Roem

Nou nog eentje dan, een ZKV (zeer kort verhaal) van A.L. Snijders.

Petra Schouten 23 januari 2025

Zijn schrijversnaam haalde Peter Cornelis Müller lukraak uit het telefoonboek: A.L. Snijders. Hij bedacht een nieuw literair genre en werd er beroemd mee: het ‘zeer korte verhaal’ (zkv). Vooruit, nog eentje dan, denk je na elke zkv. Want zo fijn lezen ze weg. Zin laat je voorproeven met drie zkv’s uit de door Arjen Lubach samengestelde bundel Zeer kort. Ook ‘Roem’ smaakt naar meer!

In Het Parool vertelt Harry Mulisch aan een interviewster over zijn maagkanker. Ze moet hem natuurlijk vragen hoe hij een boek schrijft, maar ze vraagt naar zijn maagkanker. Als die ontdekt is, is de dokter erg ongerust, het is een gevaarlijke ziekte die onmiddellijk ingrijpen eist. Hij pakt zijn agenda en zegt dat hij over veertien dagen geopereerd wordt. Mulisch zegt: ‘Nee, morgen.’

Het gebeurt inderdaad de volgende dag. Mulisch zegt tegen de interviewster van Het Parool: ‘Dat is het voordeel van beroemd zijn.’ Ik heb altijd erg tegen communisten opgezien, hun hoge idealen van menselijke gelijkheid, hun heldhaftig pogen een maatschappij van gelijkheid te stichten, hun opvatting dat alle mensen gelijk zijn en gelijke rechten hebben. Ik herinner me dat Mulisch op de tv zei dat het in het communisme niet om vrijheid gaat, maar om rechtvaardigheid. Ik vond het mooi gezegd. Ik achtte hem ook hoog omdat hij het communisme nooit verloochend heeft: ‘Ik spuug niet in de bron waaruit ik gedronken heb.’ Dit alles stortte in toen ik las wat hij zei over het voordeel van beroemdheid.

Ik ben in Amsterdam, mijn oren zitten dicht. Bij het Kruidvat in de Bilderdijkstraat koop ik druppels. In de winkel lopen zeer veel vrouwen met hoofddoekjes. Ik zie er een die ook haar neus en mond bedekt heeft, ik zie alleen haar ogen. Niqaab. Ik zie voor het eerst in mijn leven een vrouw in levenden lijve met een niqaab. Er gaat niets boven het echte leven van geluiden en geuren en bewegende beelden, wat een prachtige ochtend in de Bilderdijkstraat, ik voel me opgetogen. Ik bezoek de uitgeverij, ik zit tegenover de redactrice. Ze praat tegen mij, ik antwoord niet, want ik hoor niet wat ze zegt, de druppels hebben niet geholpen. Ze zegt dat ik mijn oren moet laten uitspuiten, ik lees haar lippen. Ze zegt dat de buurman dokter is, ze staat op en gebiedt me haar te volgen. Hoewel ik erg aarzel zit ik vijf minuten later op een krukje in een behandelhokje. De dokter kijkt in mijn oren en zegt dat de assistente het gereedschap in orde komt maken. De assistente komt binnen en kijkt mij aan. ‘Bent u niet meneer Snijders?’ Ze weet heel wat van me. Het verbaast me. Ze vertelt dat ze iedere maandag naar Cantina luistert en dat ze door de inleidende gesprekken van Jan Donkers en mij heel wat van ons weet. Dan komt de dokter weer, die mijn oren uitspuit, zodat de buitenwereld weer schril aanwezig is. De assistente neemt mijn gegevens op voor de rekening en zegt terloops tegen de dokter dat meneer Snijders een beroemde schrijver is. De dokter heeft weliswaar nog nooit van deze schrijver gehoord, maar hij zegt meteen: ‘Dan hoeft hij niet te betalen.’ Buiten is het nog steeds prachtig weer, de regen is niet gekomen, de zon schijnt. Ik barst uit elkaar, ik heb een niqaab gezien en ik hoef niet te betalen omdat ik beroemd ben! Maar nog voordat ik de tuin uit ben is mijn trots verdwenen en komt het verstand terug – ik ben godverdomme net zo’n lul als Harry Mulisch.

Lees ook: Huisbaas
Lees ook: Juffrouw Korff

A.L. Snijders

De naam A.L. Snijders is lukraak uit een telefoonboek geplukt, toen Peter Müller (1937-2021) in de jaren 80 een pseudoniem nodig had waaronder hij zijn eerste columns kon publiceren. Ruim veertig jaar later is hij onder die naam een niet weg te denken stem in het moderne Nederlandse literaire landschap. In zijn zkv’s (Zeer Korte Verhalen) weet hij het absurde, ontroerende of verbazingwekkende bloot te leggen dat schuilgaat onder het alledaagse. Daarbij schuwt Snijders de actualiteit niet. Tegelijkertijd maken de aandacht voor literatuur, filosofie en de menselijke aard zijn werk tijdloos. Tot aan zijn dood bleef Snijders schrijven: hij stierf achter zijn laptop, met zijn allerlaatste zkv nog open op het scherm.

Uit: Zeer kort (Uitgeverij Van Oorschot)