Een verhaal als een kleurrijk Perzisch tapijt in een oer-Hollandse huiskamer

In Zalk, Wilsum, ’s Heerenbroek en Veecaten, een paar oer-Hollandse protestantse dorpen langs de IJssel, komen voor het eerst vreemdelingen wonen. Ze beginnen aan een nieuw bestaan in een nieuw land. Als automonteur Memed en zijn dove dochtertje Tala in Zalk gaan wonen, hebben de bewoners daar nog nooit één asielzoeker gezien. Maar het duurt niet lang of ze komen types als Memed opeens overal tegen. Waren de eerste vreemdelingen een schok en daarna een bezienswaardigheid, ineens eten ze Hema rookworsten, wonen ze samen op oud-Hollandse boerderijen en proberen ze de vrije liefde uit. Nog wat later maken ze deel uit van de Nederlandse politiek, zitten ze in de Tweede Kamer en publiceren ze romans.

Lef
Je moet het maar durven: een roman over het ontstaan van de Nederlandse multiculturele samenleving. Kader Abdolah doet het. In Papegaai vloog over de IJssel schuwt hij alle problemen, taboes en botsingen tussen culturen niet. Integendeel. Hij brengt ze juist fraai in beeld. Moslim-extremisme, homoseksualiteit en vrije liefde, communicatieproblemen, zelfmoord, intolerantie en de eerste kinderen uit gemengde relaties die tussen twee culturen in op moeten groeien.

Onze samenleving is dynamisch en nog steeds in ontwikkeling. Maar Kader Abdolah laat in zijn sprookjesachtige vertelling een optimistisch beeld zien: die van een groeiende tolerantie en het samensmelten van ‘vreemdeling en Hollander’ tot ‘de Nederlander’. Eigenlijk zoekt hij naar het perfecte evenwicht tussen de twee culturen, de mooiste synergie om van Nederland definitief een samenleving te kunnen maken waarin we ons állemaal thuis voelen.

Een modern sprookje
Papegaai vloog over de IJssel is een wonderschone roman. Subtiel, zacht en liefdevol geschreven zonder de grote onderwerpen te schuwen. Een modern verhaal verteld volgens de oude traditie, mythisch haast, als een sprookje. Maar wel neergezet met geloofwaardige, innemende personages. Qua structuur is het net een Russisch baboesjka-poppetje: kleine verhalen in grotere verhaallijnen onder de paraplu van één grootse, klassieke vertelling. Zo weeft Abdolah een kleurrijk Perzisch tapijt met een minutieus patroon in een oer-Hollandse huiskamer. Het doet pijn als zoveel moois stopt.

Er zit zoveel in: wetenswaardigheden, inzichten, legendes, gebruiken en tradities, miniaturen, adoratie, citaten, gevloek. Het leven, de dood, de liefde en het woord. Hoe belangrijk taal is om mee te kunnen doen. Zelfs als dat (nog) niet helemaal vlekkeloos gaat. De papegaai van Klazien (ja, die uut Zalk) spreekt ook niet vlekkeloos Nederlands. Maar hij kan er wél het verschil mee maken. Van Oer-Hollands naar multiculti, we staan er met z’n allen gekleurd op. Dit is míjn land, denk je als je het boek dichtklapt. En daar ben ik trots op! Dit boek moet iedereen lezen.

Kader Abdolah – Papegaai vloog over de IJssel
Prometheus, € 19,95