Hoe creëer je een stevig fundament van innerlijk geluk?

In tijden van grote veranderingen en onzekerheid lijkt geluk zo fragiel als een fladderende vlinder. Het ene moment voel je je rustig en prima, maar zodra je een alarmerend nieuwsbericht hoort word je weer meegesleurd in stress en negativiteit. Volgens mindfulness-expert Marisa Garau is het echter niet moeilijk om een stevige basis van innerlijk geluk te creëren, zodat je niet meer afhankelijk bent van vluchtige geluksmomentjes.

Zoektocht naar geluk

Regelmatig ontvang ik van klanten die zich sinds kort op het pad van mindfulness hebben begeven, een ongeduldig mailtje met de vraag wanneer ze nou eens geluk zullen vinden en nooit meer emotionele pijn, onzekerheid, angst en stress zullen ervaren. Ja, ze geven volmondig toe dat ze zich — binnen een week nadat ze begonnen zijn met het beoefenen van mindfulness — al stukken beter voelen. Maar na enige tijd is het nieuwtje van het oefenen er wel vanaf. En zo laten ze de teugels wat vieren, slaan eens een dagje over, negeren hun dankbaarheid-dagboek… en duikelen al snel terug in hun oude, inefficiënte denkgewoonten waardoor stress, gepieker en ongeduld weer toeslaan. Wat deze mensen feitelijk willen weten is hoe ze zonder het oefenen van mindfulness toch geheel mindful kunnen zijn voor de rest van hun leven. Al moet je nu een beetje gniffelen om deze gedachtegang, toch is het beslist geen domme aanname als we kijken naar ons referentiekader: de westerse psychologie.

Aandoening

De methoden die onze moderne psychologie te bieden heeft, richten zich zonder uitzondering op het aanpakken en genezen van duidelijke mentale aandoeningen. Het doel is altijd het onder controle brengen van een neurose zodat de patiënt na een serie behandelingen weer een redelijk normaal leven kan leiden. Om voor een psychologische of psychiatrische behandeling in aanmerking te kunnen komen, moet je dus een klinisch aantoonbare aandoening hebben.

Babyslofjes

Het komt door dit referentie-kader dat de meeste mensen in de westerse wereld mindfulness ook zien als een behandel-traject met (bij voorkeur) een duidelijke einddatum om een specifiek probleem op te lossen: stress, verdriet, angst, boosheid, jaloezie, of een pijnlijk gebrek aan zelfvertrouwen. Maar de 2,000 jaar oude wijsheden van de mindfulness-filosofie zijn niet te vergelijken met onze moderne psychologie die nauwelijks 140 jaar oud is en feitelijk nog in de babyslofjes ligt. In tegenstelling tot de psychologie-trajecten die wij kennen, richt mindfulness zich niet op het behandelen van mentale ziekten… maar op het bevorderen van emotioneel welzijn.

Reparatie

Je kunt de westerse psychologie vergelijken met een ziekenhuis. Daar ga je naartoe als er iets in je denken is vastgelopen en gerepareerd moet worden. Omdat het doel is dat je je weer redelijk staande kunt houden, kunnen de reparatie en de revalidatie binnen een bepaald tijdsbestek voltooid worden. Vandaar dat de psycholoog of de psychiater altijd een aan tijd gebonden traject met de patiënt aangaat.

Sportschool

Mindfulness daarentegen is geen ziekenhuis. Je kunt het beter vergelijken met de sportschool. Je gaat niet naar de sportschool als je een gebroken been hebt waarvan het bot gezet moet worden. Maar je maakt gebruik van de sportschool omdat je je genezen been weer sterk wilt maken, of omdat je ervoor kiest om je hele lichaam sterk, flexibel en lenig te maken en zo fysiek gezond te blijven.

Minus 10

Het belangrijkste verschil tussen de westerse psychologie en mindfulness is dat normalisering van neuroses en mentale aandoeningen (zodat je je weer staande kunt houden) het einddoel is van de moderne psychologie… terwijl het binnen de mindfulness-filosofie het startpunt is. Martin Seligman, psycholoog en voorvechter van positieve psychologie (het westerse zusje van Boeddhisme) omschrijft het als volgt: ‘Het beste wat de traditionele psychoanalyse voor elkaar kan krijgen, is je van -10 naar 0 helpen.’ Maar… dat klinkt niet echt aantrekkelijk, toch?

Drie redenen om voor mindfulness te kiezen

Als mindfulness niet het ziekenhuis is maar de sportschool… hoe kunnen we dan het idee accepteren dat we altijd zullen moeten blijven trainen om emotioneel fit te blijven?

Mindfulness schenkt je emotionele vrijheid Als je mindfulness praktiseert, observeer je met een kritische blik de werking van het ego, in plaats van blind naar zijn pijpen te dansen. Dit constante observeren vereist elke dag oefening, omdat het ego zeer creatief is en altijd weer nieuwe streken verzint.

Daarom is mindfulness geen quick fix en kunnen we er geen einddatum opplakken. Het ego blijft actief zolang je denken functioneert: zijn spelletjes gaan je hele leven door. Maar wanhoop niet, want er is ook goed nieuws 🙂 De beloning die dit constante observeren met zich meebrengt, is namelijk het beste wat je als mens kunt bereiken: emotionele vrijheid. Vrijheid van chronische stress, angst, afgunst, boosheid, frustraties… al die gevoelens die je het leven regelmatig zuur maken. Met emotionele vrijheid bouw je een stevig innerlijk fundament van geluk, tevredenheid, zelfvertrouwen, oprechte aandacht, onvoorwaardelijke liefde, en compassie voor mensen, dieren en de natuur als geheel. En met deze positieve gevoelens word je een beter, geduldiger, stabieler, fijner persoon… voor jezelf, en voor de mensen om je heen.

