Dichter Emma Crebolder
‘Ik wilde op een experimentele manier werk en leven samenvatten’
‘Crebolders poëzie oogt bescheiden, maar maakt grote vragen los,’ zei Piet Gerbrandy eens. De antwoorden die dichter en afrikanist Emma Crebolder (1942) op vragen formuleert zijn dat beslist ook. Kort maar veelzeggend. In Uitlichten maakt ze de voorlopige balans van haar dichtersleven op.
Uw zojuist verschenen bundel Uitlichten komt vier jaar na uw vorige. Kunt u uitleggen hoe het proces rond de totstandkoming van een dichtbundel bij u verloopt? Werkt u met overkoepelende thematiek of begint u met het schrijven en verzamelen van gedichten?
“Het is interessant dat u die vraag stelt want bij voorafgaande bundels, onder meer Vergeten in 2010 en Vallen in 2012, maakte ik deze fenomenen tot thema. Voor de bundel Uitlichten koos ik echter een geheel andere insteek. Vorige maand werd ik 80 jaar. En in de jaren naar dit tijdstip toe begon een idee te rijpen om op een experimentele manier mijn eerdere werk en leven samen te vatten. Niet in een verzamelbundel maar in een verhalend poëtisch verslag waarin onnadrukkelijk soms eerder werk is vervlochten.”
U schrijft poëzie in een toegankelijke, directe taal. Wat beoogt poëzie volgens u?
“Deze poëzie beoogt een bestaan, dat velen zullen herkennen, naar een universeler plan te tillen.”
Is uw schrijfstijl in de loop der jaren veranderd vindt u?
“Sonnetten en tienregelige verzen heb ik in deze bundel in elk geval losgelaten. Dit dichtwerk vroeg om een vrijere en lossere stijl waarin poëtisch proza een verbindende rol tussen de gedichten speelt. De scheidslijn is hier amper te markeren, beide disciplines vloeien in elkaar over.”
De bundel bevat een gedicht over uw overgrootmoeder, oumagrootjie, in het Zuid-Afrikaans. Waarom? Wat heeft het Zuid-Afrikaans wat het Nederlands niet of anders heeft?
“Midden 19de eeuw leek het Zeeuws-Vlaams, waar mijn overgrootmoeder leefde, beslist meer op het Zuid-Afrikaans dan op onze nationale taal nu. Een Zuid-Afrikaans sprekende auteur heeft dit gedicht voor mij vertaald.”
Terugkerend in de bundel is de frase ‘Hoe ik niet vergat’. U schrijft over geboorte(n), uw jeugd, herinneringen. Kijkt u in deze bundel terug op uw leven, maakt u de balans op?
“Ja, ik heb geprobeerd levensfeiten, liefde voor de natuur, voor de zee, voor talen en voor de kunst in poëzie om te zetten. Een voorlopige balans is het overigens, want ik ben net tien jaar jonger geworden door een schrijfresidentie van een maand in Zuid-Afrika.”
Filmpje?
Klik hier voor een fragment van de presentatie van de bundel Uitlichten
Win met Zin
We geven 5 bundels van Emma weg. Kans maken? Deel in de comments waarom je haar werk zo graag wil lezen!
Over de bundel
Ik voelde mezelf terugkeren / naar het herinnerde begin
Zo opent het episch-lyrische gedicht Uitlichten, de opmaat voor een dwaaltocht door de wereld van de dichter, verteld met fragmenten uit haar eerdere poëzie, aaneen geweven door korte stukken proza, in een ritmisch-muzikale taal die nu eens archaïsch bezwerend, dan weer ironiserend vertellend is. Uitlichten ontvouwt zich als een veelkleurig palet van motieven: de zee, de kunst, dieren, voorouders, het leven in vroegere tijden en het nabije heden. Een van de draden in het weefsel is Het Kind, een wonderlijk, bijna mythisch wezen dat haar wereld begroet met woordeloos ritueel gezang en als haar eerste woordje de naam uitspreekt van een schildpad in een Afrikaanse tuin.
(Uitlichten, Nieuw Amsterdam, € 21,99)
De schrijver
Emma Crebolder (1942) is dichter en afrikanist. Ze heeft vele dichtbundels op haar naam staan, publiceerde onder meer in literair tijdschriften De Gids, Het liegend konijn en Tirade en in 2015 ontving ze de Leo Herberghs-poëzieprijs. Ze is vaste medewerker van Hollands Maandblad en levert regelmatig bijdragen aan het internationale tijdschrift Terras. Voor dit tijdschrift vertaalde ze gedichten uit het Swahili.
