Nieuw leven in je relatie?

Elke langdurige relatie belandt vroeg of laat op een dieptepunt. Maar daar kun je samen uitkomen. Sterker zelfs. Met de juiste aanpak. We vroegen drie deskundigen om hun gouden tips.

1. Maak ruimte voor een nieuwe start

Of het nu gaat om schulden die de een heeft gemaakt of de ‘vacature’ voor een derde die is ontstaan: beide partners zijn verantwoordelijk voor wat gebeurt binnen een relatie. Vaak komt er dan begrip en is het bijvoorbeeld: Ah, nu begrijp ik waarom jij je niet gezien voelde!” zegt Anneke de Groot, SCHIP-mediator en echtscheidingsdeskundige bij De Scheidingsbegeleider. Lastig? Een tijdlijn van jullie leven maken helpt. Wat is er allemaal gebeurd? “Dan komen de miskramen, ziekten, ontslag of het overlijden van dierbaren voorbij. Welk gedrag hebben beide partners laten zien rondom die grote, heftige gebeurtenissen? Patronen worden zichtbaar: ‘Jij loopt altijd weg als het moeilijk wordt’ of: ‘Jij wilt alleen maar praten, praten, praten’. Als je allebei inziet wat je aandeel is én daar verantwoordelijkheid voor neemt, kun je verder.” Wel pas nádat je sorry tegen elkaar hebt gezegd overigens. “’Sorry dat ik je toen niet heb gezien’. Dat doet zóveel bij een partner. Het geeft lucht, ruimte.

2. Onderzoek waaraan je behoefte heeft

Psychotherapeut Esther Perel, bekend van haar TED Talks, gebruikt in haar relatieadviezen vaak de werkwoorden die je als eerste in je hoofd moet stampen bij het leren van een nieuwe taal. “Deze zeven zet ik het vaakst in: vragen, krijgen, geven, verdelen, weigeren, spelen en nemen.” In haar populaire podcast Where should I begin? komen ze ook aan de orde. Wanneer ze stellen helpt te onderzoeken waaraan beide partners behoefte hebben en waar het scheefgroeit in de relatie. “Met welk werkwoord heb je de meeste moeite? Waarin schiet jouw relatie tekort? Misschien ben je iemand die moeite heeft met vragen. Je doet de boodschappen, maakt alles schoon en vraagt nooit om hulp.” Kijk naar binnen, naar wat je mist of waarnaar je verlangt in plaats van te wijzen naar wat er mankeert aan je partner, luidt Esthers advies.

3. Wees concreet…

…over waaraan je behoefte hebt en in wat je voelt. De vrouw van een stel dat bij Anneke de Groot kwam voor echtscheidingsbemiddeling (maar elkaar weer heeft gevonden) riep tijdens een coachingsessie verontwaardigd: ‘Hij snapt toch wel dat ik op vrijdagavond naar de film wil?’ Hij had daar geen zin in. Anneke vroeg: ‘Misschien wil je wel iets anders met haar doen op vrijdagavond?’ ‘Natuurlijk, graag zelfs, uit eten bijvoorbeeld. Maar ik wil graag eerst even thuiskomen, de dag van me afschudden, douchen.’ Anneke: “Zíj keek of ze water zag branden. Deze wens was nooit uitgesproken. Ze had ingevuld: ‘Hij is toch moe en chagrijnig, hij wil niets’. Nooit was gevraagd wat ze dan wél wilden doen op vrijdag, als hij niet naar de film wilde.”

4. Bedenk waarom je elkaar ook alweer leuk vond

Het is een klassieker in relatietherapie omdat je ermee terug gaat naar de basis van de relatie: waarom vond je elkaar ooit leuk? En welke positieve emoties speelden er? Datgene wat de partner anders maakt en waarvoor je ooit viel, wordt vaak later een bron van ergernis en onbegrip. “We hebben nu eenmaal ieder onze eigen gedragspatronen. De verschillen gaan in de loop der tijd weer uit elkaar lopen, en zo ontstaat die verwijdering die er niet is als je net verliefd bent. Er ontstaat een leegte, een gat, waarin je elkaar gaat veroordelen. ‘Jij altijd, met je…’ – vul zelf maar in. Elkaars goede intenties zie je niet meer, en je wilt de ander veranderen,” zegt Jos Schipper van Encounter. Opnieuw kijken naar wie jullie zijn als mens helpt om elkaar weer liefdevol te bejegenen.

5. Houd een ‘functioneringsgesprek’ (of doe een APK)

“Wat verwacht je van elkaar, waar floreer je bij?” vraagt Anneke de Groot. Haar advies: ga minimaal eens per halfjaar samen om de tafel. Wat ging goed? Wat kon beter, en wat kunnen jij en ik daarin doen? Wat was leuk? Waar hebben we met elkaar om gelachen? Wat geeft of gaf ons energie en gaan we dus vaker doen? Anneke: “We vergeten vaak wat leuk was. Maar wanneer je oprakelt: ‘We zijn naar dit concert geweest, en hebben die wandeling gemaakt, weet je nog?’ heb je een heel ander gesprek met een andere energie dan wanneer je blijft hangen in het negatieve. In wat de ander, volgens jou, verkeerd doet bijvoorbeeld.”

6. Geef complimenten en aandacht

Elk Encounterweekend start met de vraag: Wat heb je vandaag en gisteren gewaardeerd in je partner? “Dan zie ik mensen kijken: Huh? Ik kan zó een lijst opnoemen met wat er niet leuk of goed is aan hem of haar. Maar iets góeds?” vertelt Mary Schipper van Encounter. “Bij onze kinderen doen we het zo makkelijk: zien en benoemen wat goed gaat. ‘Wat mooi, die tekening!’ ‘Wat heb je dat goed gedaan!’ Of: ‘Het geeft niet dat er iets mis ging, dat overkomt ons allemaal.’ Maar hoe vaak zeggen we zoiets tegen onze partner?”

7. Observeer de ander. En maak plezier

Hoe houd je een leuk, opwindend seksleven met iemand die zo vertrouwd en veilig is? Verlangen is het sleutelwoord, weet Esther Perel. Alleen: hoe verlang je naar iemand die je al hebt? Ze ontdekte dat partners zich het meest tot elkaar aangetrokken voelen wanneer een van beiden weg is en ze elkaar opnieuw gaan zien én wanneer ze de ander van een afstandje bekijken. Bijvoorbeeld wanneer de partner op een feestje kletst en de anderen aan zijn lippen hangen, op het podium vol vuur een pleidooi of presentatie houdt of gepassioneerd met iets bezig is.

8. Bespreek álles: ook seks

Of het gebrek daaraan. De meeste stellen die Anneke de Groot spreekt hebben al jaren geen seks meer. Dat is simpelweg de relatie uit gesijpeld. Waag het erop en spreek het uit: ons seksleven is niet meer wat het geweest is, wat gaan we daaraan doen? En toen we nog wél een seksleven hadden, wat vonden we toen fijn? Wat deed jij waardoor ik zin kreeg en omgekeerd? Wat betekent seks eigenlijk voor jou? Anneke: “En wees inventief met oplossingen. Lukt het niet om tijd te vinden nu de kinderen pubers zijn en tot elf uur opblijven en je er ’s morgens vroeg uit moet? Kijk dan of jullie overdag mogelijkheden hebben. Tut je op, maak een afspraak: we gaan vanavond seks hebben. Laat je verwennen, neem een massage, dóe iets.”

Tekst: Marlies Jansen

Meer tips voor een goede relatie staan deze maand in Zin. Nu in de winkel of bestel hem hier.