Slaapdossier

Slaap je goed? Dan zit je lekker in je vel. En leef je langer. Goed slapen is letterlijk van levensbelang. Toch is slaap de meest onderschatte voorwaarde voor een goede gezondheid. Hoeveel moet je slapen? En wat gebeurt er eigenlijk als je slaapt?

Moeilijk inslapen, vaak wakker worden ’s nachts of veel te vroeg ontwaken. Vroeger sliep je altijd als een blok, maar ineens steken slaapproblemen de kop op. Dat geldt voor bijna de helft van alle 50- tot 65-plussers. Niet handig, want wanneer je slaapt herstelt je lichaam zich. Emoties en informatie van de dag worden verwerkt, energie wordt aangevuld en spieren en cellen herstellen zich. De doornroosjes onder de slapers zijn overdag scherper en ervaren minder stress. Goed slapen is dus belangrijk voor je gezondheid. Maar hoe doe je dat? We vroegen het somnoloog en GZ-psycholoog Karin van Rijn (1965), die jaarlijks honderden slechte slapers aan een betere nachtrust helpt.

Wat zijn de meest voorkomende slaapproblemen?
“Insomnia met in- en ­ doorslapen, te vroeg wakker worden en niet uitgerust zijn. Bij vrouwen kan een verandering in de hormoonhuishouding de boosdoener zijn, want die schommelt nogal tijdens de overgang. Progesteron zorgt ervoor dat je slaperig wordt en oestrogeen helpt om dieper in slaap te komen. Wanneer het lichaam minder van deze hormonen produceert, kom je slechter in slaap en word je ’s nachts ook vaker wakker. Daarnaast is slaapapneu ook een echte slaapverstoorder.”

Klopt het dat slaapapneu vaker voorkomt bij mannen?
“Na de menopauze komt slaapapneu bij vrouwen net zoveel voor als bij mannen. Omdat de klassieke klachten van slaapapneu bij vrouwen verschillen van die van mannen, denkt niet iedere arts meteen aan deze slaapziekte. Bij vrouwen met slaapapneu valt in de remslaap – de droomslaap – de spierspanning soms even weg. Tijdens deze zogenaamde ademstop daalt het zuurstofgehalte in het bloed. Daarmee wordt de remslaap verstoord, en die is juist zo belangrijk voor onze geestelijke balans. Dat kan naast lichamelijke – nachtzweten! – dus ook psychische klachten geven, zoals vermoeidheid en concentratie-problemen. Ongemakken die overeenkomen met die van een depressie of de overgang.”

Wakker worden tijdens je slaap: hoe vaak is normaal?
“We slapen in cycli van anderhalf uur. Twee tot drie keer per nacht ­ wakker worden is dus normaal. Vaak heb je na één slaapcyclus nog genoeg slaap om niet bewust te merken dat je even uur slaap nodig. Dus probeer zeventien uur wakker te blijven’ wakker wordt, maar na drie uur diepe slaap, word je vaak echt even wakker. Naarmate we ouder worden, kan dit oplopen tot zes of zeven keer per nacht.”

Wanneer spreek je van een slaapprobleem?
“Iedereen slaapt weleens een nacht, of enkele nachten slecht. Onschuldig – zolang het sporadisch gebeurt. Wanneer je drie maanden of langer meermaals per week problemen ervaart met in- en/of doorslapen, dan spreken we van een slaapstoornis.”

Je vermoedt een slaapstoornis. Wat moet je dan vooral níet doen?
“Een middagdutje kan verleidelijk zijn, zeker wanneer je eenslechte nacht hebt gehad. Probeer hier niet aan toe te geven. Ook langer uitslapen of vroeger naar bed gaan, kan de slaap ’s nachts verstoren. Bij de drogist verkrijgbare slaapondersteuners kun je ook beter laten liggen. Melatonine is een hormoon dat door ons lichaam wordt aangemaakt. Slik je bij in de vorm van een pil, dan is de kans groot dat je het ritme van je biologische klok verstoort.”

Wat werkt wel?
“Een dag heeft 24 uur, volwassenen hebben gemiddeld zeven uur slaap nodig, dus probeer zeventien uur wakker te blijven. Ook belangrijk: laat je brein de laatste anderhalf uur voor je naar bed gaat tot rust komen. Van televisiekijken of zware gesprekken blijven je hersenen actief. Verstandiger is het om een boek te lezen, een puzzel te leggen of voor het slapen gaan nog even een wandeling te maken. Blijven slaapproblemen aanhouden, maak dan een afspraak met je huisarts.”

Dossiervorming

Lees ook: Zin.nl/monddossier Zin.nl/oordossier Zin.nl/oogdossier Zin.nl/bottendossier Zin.nl/menopauzedossier Zin.nl/mantelzorgdossier & Zin.nl/mindfuldossier

Verder lezen?

In het slaapdossier vind je naast het hierboven staande interview heel veel tips en persoonlijke verhalen? Nu in Zin 1, of bestel em hier online.

Tekst: Petra Schouten Media

De beste artikelen in je mailbox? Meld je aan voor de nieuwsbrief