Met mindfulness kun je terugkeren naar je oorspronkelijke goedheid, en kun je volledig jezelf zijn. Door deze authenticiteit waarderen mensen je voor wie je werkelijk bent, zodat je geen rollen meer hoeft te spelen. Ook zul je merken dat het leven voortaan enthousiast met je meewerkt, en zal alles je makkelijker afgaan – niet omdat er geen problemen en tegenslagen meer zullen zijn, maar omdat je deze uitdagingen met vertrouwen en innerlijke rust aan zult pakken.

Oefenen inspireert Denk even aan je eigen beroep of je hobby. Met jarenlange oefening ben jij een meester binnen jouw interessegebied geworden. Het opwindende gevoel dat je praktisch alle vaardigheden van je vakgebied beheerst, en dat er nog zoveel méér binnen die interesse te ontdekken valt, geeft je intens plezier en spoort je elke dag opnieuw aan om te blijven oefenen en bij te leren. Het is je nooit teveel, het blijft je intrigeren en inspireren, en het vervult je elke dag opnieuw met positieve energie. Dit is precies wat je met mindfulness ook zult ervaren. Alleen draait het met mindfulness niet om een vak of hobby in de buitenwereld, maar om het ontdekken en verfijnen van je eigen innerlijke wereld.

Oefenen verandert je brein Uit allerlei hersenonderzoeken onder Boeddhistische monniken blijkt dat mediteren en het praktiseren van mindfulness de hersenen verandert. Het brein is immers plastisch en maakt nieuwe verbindingen aan zodra we een bepaalde vaardigheid regelmatig oefenen en onder de knie krijgen.  Van iemand die elke dag wiskundeberekeningen maakt, kunnen hersenonderzoekers zien dat dat rechterdeel van het brein (waar logica zit) veel beter ontwikkeld is en veel meer onderlinge verbindingen heeft dan het brein van mensen die nooit iets met wiskunde doen. De hersenen van een professioneel violist hebben veel meer neurologische verbindingen naar de vingers aangemaakt dan de hersenen van mensen die geen viool spelen. Als je elke dag mindfulness oefent in alles wat je doet, en zo positieve gevoelens cultiveert die je goed doen… dan maken de hersenen steeds meer verbindingen aan in de linkerhersenhelft, daar waar geduld, oprechte aandacht, liefde en compassie huizen. Door die verbindingen wordt het inzetten van mindfulness steeds makkelijker en levert het oefenen steeds meer emotioneel welzijn op.

Quick fix

Door onze culturele opvatting dat werken aan je eigen psyche alleen tot doel heeft om mentale aandoeningen te genezen, verwachten we ook van mindfulness een quick fix. Wat voor ons westerlingen een onbekend concept is, is het bewust en gedisciplineerd cultiveren van positieve, heilzame gevoelens om steeds een stapje gelukkiger te zijn Terwijl we enorm veel tijd in onze studie, in ons werk, in culturele activiteiten, in sport en in vrije tijd steken… vinden we het helaas raar en moeilijk om tijd in ons emotionele welzijn te steken — terwijl dat onze hele innerlijke wereld beheerst en alle aspecten van ons bestaan beïnvloedt, zoals onze relaties, gezondheid, werk en financiën.

Mentale blessure

In onze cultuur wordt ons niet geleerd dat we bewust kunnen werken aan een stevig fundament van innerlijk geluk om zo een tevreden, evenwichtig en liefdevol leven te leiden. In plaats daarvan kiezen we voor snelle maar oppervlakkige aanpakken (medicijnen of psychoanalyse-trajecten) die in het beste geval slechts tijdelijke verlichting kunnen brengen. En zo boeken we een paar behandelingen bij de psychotherapeut die, net als de fysio, ons denken rekt en strekt zodat we weer even vooruit kunnen… totdat we een nieuwe mentale blessure oplopen, waarna het hele circus weer van voren af aan begint.

Groeien en bloeien

Gelukkig zijn er steeds meer mensen die voor mindfulness kiezen, en die van het bestuderen en verbeteren van de eigen psyche een levenslange passie maken. Ik kan uit eigen ervaring vertellen dat de beloning niet mis is als je gedisciplineerd aan de slag gaat. Niet alleen helpt mindfulness je om het onkruid van negatieve gedachten uit te roeien zodat steeds meer positieve gevoelens kunnen ontkiemen, maar ook zal het je inspireren om je diepste essentie tot bloei te brengen.  Ik beloof je dat als je eenmaal aan deze fascinerende ontdekkingstocht bent begonnen, je je al snel een stuk relaxter zult voelen en mindfulness voortaan met puur enthousiasme zult inzetten.

Lees meer inzichten in Marisa’s verdiepingsartikel over mindfulness en het bewust cultiveren van geluk

Over Marisa Garau

Tien jaar lang runde Marisa Garau (53) haar eigen reclamebureau in Amsterdam. Daarna verhuisde ze met haar man en poezen naar Nieuw-Zeeland waar ze internationale bestsellers over mindfulness schrijft. Samen met haar man produceert Marisa haar eigen olijfolie en runt ze haar online Growing Mindfulness platform.