Hoe ga je om met een complotdenker?

Moet Hetty in discussie gaan of de situatie negeren? Hoogleraar Klinische Psychologie Willem van der Does (1960) geeft advies.

Complottheorieën

Een van mijn collega’s – ik heb hem al meer dan een jaar alleen via een scherm gezien en gesproken – blijkt te geloven in complottheorieën. Hij heeft zich niet laten vaccineren omdat ‘het een gigantisch verdienmodel’ is. Het coronapaspoort vindt hij ‘medische apartheid’ waar iedereen zich tegen zou moeten verzetten. Ik ben echt geschrokken van de taal die hij uitslaat. Hij heeft thuis niemand die hem corrigeert. Na de zomervakantie gaan we weer meer op kantoor zitten. Ik zie er nogal tegenop om met hem weer in vergaderruimtes te moeten zitten. Het lijkt me het beste alles zoveel mogelijk te negeren, of heb ik dat verkeerd?
Hetty

Beste Hetty,

Het doet een beetje denken aan Amerikaanse toestanden, waar families besluiten om maar niet meer over politiek te praten omdat inmiddels het ene deel van het land het andere deel ziet als vijand in plaats van politieke tegenstander. Het is te hopen dat je collega bijdraait als hij weer meer onder de mensen komt en blijkt dat vrijwel al zijn collega’s zich hebben laten vaccineren – hopelijk ook zonder bijwerkingen. Het vervelende is dat complotscenario’s af en toe uitkomen. Het komt voor dat de farmaceutische industrie misbruik maakt van hun positie; kijk maar naar de prijzen van geneesmiddelen voor zeldzame ziektes. Ongetwijfeld verdienen bepaalde types zich helemaal scheel aan deze crisis. Misschien moet er – na een financiële crisis en een coronacrisis – weer een tientje van Lieftinck komen, net als na de oorlog – maar dit terzijde.

Bijdraaien

Enfin, het beste scenario is dat hij geleidelijk bijdraait. Daar zou ik in eerste instantie op gokken. Ik zou zijn ideeën niet helemaal negeren maar er gedoseerd enige aandacht aan schenken. Wie weet slaat de twijfel toch toe als hij zichzelf hoort praten waar andere mensen bij zijn en niet langer thuis op internetfora waar iedereen hetzelfde lijkt te denken. Het slechtste scenario is dat hij niet bijdraait en iedereen gaat beschuldigen van medeplichtigheid aan duistere praktijken. Je ziet dan radicalisering voor je ogen gebeuren. Niet veel aan te doen, vrees ik. Af en toe aanhoren en zeggen dat je het anders ziet, zonder langdurig in discussie te gaan of je persoonlijk geraakt te tonen ook al word je nog zo persoonlijk aangevallen.

Wat vind jij?

Hoe zie jij dit? Of heb je een tip voor Hetty? Wij horen het graag.

Prangende vraag? Mail hem naar redactie@zin.nl o.v.v. ‘Dr. Does’. Meer vragen staan in Zin 10. Nu in de winkel of bestel dit nummer online.