Scriptschrijver Lex Passchier

De val van Tammy Davidson is de onweerstaanbare pageturner van Lex Passchier, de prijswinnende scenarioschrijver van hitseries als Oogappels en Gooische Vrouwen. We spraken deze duizendpoot – Lex is naast scenarioschrijver ook acteur – onlangs over zijn literaire thriller, die we onder drie lezers mogen verloten.

Je werkte als scriptschrijver van toonaangevende tv-series als Gooische Vrouwen en Oogappels. Hoe anders is het om een boek te schrijven?

Behoorlijk anders. Natuurlijk val je terug op je ervaring met het schrijven van scenario’s. Bijvoorbeeld dat iedere scene een stap in het verhaal moet maken, of als het gaat om het schrijven van dialogen. Maar wat heel anders is, is dat je bij het schrijven van een boek in het hoofd van een karakter kunt kruipen: je kunt echt letterlijk opschrijven wat een personage denkt. Ik ben gewend dat een acteur of actrice die binnenwereld speelt, zonder dat ik expliciete gedachten hoef weer te geven. Dat moest nu wel en daardoor voelde het soms alsof ik een heel nieuw vak aan het leren was. Een groot voordeel van het schrijven van een boek is daarnaast dat je geen rekening hoeft te houden met productionele beperkingen. In mijn boek zit bijvoorbeeld een bosbrand en het verhaal speelt zich op allerlei internationale lokaties af. Dat is voor een film of serie erg duur. Tijdens het schrijven ben ik me wat dat betreft fijn te buiten gegaan aan dingen waarop ik anders zou zijn teruggefloten, haha!

Je schreef eerder de thriller Moordvrouw. Witte leugens, een verhaal gebaseerd op de tv-serie. Nu kom je met De val van Tammy Davids, een geweldige thriller en pageturner die niet is gebaseerd op een serie. Was je daar nu klaar voor?

Ik denk het wel. Dat eerdere boek was inderdaad gebaseerd op een serie en op personages die al bestonden. In dit zin was het een geweldige vingeroefening. Maar ik denk ook dat een serie als ‘Oogappels’ me anders heeft leren schrijven. En omdat ik met mijn boek niet een standaard thriller wilde schrijven, maar dat het over méér zou gaan, moest ik daar misschien wel een beetje naartoe groeien. Ik denk dat als ik dit boek vijf jaar geleden had geschreven, het een heel ander boek was geworden. Meer recht-toe-rechtaan. Dus in die zin was de timing nu goed en misschien heb ik dat onbewust ook aangevoeld.

De val van Tammy Davids kent veel plotwendingen. Had je daarvoor een plan uitgedacht? Hoe laat je de boel samenkomen?

Ja, die wendingen denk ik wel van te voren uit. Al is het ook leuk om je als schrijver te laten verrassen, want als jij verrast bent door wat er gebeurt, zal de lezer dat ook zijn. Ik sprak ooit de bedenker van de serie ‘24’. Hij zei: ‘Je moet zorgen dat je als schrijver in dezelfde achtbaan zit als de kijker, jij zit als schrijver alleen een paar rijen verder naar voren.’ Dat heb ik bij het schrijven van dit boek ook geprobeerd. Als je alleen maar de kleurplaat in gaat kleuren die van je van te voren hebt getekend wordt het saai. De tekening moet zich -voor mij althans- voortdurend blijven ontwikkelen tíjdens het kleuren. Je moet een plan hebben, anders ben je stuurloos, maar je moet ook bereid zijn zijwegen in te slaan die je op onverwachte plekken brengen.

Je weet de spanning goed op te bouwen (als je begint met lezen, kun je niet meer stoppen). Hoe doe je dat?

Door ervoor te zorgen dat er meteen iets op het spel staat en door direct uit de startblokken te gaan. Je hoeft niet alles meteen uit te leggen, dat komt later wel. Zuig de lezer eerst maar mee in een stroom waar ze vervolgens niet meer uit kunnen. Dan gaan ze de route op een gegeven moment vanzelf snappen. Terwijl ik dit zeg besef ik me ook dat dit natuurlijk veel makkelijker gezegd dan gedaan is. Je doet het ook op gevoel.

Puck kampeert in Zuid-Frankrijk als zich iets afschuwelijks voordoet. Hoe gaat ze daarmee om?

Zij maakt misschien wel het ergste mee dat je als mens kan overkomen. Ik heb geprobeerd me daar iets bij voor te stellen. Ik denk dat iedereen op een andere manier zal reageren als er zoiets gebeurt. Ik heb het bij Puck beschreven, zoals ik denk dat haar karakter hiermee om zou gaan. En meer kan ik er eigenlijk niet over zeggen, zonder te veel te verklappen. Dat maakt het praten over dit boek sowieso lastig: voor je het weet verklap je iets!

Haar lot lijkt verbonden te zijn met een voortvluchtige moordenaar. Hoe kan dat?

