Blijf herinneringen maken

Onze herinneringen zeggen iets over wie we zijn. Het samen creëren ervan zorgt voor geluk, verbinding en troost. In het verleden, in het hier en nu, én in de toekomst. “Herinneringen bouwen de brug tussen wie je was en wie je bent geworden.”

Ervaring

“Verzamel herinneringen, geen bezittingen,” zei Bibian Mentel (1971-2021), oud-snowboarder. Die opmerking is tekenend voor de levenslust waarmee ze velen heeft geïnspireerd, en nog altijd inspireert. Het raakt ook aan iets dat breder lijkt te spelen in de samenleving. Minimalisme en ontspullen à la Marie Kondo zijn in zwang geraakt. Steeds vaker geven we elkaar liever een ‘ervaring’, zoals een concert, etentje of weekendje weg, in plaats van weer een nieuw boek, sieraad of beautypakket. Juist in een tijd waarin alles wat we willen in een paar muisklikken is besteld, lijken we gedeelde ervaringen en de blijvende herinneringen daaraan weer meer op waarde te schatten.

Herbeleven

Het ophalen van positieve herinneringen is goed voor ons gemoed. “Door een positief moment te herbeleven, roep je ook de positieve gevoelens op die je toen had. Dat geeft een goed gevoel, een beter gevoel over jezelf en soms een nieuwe blik op iets,” vertelt Charlotte van Schie (1986), psycholoog en postdoc aan de Universiteit van Wollongong in Australië. Ze onderzoekt de herbeleving van herinneren bij mensen met een persoonlijkheidsstoornis, eerder deed ze dat bij personen zonder een diagnose.
Hoe levendiger een herinnering is, hoe groter het effect. “Dan is het net alsof je er weer helemaal in zit. Je ziet dat ook aan de hersengebieden die dan geactiveerd worden: de amygdala en de hippocampus, belangrijk voor emotionaliteit en het geheugen.”
Mensen met depressieve gevoelens of persoonlijkheidsproblematiek zijn soms meer gefocust op negatieve (aspecten van) ervaringen. Ook lijkt de herbeleving van positieve herinneringen minder levendig vergeleken met mensen zonder diagnose. “Toch zien we nog steeds een positief effect, als je dat gestructureerd aanpakt.” Dat kan bijvoorbeeld door herinneringen uit te schrijven en daarbij veel details terug te halen. Ook sensorische input, zoals geuren of muziek, kunnen sterke herinneringen oproepen.

Op ontdekkingstocht

Hoe creëren we überhaupt herinneringen die beklijven? Door het avontuur aan te gaan, als je het aan psycholoog en psychotherapeut Roosje Koninckx (1984) vraagt. “Niemand herinnert zich zijn beste dag achter een scherm,” luidt de slogan in het boek Wolvenkinderen, dat ze maakte met foto- en videograaf Richard Van der Vieren. Met recepten en tips moedigen ze ‘alle kinderen onder de 100 jaar’ aan op ontdekkingstocht in de natuur te gaan.
Het idee daarvoor ontstond toen Van der Vieren langskwam op de biodynamische boerderij waar Koninckx met haar man en drie kinderen woont. Haar buiten spelende kinderen raakten hem: het bracht herinneringen aan zijn eigen jeugd naar boven, van bomen klimmen met zijn broer en kapotte knieën. De foto’s die hij die avond maakte, resoneerden weer bij haar en vrienden en familie met wie ze de foto’s deelde.
“Het riep herinneringen op van vrijheid, niet weten wat een dag gaat brengen. Het zijn avonturen, jouw eigen verhalen,” zegt Koninckx. “Als ik terugdenk aan mijn kinderjaren, denk ik aan periodes met zware regenval. De velden liepen onder water, ik ging met vriendjes in een bootje varen, viel eruit en zat daarna met een dekentje bij de kachel. Ik had het vast superkoud en was misschien een week ziek, maar ik denk nog steeds aan dat kacheltje bij mijn familie en mijn nog altijd beste vrienden.”

Zin in meer?

Meer over dit onderwerp staat in Zin 11. Zoals over onvergetelijke herinneringen in de buitenlucht. Dit nummer ligt nu in de winkel of bestel je hier eenvoudig online.

Tekst: Anna Deems. Illustraties: Nelleke Verhoeff