Wijnland België

Vlaanderen heeft alles in zich om het nieuwe Bourgogne te worden.

Zin redactie 13 oktober 2022

Uit de hele wereld kwam ineens wijn, in de jaren 80. Zo overvloedig dat hij niet eens merkte wat er vlakbij gebeurde. In België, voor iedereen het land van de bieren, wordt óók wijn gemaakt. En hoe. Zins wijnschrijver, -kenner én -liefhebber Nicolaas Klei (1961) ontdekt en proeft, en is intens gelukkig.

Mijn eerste buitenlandse reis ging naar het land der Belgen. Het Vlaamse deel, want daar spraken ze tenminste verstaanbaar Buitenlands. Eerst moesten er guldens voor franken gewisseld, en indien die buit waren gemaakt door struikrovers moest je met girobetaalkaarten naar het postkantoor voor meer. Daar kon je ook je ongeruste ouders telefoneren dat je nog leefde en nog maagdelijk was.

Verder dan bleu staren naar de pronte deerne die zich vanuit het frietkot vooroverboog met onze bestelling waren we niet gekomen. Wel hadden we hersenen gegeten. Dat was stoer en niet heel lekker, maar met wijn erbij in een heus restaurant voelden we ons heren van de wereld. Hersenen hoefde ik niet meer, maar aan wijn verloor ik m’n hart. De wijn was Frans. Bijna alle wijn was toen Frans – behalve die in die mandflessen in de pizzeria met de visnetten aan het plafond: die was Italiaans. Dat zou snel veranderen.

Kleine ijstijd

Uit de hele wereld kwam ineens wijn, sinds de jaren 80. Tot aan de verste uithoeken aan toe. Zo overvloedig, dat we niet eens merkten wat er vlakbij gebeurde. In België, voor iedereen het land van de bieren, wordt óók wijn gemaakt. En niet alleen langs de Franse grens of in het Franssprekende deel, nee: ook in dat Vlaanderen waar wij ooit hersenen aten. Op zichzelf niets nieuws. Al in de middeleeuwen werd in wat nu België heet wijn gemaakt. Niet vreemd, want tot zo ongeveer begin 14de eeuw, toen langzamerhand de Kleine IJstijd Europa verkilde, was het klimaat aangenaam genoeg voor wijnstokken.

Noorse wijngaarden

Zelfs in beschutte plekjes in ZuidNoorwegen vond je wijngaarden. Zelfs hier en daar in het drassige Nederland. Dus zeker in het heuvelachtige België. Wijnranken zijn niet heel kieskeurig maar voor een goede oogst moet het zomerweer zonnig en droog genoeg zijn om de druiven zonder rot en schimmels te laten rijpen. In Zuid-Europa lukt dat overal; meer richting het Noorden – Duitsland, Vlaanderen – gaat dat het best op een gunstig gelegen heuvel, waar de zon mooi pal op schijnt, of in een beschutte vallei. Wel is het een kwestie van de juiste druiven kiezen. In Duitsland zijn wijnuniversiteiten al zeker anderhalve eeuw diverse druivensoorten aan het kruisen om te komen tot nieuwe soorten die tegen wat fris weer kunnen, rot- en schimmelbestendig zijn, een vorstperiode overleven, het niet al te warm hoeven te hebben om hun druiven te rijpen.

Moeder natuur

Sommige druiven kunnen dat van nature een beetje: de Duitse riesling, de pinot noir en de chardonnay uit het voor druivenbegrippen behoorlijk noordelijk gelegen Bourgogne. Als je die druiven dan ook nog duurzaam, natuurvriendelijk en hier en daar zelfs biodynamisch verzorgt, met inzicht in de grillen van Moeder Natuur, er vervolgens met moderne kennis van zaken plus inzicht in aloude ambachtelijke ervaring en met veel toewijding en hard werken wijn van maakt, dan ben je een serieus wijnland. Zo komt het dat als ik nu naar Vlaanderen ga, daar geen muscadet meer drink bij m’n mosselen (een stuk smakelijker dan hersenen, en toch ook spannend uitheems) maar een frisse, ranke wijn uit Vlaanderen zelf geniet.

Klimaatverandering

Als het klimaat veel warmer wordt, moeten de wijngaarden naar koelere streken opschuiven. En het hoeft niet eens veel warmer te worden. Nog maar een paar decennia geleden was het in Bourgogne elk jaar maar de vraag of de druiven wel rijp zouden worden. Ietsje warmer zou fijn zijn. Maar niet té. Pinot noir wordt dan weliswaar heel rijp, maar de wijn zal niet meer de finesse hebben die rode bourgogne zo geliefd maakt. Een koel klimaat waarin druiven, appels en andere vruchten er lang over doen om langzaam rijp te worden, geeft het fruit de meeste geur- en smaakstoffen.