De manier waarop die twee verhalen verbonden zijn is een belangrijk scharnierpunt in het boek. Waar ik ook best een risico mee heb genomen. Want het is iets wat ik in ieder geval zelf nog nooit in een andere thriller heb gelezen. Van mensen die het inmiddels gelezen hebben, hoor ik dat ze erdoor van hun sokken waren geblazen. Dus ik ben voorzichtig positief dat het gelukt is.

Je werkt niet alleen aan de verhaallijn maar besteedt ook veel aandacht aan de psyche van je personages. Hoe weet je je in hen in te leven? Hebben er bijvoorbeeld mensen uit je omgeving model voor gestaan?

Als schrijver ben je voortdurend bezig met de wereld om je heen. Niet alleen met wat je in je directe omgeving ziet of hoort, maar ook met wat er in de krant staat. Je voelsprieten staan altijd uit, dus het komt altijd ergens vandaan. Maar ik neem nooit één op één dingen of mensen over uit de realiteit. Vaak is het een combinatie van verschillende elementen die ik samenvoeg tot een nieuw geheel.  

Hoe en wanneer ontdekte je de schrijver in je?

Op mijn vijftiende schreef ik mijn eerste detectiveroman, die ik nog op heb gestuurd naar Appie Baantjer, die mij een hele lieve brief terugstuurde. Dus het zat er al jong in. Ik denk ook door het lezen. Ik had een oma die dat enorm stimuleerde. Die mij boeken gaf en een bibliotheekkaart. Daar begint het toch, denk ik. Bij de magie van het lezen. Totdat je denkt: ik kan dit ook zélf creëren!

Waarom ligt je voorkeur bij het thrillergenre?

Thrillers en politiedrama zijn heel geschikt om iets te zeggen over de tijd waarin we leven. Omdat ze gaan over angst en over wat er speelt in de maatschappij. Ik lees niet graag thrillers die daar niets mee doen. Dan is het vaak alleen een puzzel: wie heeft het gedaan? Dat is ook leuk, maar als lezer en als schrijver zoek ik naar iets meer. Naar dilemma’s waarbij ik me als lezer af kan vragen: wat had ík in die situatie gedaan? In die zin gaan goede thrillers altijd over onmogelijke keuzes. Die je iets leren over de wereld of over jezelf.

Kunnen we in de toekomst misschien ook een roman van je verwachten? Of andere schrijverij? (Waarom wel/niet?)

Zeker! Mijn uitgever heeft me, voordat dit boek verscheen, al een contract gegeven voor nóg twee boeken. Ik ben al bezig met de volgende en met heel veel plezier. Het worden opnieuw literaire thrillers. Misschien schrijf ik ooit een roman, maar op dit moment voel ik me prettig bij die tussenvorm die meer is dan een spannend verhaal alleen.

Alweer een volgend project op stapel?

Altijd. Naast dat volgende boek schrijf ik dit jaar sowieso een nieuw seizoen van ‘Gooische vrouwen’ samen met Frank Houtappels. En ik schrijf de scenariobewerking van ‘De Camino’. Daarnaast zijn er nog een paar andere film- en tv-projecten, dus genoeg te doen. Dan is het best een uitdaging de rust te vinden om aan een boek te werken. Ik merk dat ik dat iets meer in een bubbel moet doen dan het scenarioschrijven. Dit boek is voornamelijk geschreven tijdens twee reizen van elk drie maanden, zodat ik me echt een beetje kon afsluiten. Komend najaar staat er weer zo’n reis op het programma, dus hopelijk kom ik dan weer een heel eind!

Over het boek

Puck maakt tijdens een kampeervakantie in Zuid-Frankrijk iets gruwelijks mee. Haar lot lijkt onlosmakelijk verbonden met dat van Jonathan, een voortvluchtige moordenaar. Maar wat is de connectie? Tijdens de klopjacht op Jonathan belandt rechercheur Cees Vermunt in Griekenland, waar een jonge vrouw meer weet. Lukt het om, in een race tegen de klok, Jonathan te vinden en een nog groter onheil te voorkomen?

Een thriller over feit en fictie, waarin de spanning wordt opgeschroefd en zowel de personages als verhaallijnen steeds meer met elkaar verbonden raken en in een zinderende finale bij elkaar komen.

(De val van Tammy Davidson, Luitingh Sijthoff, € 22,99)

Over de schrijver

Lex Passchier (Den Haag, 1976) is een Nederlandse auteur van televisie- scenario’s, toneelteksten en thrillers. (Moordvrouw, Heer & Meester, De 12 van Oldenheim, De 12 van Schouwendam, Oogappels, Diepe Gronden, Gooische vrouwen) In januari 2025 verschijnt bij Luitingh-Sijthoff zijn literaire thriller De val van Tammy Davidson.

Zin in?

Wij mogen 3x De val van Tammy Davidson weggeven. Kans maken? Deel je gegevens in onderstaand winformulier en wie weet. Meedoen kan t/m 22 januari.