Ik raak van niks al uitgeput

In elke Zin beantwoordt hoogleraar klinische psychologie Willem van der Does (1960) jouw levensvragen. Groot, of klein. Voor iemand anders. Of gewoon fijn voor jezelf.

Linda

Ik ben een vrouw van 73 en heb al veertien jaar twee problemen die steeds erger worden. Ik ben ervoor in therapie, maar dat helpt niks. Probleem 1: op mijn vrije dagen – dat zijn er vier – lig ik alleen maar op bed en slaap ik. De laatste tijd is het al zo erg dat ik, als ik van mijn vrijwilligerswerk thuiskom, meteen naar bed ga. Ik lijk er steeds moeier van te worden. Probleem 2: ik kan me er niet toe zetten iets in huis te doen. Als ik al dénk aan ramen zemen of in de tuin werken word ik misselijk en laat ik het weer liggen. Als ik vrij ben blijf ik in de stad hangen totdat om 17 uur de televisie aan kan. Dit alles zorgt ervoor dat ik totaal uitgeput ben. Ik hoop op een antwoord waar ik iets aan heb.

Beste Linda,

Je klachten kunnen veel oorzaken hebben. Het is voor mij daarom eigenlijk onmogelijk je een duidelijk advies te geven anders dan dat je terug moet naar je huisarts.
Ik heb geregeld mensen in behandeling met chronische moeheid en veel van hen hebben een verstoord slaappatroon. De meesten slapen erg veel. Ik herinner me een patiënte die zelfs zestien uur per etmaal sliep. In vrij korte tijd teruggaan naar negen uur slaap bracht toen al duidelijk verbetering. Het probleem is alleen: als je je slaap beperkt, zullen je klachten eerst toenemen. Je lichaam is nu gewend aan excessief slapen, dus voel je je pas na een tijdje fitter bij acht tot negen uur slaap. Dat fitter voelen kan niettemin sneller komen dan je voor mogelijk houdt. Vervolgens zul je nog ruim de tijd moeten nemen om je activiteiten uit te bouwen. Wellicht moet je eerst terug in het aantal uur vrijwilligerswerk per dag zodat je er niet uitgeput van terugkomt. Vervolgens kun je heel geleidelijk weer opbouwen.

Begeleiding

Ik adviseer je dit allemaal niet zonder begeleiding te doen. Eerst zal zeker moeten zijn dat er geen medisch probleem ten grondslag ligt aan je moeheid en slaperigheid. Misschien is dat al eens onderzocht. Maar als dat al een tijd geleden is gebeurd en je klachten blijven toenemen, zou ik teruggaan naar de huisarts.
Het kan ook nog zijn dat je al jaren al aan depressieve klachten lijdt. In je verhaal noem je weinig dingen die aan zingeving bijdragen. Je doet vrijwilligerswerk; dat is heel goed. Hopelijk geeft dat je het gevoel nuttig te zijn voor anderen of is het gewoon prettig om onder de mensen te zijn. In de stad rondhangen, televisiekijken: dat zijn activiteiten die weinig energie geven, juist veel energie kósten en zelden het gevoel geven dat je iets nuttigs hebt gedaan. Je vermeldt niet wat voor therapie je volgt maar als het een gesprekstherapie is, zou ik eerst de volgende vragen proberen te beantwoorden: wat is het niveau van activiteiten op een dag waarvan je niet uitgeput raakt (en vandaaruit geleidelijk op zo kunnen bouwen)? Wat geeft je nog energie of zin in het leven? De bottomline: bespreek je vragen met je huisarts.

Prangende vraag? Mail hem naar redactie@zin.nl o.v.v. ‘Dr. Does’. Meer vragen lees je in de nieuwe Zin. Nu in de winkel of hier te bestellen.