Zo leerden we drinken, maar hoe leren we het af?

Deze maand in Zin een interessant artikel over drank. Hoeveel weet u over alcohol en ons lichaam? Test het met deze miniquiz. Waar of niet waar?

1. De afbraak van alcohol kun je versnellen door koffie te drinken of een koude douche te nemen.

Niet waar. De afbraak van alcohol kan niet worden versneld. De lever heeft 1 tot 1,5 uur nodig om een standaardglas alcohol af te breken, of dat nu bier, wijn of sterke drank is. Het helpt dus niet om koffie te drinken, te douchen, een wandeling te maken in de frisse lucht of door te bewegen. De enige stof die van invloed is op de afbraak, is fructose. Een injectie met een grote hoeveelheid van deze stof zou enig effect kunnen hebben, maar dat kan alleen onder medisch toezicht.

2. Vanaf middelbare leeftijd heeft alcohol een beschermend effect voor hart- en vaatziekten, mits u zich aan de norm voor verantwoord drinken houdt.

Niet waar. Dat idee (dat slechts voor een zeer kleine groep, onder zeer specifieke omstandigheden is aangetoond) ligt onder vuur. Uit recent onderzoek in British Medical Journal blijkt dat ook één glas alcohol een nadelig effect heeft op de gezondheid.

Wel waar is de stelling: vanaf 55 jaar kan het lichaam slechter tegen drank en zijn we kwetsbaarder voor de negatieve gevolgen. Dat komt doordat de hoeveelheid vocht in het lichaam minder wordt, de lever trager werkt en de hormoonhuishouding verandert. Daarom is het advies voor 55-plussers strenger dan voor volwassenen: mannen maximaal 1 glas per dag in plaats van 2, vrouwen minder dan 1 glas in plaats van 1.

3. Alcohol is een groot probleem; in Nederland zijn meer dan een miljoen zware drinkers.

Waar. Nederland telde in 2012 maar liefst 1,4 miljoen zware drinkers van twaalf jaar en ouder. In 2013 daalde het aantal licht: van 12,9 naar 12,4% van de bevolking. Als we ons allemaal aan de richtlijn voor verantwoord drinken hielden, zou de gedronken hoeveelheid alcohol met de helft afnemen. Nu drinken we in Nederland per persoon 73 liter bier, 21 liter wijn en 4 liter gedestilleerd. Als iedereen matig dronk, zou dat respectievelijk 36,5 liter, 10,5 en 2 liter zijn. Er is dus een zeer grote groep mensen die te veel drinkt, en niet een kleine, afwijkende groep, zoals de drankindustrie ons graag doet geloven. (Bron: Jellinek)

4. Eens een alcoholist, altijd een alcoholist.

Niet waar. Deze opvatting wordt tegenwoordig als enigszins gedateerd gezien. Je kunt als zware drinker wel een matige of ‘sociaal drinker’ worden. Maar het is niet makkelijk. Dat komt ondermeer doordat wie drinkt (en verslaafd is) drinkt om de nuchtere toestand niet te hoeven verdragen.

Wie lang veel drinkt, ontwikkelt een tolerantie voor alcohol.

Iets anders is dat mensen vaak te veel drinken om problemen te verzachten. Wanneer je maar een of twee glazen drinkt, werkt dat niet: het nare gevoel blijft. Daardoor zal de neiging groot zijn om tóch meer te drinken. In dat geval zal eerst anders met die problemen moeten worden omgegaan. Tot slot maakt een lange drankhistorie het ook moeilijker: als je lange tijd te veel hebt gedronken, is het lastiger om die gewoonte te veranderen.

5. Alcohol is niet eens zo slecht vergeleken met roken en hard drugs.

Waar. Maar het ligt eraan op welke punten je de middelen met elkaar vergelijkt. In de ranglijst van chronische giftige stoffen die een commissie van experts heeft opgesteld, staat alcohol op de derde plek: na tabak en crack (waarbij je natuurlijk rekening moet houden met de hoeveelheid alcohol die iemand drinkt). Feit is dat roken slechter scoort als het gaat om giftigheid en de kans op verslaving. Alcohol staat echter wél op nummer 1 als het gaat om de sociale schade die het kan aanrichten.

Waar kunt u terecht voor hulp?

Op internet is heel veel informatie te vinden over alcohol, ook over hulp. Kijk bijvoorbeeld op Alcoholinfo.nl, of bel met vragen de alcohol-infolijn van het Trimbos-instituut: 0900-1995 (€ 0,10 per minuut). Ontdek via Drinktest.nl welke risico’s u loopt met uw drinkpatroon. Op Minderdrinken.nl kunt u zich aanmelden voor een gratis online-cursus. Ook Alcoholdebaas.nl biedt behandeling via internet, net zoals Jellinek online cursussen aanbiedt.

Mocht u zich willen aanmelden bij een instelling voor verslavingszorg (of het nu gaat om een online behandeling of een opname), dan is het een goed idee om eerst naar de huisarts te gaan. Die kan u voorlichten over de verschillende mogelijkheden. Denk bijvoorbeeld aan een reguliere instelling, zoals de Jellinek, Brijder, Atrecht of Argo. Na aanmelding (meestal via verwijzing van de huisarts) krijgt u een of meer intake-gesprekken en wordt bekeken welke vorm van hulp het best past. Er kan een wachttijd zijn. Behandeling door de reguliere verslavingszorg wordt meestal vergoed door de ziektekostenverzekering. Wel kan het zijn dat een eigen bijdrage wordt gevraagd.

Er zijn ook hulpverlenende organisaties buiten de reguliere verslavingszorg. Dit zijn bijvoorbeeld commerciële/particuliere organisaties. Het voordeel is dat u hier meestal snel terecht kunt, een nadeel zijn de vaak hoge kosten. Informeer bij uw zorgverzekeraar of de kosten worden vergoed. Sommige organisatie werken vanuit een bepaalde levensbeschouwing, zoals de antroposofie of een evangelische. Dit is in de reguliere verslavingszorg niet het geval.

Daarnaast zijn er zelfhulpgroepen, waarvan de AA de bekendste is. In een zelfhulp- of lotgenotengroep zitten mensen die vanuit hun eigen ervaring anderen willen helpen om hun alcoholprobleem op te lossen. Het prettige is dat er 24 uur per dag iemand bereikbaar is.

Beeld: Getty Images