Aangenaam: Ayelet Gundar-Goshen

Een ware tour de force. Sprookjesachtig, grappig en hartverscheurend. Met deze lovende woorden beschrijft onze boekenredacteur Daniëlle Eén nacht, Markovitsj, het debuut van Ayelet Gundar-Goshen (1982, Israël). Zin spreekt de nieuwe literaire sensatie.

Het verhaal
Twee mannen steken de Middellandse Zee over om met vreemde vrouwen te trouwen, om hen zo de vlucht uit het nationaalsocialistische Europa mogelijk te maken. Zeëv Feinberg, schuinsmarcheerder en trotse eigenaar van een enorme snor, beschouwt dit vanaf het begin als een nephuwelijk: hij verlangt naar zijn meisje thuis, dat zo lekker naar sinaasappels ruikt. Uitgerekend de onopvallende Jacob Markovitsj treft de beeldschone Bella. Eenmaal terug in Palestina weigert hij Bella de van tevoren afgesproken scheiding en zijn schijnhuwelijk wordt een levenslange obsessie. Voor beiden.

De auteur

Met de complexe structuur en gelaagdheid heb je het jezelf niet makkelijk gemaakt met je eerste roman. Hoe lang heb je aan het boek gewerkt?
Ayelet: ‘Ik heb er een periode van twee jaar voor nodig gehad. Daarvan was ik verreweg de meeste tijd bezig met mezelf ervan overtuigen dat ik een boek mocht schrijven. Het was echt een grote angst die ik moest overwinnen, alsof je een draak gaat berijden. Maar de drive om het verhaal van Eén nacht, Markovitsj te willen vertellen was zo sterk dat ik uiteindelijk die angst heb overwonnen, waar ik nu heel dankbaar voor ben.’

Hoe ben je op dat verhaal gekomen?
‘Ik was op bezoek bij mijn schoonfamilie in een dorp in de buurt van Tel Aviv. Zij vertelden over een groep mannen uit dat dorp die naar Nazi-Europa trokken om vrouwen te trouwen en hen daarmee te helpen vluchten. Het verhaal van een heroïsche operatie die uiteindelijk uitmondde in iets verschrikkelijks liet me niet los. Hoe kan iemand die zo’n eervolle daad uitvoert daarna zoiets ergs doen als een vrouw tegen haar wil vasthouden? Ik wilde geen geschiedenisboek schrijven, maar juist de psychologische betekenis van het verhaal behandelen.’

Hoe heb je dat aangepakt?
‘Door de hoofdpersoon niet alleen als schurk af te schilderen en mezelf vragen te stellen: Wat zou ik ervaren als ik dat zou meemaken? Wat voor een man zou zoiets doen? Wat maakt dat mensen slachtoffer of juist jager worden? Ik werk niet alleen als schrijver, maar ook als therapeut en ben ervan overtuigd dat psychologie en literatuur veel raakvlakken hebben. Of het nou in een roman van Dostojevski is of in de kliniek, je vraagt je altijd af wat iemands beweegredenen zijn. Door jezelf in die situatie te plaatsen en vanuit daar te gaan schrijven, creëer je een betekenisvol verhaal.’

‘Lees het boek als liefdesgeschiedenis, verhaal van een mannenvriendschap, sprookje, historische roman of klucht. Dit boek heeft het állemaal. En meer.’, schrijft onze boekenredacteur. In welk genre zou je zelf je roman plaatsen?
‘Ik ben het daar eigenlijk helemaal mee eens: ik wil het niet in een hokje stoppen. Er is een oud Joods gezegde dat het mooi verwoordt: ‘Als je de aarde verlaat zonder alle soorten fruit te hebben geproefd, bega je een zonde tegenover degene die al het fruit heeft geschapen.’ Ik wil niet kiezen voor één genre, net zoals ik niet wil kiezen tussen een baan als auteur en werken als psycholoog.’

Wat kunnen we in de toekomst van je verwachten?
‘Mijn tweede roman is in Israël al uit, maar jullie moeten nog even geduld hebben. Volgens mij komt de Nederlandse vertaling eind 2016 uit. Ondertussen ben ik met een derde boek bezig, dat weer heel anders wordt: een modern en spannend chantageverhaal.’