Dag munt, dag biljet

Is de bitcoin een leuk gokinstrument of het begin van een monetaire revolutie?

Bitcoin Pizza Day

Op 22 mei 2010 kocht softwareprogrammeur Laszlo Hanyecz twee pizza’s. Hij was niet de eerste IT’er die een pizza liet bezorgen. Maar de bestelling van Hanyecz wordt wel elk jaar herdacht door programmeurs over de hele wereld. Zijn twee pizza’s staan te boek als de eerste tastbare dingen ooit gekocht met bitcoins, een volledig digitale valuta. 22 mei staat nu voor altijd bekend als Bitcoin Pizza Day. De 10.000 bitcoins die Hanyecz voor zijn pizza’s neertelde, waren destijds ongeveer 25 dollar waard. Het is te hopen voor de pizzabakker dat hij ze ergens veilig heeft weggezet, want tegen de huidige koers zijn die bitcoins vandaag de dag goed voor meer dan – let op – 20 miljoen dollar.

Financieel vernuft

Het is hard gegaan met bitcoin. Opvallend hard voor een valuta die is ontwikkeld door computernerds en is gebaseerd op ingewikkelde technologie die maar weinig mensen kunnen doorgronden. Bitcoin heeft geprofiteerd van twee eigenschappen: het is een valuta die banken en centrale banken in principe overbodig maakt en ’t werd geïntroduceerd op een moment waarop het vertrouwen in die twee instellingen tot het nulpunt was gedaald: vlak na de financiële crisis van 2008. Dat bitcoin volledig onafhankelijk kan opereren van banken zit verscholen in de ingenieuze opzet. Vanaf de eerste beschrijving in 2009 door ene Satoshi Nakamoto – om het hackers-sfeertje rond bitcoin compleet te maken is het tot op heden een geheim wie er achter die naam schuilgaat – zijn vriend en vijand het erover eens dat bitcoin een wondertje van financieel vernuft is.

Op= Op

In de eerste jaren was bitcoin vooral interessant voor mensen die geen fiducie meer hadden in het financiële systeem. Het smijten met miljarden door de centrale banken moet toch een keer negatieve gevolgen gaan krijgen voor de waarde van geld, redeneren zij. Bij bitcoin kan geen centrale bank aan de geldpers draaien. Er komen wel elke dag bitcoins bij, maar er is geen centrale instelling die dat besluit. En door de opzet van het systeem wordt de creatie ervan ook steeds moeilijker. We weten nu al dat er niet meer dan 21 miljoen bitcoins kunnen worden gemaakt. Daarna houdt het op. In die zin lijkt bitcoin op goud: ook daarvan weten we dat de voorraad eindig is; niemand kan het bijdrukken. Het is ook niet toevallig dat de creatie van nieuwe bitcoins gebeurt door ‘mijnwerkers’, die met zware computers bitcoins ‘opgraven’ door complexe berekeningen uit te voeren.

Ripple, litecoin en dash

Het is in alle opzichten nog steeds een piepjonge markt, met alle kinderziektes die daarbij horen: koerscrashes, storingen, interne ruzies en hacking-schandalen. Bitcoin is inmiddels ook lang niet meer de enige cryptovaluta, zoals deze digitale munten worden genoemd. Het staat iedereen vrij om zelf een blockchain op te zetten, en dat gebeurt dan ook. Naast bitcoin zijn er inmiddels meer dan 800 andere cryptovaluta’s actief, sommige met slechts een handjevol gebruikers en andere zo groot dat ze de populariteit van bitcoin benaderen. Zo begint de cryptovalutamarkt aardig op de echte valutamarkt te lijken maar dan met namen als ether, ripple, litecoin en dash, in plaats van dollars, euro’s en ponden. Het klinkt een stuk spannender, en dat zal het de komende tijd ook zeker blijven.

Tekst: Pieter Kort (1965) is hoofdredacteur van platform IEX.nl