Rick de Leeuw ontmoet Jos de Blok

In Zin 5 spreek Rick de Leeuw met Jos de blok van jeugdzorg. Rick: “Als voorzitter van Het Ventiel, een kleine club waarmee we buddywerking organiseren rond mensen met jongdementie, merk ik soms hoe log de structuren binnen de zorg kunnen zijn. En hoe lastig het is om die structuren buiten de deur te houden. Jos de Blok slaagt daar al jaren in.”

Meer patiënt

Jos de Blok (1960) is directeur van Buurtzorg. Met ‘minder regels, meer patiënt’ als lijfspreuk gaat hij met succes de bureaucratie binnen de verpleging te lijf. Een gesprek over systemen, solidariteit en toastjes met kreeft. Jos de Blok:

“Tijdens mijn verplichte stage kwam ik terecht bij een Amerikaans bedrijf waar ze werkten met een nogal pervers beloningssysteem van lange dagen en hoge bonussen. Nog nooit heb ik zo veel hielenlikkerij gezien als daar. Vreselijk. Bij de koffieautomaat stond iedereen zich voortdurend te beklagen over de baas maar zodra hij in de buurt was, veranderde dat als bij toverslag in een tenenkrommend geslijm. Geld was voor die mensen het ultieme doel terwijl ik ben opgevoed met het idee dat geld hooguit een middel is. Ik ben opgegroeid in een eenvoudig katholiek arbeidersgezin.

Als jongen ging ik trouw naar de kerk en zette me elk jaar in voor de vastenactie. Solidariteit met mensen die het minder goed hadden was voor mij vanzelfsprekend, veel belangrijker dan jaloers zijn op mensen die het beter hadden dan wij. De hebberige wereld die ik door mijn studie economie dreigde binnen te rollen, stuitte me tegen de borst. Ik ben bij dat bedrijf weggegaan, gestopt met mijn studie en wist vervolgens absoluut niet wat ik met mijn leven aan moest vangen.”

Zinvol

“Een zus van mijn vader was non, Tante Non noemden we haar. Een geweldig leuke vrouw die als verpleegkundige in Jakarta werkte. Af en toe kwam ze naar Nederland, dan keken we samen naar Bonanza op tv. Dat vond ze schitterend. Hoe meer er geschoten werd, hoe beter. Ik heb haar een brief geschreven, met de vraag of ik misschien naar Indonesië mocht komen om haar te helpen. Haar antwoord was kort en helder. Je mag komen maar zonder opleiding heb ik niets aan je. Niet lang daarna heb ik gesolliciteerd als leerling-verpleegkundige. Ik had al eens een vakantiebaantje in een ziekenhuis gehad, dus helemaal nieuw was die wereld niet voor mij. De afwisseling en de menselijke maatvond ik meteen geweldig. Van bouwvakkers tot hoogleraren: in de zorg krijg je te maken met een dwarsdoorsnede van de bevolking; ziek worden overkomt iedereen weleens. In die eerste jaren heb ik ontzettend veel geleerd.”

Betekenisvol

“Het is heel bijzonder om iets te kunnen betekenen voor mensen die ziek zijn, soms zelfs in de laatste fase van hun leven verkeren. Er komt veel emotie bij dat werk kijken, al draait het toch vooral om vakmanschap. Want ik zat daar niet om met hen mee te lijden, ik was er om te zorgen dat ze iets aan me hadden. Toen ik een jaar of 14 was, las ik boeken van Franz Kafka en Jean-Paul Sartre. Hoewel ik er soms niet veel van begreep, concludeerde ik toen al dat het leven zinloos was. Dat was voor mij geen dramatische conclusie, integendeel. Het gaf me de vrijheid om zelf iets van mijn leven te maken. Daarbij ging het me niet om een glanzende carrière of een grote berg geld, maar om wat ik eventueel voor anderen kon betekenen. Wat ik zocht, vond ik in de zorg. En vergeleken bij mijn eerdere ervaringen met het bedrijfsleven was het een verademing om eindelijk zinvol, betekenisvol werk te mogen doen.”

Ben je benieuwd waar Jos en Rick het nog meer over hebben gehad? Het hele interview vind je in Zin 5 en deze is onder andere hier te koop.

TEKST: RICK DE LEEUW | BEELD: JACQUELINE DE HAAS