‘Na een lange vriendschap hoort een alles omvattende diepe grote uitvaart’

Een nieuwe column van Hanneke Groenteman: ‘Corona bleef bij mij persoonlijk op enige afstand. Totdat mijn lieve hartsvriendin Ingrid overleed.’

Spatscherm

Hoe allesoverheersend corona ook was dit afgelopen jaar (en zal zijn de komende maanden), als ik eerlijk ben is hij bij mij toch eigenlijk op enige afstand gebleven. Ikzelf had coronaverschijnselen vlak voor de pandemie een naam had, mijn familie heeft het ook in lichte mate gehad, maar we zijn niet doodziek geworden en niet depressief van de beklemmende maatregelen. We hebben gehoorzaam geleefd, de strenge regels zijn bijna een tweede natuur geworden, ik leef intens mee met alle gedupeerden, getroffenen, nabestaanden, slachtoffers. Maar er bleef een plastic spatscherm tussen mij en de rest van de wereld, ik werd niet diep geraakt. Het bleef een eindeloos repeterend talkshow-onderwerp. Groot ongemak, nauwelijks te bedwingen ergernis. Totdat mijn lieve, leuke, oude hartsvriendin Ingrid overleed. Niet onverwacht, we hebben elkaar nog alles kunnen zeggen wat er te zeggen viel. Kanker. Uitbehandeld. Afgerond. ‘Ingrid heeft moeten besluiten dat het genoeg was’ stond op de rouwkaart.

Gedeelde verdriet

En toen viel het spatscherm ineens om. Want hoe konden we Ingrid, die zeker honderden vrienden, kennissen en familieleden had, passend begraven? Hoe konden we dit breed gedeelde verdriet passend vormgeven? Want daar zijn uitvaarten voor, een prachtig slotakkoord van een gemeenschappelijk verdriet. In normale tijden was voor Ingrid een enorme aula nog te klein geweest, daar had haar kring nooit in gepast. Hadden we uitgebreid naar de mooiste muziek en de gevoeligste en grappigste toespraken geluisterd, hadden we na afloop nog uren herinneringen opgehaald en anekdotes verteld, gelachen en gehuild, waarschijnlijk tot diep in de nacht. Want dat had Ingrid gewild en dat had bij haar gepast. Nu mochten dertig mensen bij de begrafenis zijn. We mochten drie kwartier binnen, drie kwartier buiten, nazittend aan aparte tafeltjes, niet lopen, mondkapjes, koffie, cake en dan alleen naar onze huizen. En daar coronaproof op haar drinken, met één iemand, of alleen.

Livestream

En toen voelde ik ineens hoe diep de pandemie kan ingrijpen in de intiemste momenten van mijn leven. Want na een lange vriendschap (vijftig jaar!) hoort een allesomvattende, diepe, grote, bij haar passende uitvaart. Nu hebben we haar met ons dertigen vaarwel gezegd, met een sober intens ritueel, een korte dienst met muziek en mooie woorden, een kleine stille tocht naar haar graf, met dat ene kopje koffie en dat ene plakje cake toe. Gelukkig was er de coronaproof livestream, waardoor honderden mensen er op afstand in hun eigen huizen bij konden zijn. En was er een ongekende zee van felgekleurde lentebloemen. Pleisters op wonden van de pandemie. En meer dan ooit ben ik me ervan bewust dat rituelen erbij horen. Zin hebben. Ook in tijden van corona.

Hanneke Groenteman (1939) is programmamaker, journalist en schrijver. In Zin schrijft ze over waar een vrouw in deze levensfase tegenaan loopt. En wat ze daarvan vindt.

Nooit meer een column van Hanneke missen? Met deze aanbieding lees je Zin wel erg voordelig.