt maar soms blufte ik me door de opleiding heen. Wil je dat ik dit doe, dan kun je het krijgen, dacht ik als een docente me vroeg om voor een scène een striptease te geven. Acteren is uit je comfort- zone stappen en jezelf bloot durven geven. Tegenwoordig zou een striptease voor de klas écht niet kunnen.”

Hoe ging jij daarmee om als docent?

“Uiteraard anders. Het klopt niet dat docen- ten aan studenten zitten. Maar in die tijd maakten we er minder een probleem van. Het was ook niet gek dat er relaties ontstonden tussen docenten en studenten. Zelf begreep ik niet wat een student met zo’n oude vent moest. Docenten die aan mij zaten, sloeg ik weg. Bang dat ik een slechte beoordeling zou krijgen, ben ik nooit geweest. Het is ook niet gebeurd. Ik heb als docent weleens een liefdesbrief van een jongen gekregen. Vleiend, maar daar ga je toch niet op in. Die student zoekt iets uit met zichzelf, zijn gevoel staat open en projecteert dat op mij. Het heeft alleen niets met liefde te maken. Zo ziet die student het natuurlijk niet, maar ik ben er wel verantwoordelijk voor. In zo’n geval ga ik het gesprek aan.”

Carine groeide op in Heerlen in een ietwat gecompliceerd gezin met een halfbroer uit een eerdere relatie van haar vader. Ze wilde niet net als haar halfbroer voor problemen zorgen en hield zich groot voor de lieve vrede. “Ik had een hechte band met mijn ouders en voelde me verantwoordelijk voorhun geluk. Ik wilde de verstandige dochter zijn.”

Heb je dat groothouden lang volhouden?

“Nee. Na het afronden van de toneelschool raakte ik in een zware depressie. Ik woonde in Amsterdam want in die stad lagen mijn kansen, maar het liep anders. Het beeld van de sterke vrouw dat ik van mezelf had, klopte niet. Het bleek vaak een schild om onmacht te verdoezelen. Mijn kwetsbaar- heid en angst drongen zich toen pas op. Ik voelde zó sterk dat ik er in deze wereld tus- sen moest komen. En mijn lijf protesteerde daartegen: ik was doodmoe en kon nog geen honderd meter lopen, had angstaanvallen en durfde de straat niet meer op. Niemand wist ervan behalve Nico en Ella van Drumpt (actrice – red.), met wie ik samenwoonde en speelde in mijn eerste productie na de toneelschool. Ik stond hyperventilerend op het toneel. ‘Je bent zo krachtig verdrietig. Met dezelfde kracht kom je er ook weer uit,’ zei de huisarts. Dat was een goede opmerking. Toch had ik nog vier jaar nodig om die kracht te vinden. Ik slikte bètablokkers maar geen antidepressiva. Dat wilde ik niet; ik móest op het toneel kunnen staan. Ik ben teruggegaan naar het vertrouwde Maastricht en ging daar spelen bij Het Vervolg, nu Toneelgroep Maastricht. Elke ochtend dwong ik mezelf om op te staan voor de repetities. Dat is goed geweest, maar ik voelde me verschrikkelijk. Mensen zagen ook niet dat ik depressief was. Maar ik zag een tijdlang het leven echt niet meer zitten. De mogelijkheid dat ik eruit kon stappen, gaf troost en ruimte in mijn hoofd.”

Hoe gingen je ouders daarmee om?

“Ze wisten het, maar ik deelde het niet echt. Ik moest loskomen van thuis. Bovendien is het voor anderen ook moeilijk voor te stellen hoe het is als je zelf niet depressief bent….