Boekenclubrecensie Op een zondagochtend van Alice Zeniter

Alice Zeniter is nog maar dertig jaar oud. Toch wordt ze op de achterflap van haar roman ‘Op een zondagmorgen’ een van de grote beloften van de Franse literatuur genoemd. Gezien de prijzen die ze al ontving, lijkt me dat zeer terecht.
Alice Zeniter schreef ‘Op een zondagmorgen’ in 2013 en in juni 2016 werd deze roman, door Marijke Arijs in het Nederlands vertaald, in ons land uitgegeven door uitgeverij De Arbeiderspers in Amsterdam/Antwerpen. Het is bijzonder knap, hoe deze schrijfster zo’n interessant stuk actuele geschiedenis van Hongarije en de Koude Oorlog weet vorm te geven in een boeiende roman. De teleurstellingen en tegenslagen blijven de drie generaties van de Hongaarse familie Mandy beslist niet bespaard. Met name Imre valt van het een in het ander. Leven onder het communisme was inderdaad erg beperkt, maar ook Westerse ‘nieuwigheden’ als een seksshop, een liefdesrelatie met een jonge West-Duitse en een fotosessie voor reclamedoeleinden veranderen daar weinig aan.

Het is een stevig onderwerp en toch leest het boek vlot. Dat komt omdat de schrijfster humorvol te werk gaat. Zo beschrijft ze prachtig hoe Imres ouders aan trouwringen komen. En dan staat er: ’Ze trouwden om de ringen te gebruiken die ze hadden gekocht.’ Nog een voorbeeld. Als Imre in het zwembad een vrouw ziet die hem op een bepaalde manier intrigeert, staat er: ‘Vanaf de overkant van het zwembad, wazig door zijn branderige ogen, had Imre alleen de vrouw gezien, niet haar leeftijd. Nu leken die twee samen te komen in één lichaam.’ En verder: ‘Het ene moment zag hij haar als vrouw en het andere moment als toekomstig lijk.’

Verrassend zijn de beelden die Zeniter gebruikt. Zo schrijft ze dat Zsolt dichter wilde worden. ‘Dat leek hem het verst verwijderd van conducteur.’ En Agi ‘dacht dat ieder mens en iedere daad een vioolklank was in de grote symfonie van het bestaan.’ Echt kinderlijk is de uitspraak van Imre: ‘Voor Amerika en Rusland had God nog wel tijd. Die stuurde hij weleens een teken. Maar in Hongarije gebeurde niets.’ ‘Maar’, vervolgt ze even verderop, ‘het Hongaarse volkslied benam hem helemaal de lust om een band met zijn Schepper aan te knopen.’

Toch ben ik niet alleen maar positief. Mijn eerste minpuntje betreft de beschrijving van Greta, de dochter van Imre tijdens de fotosessie voor een reclamecampagne, waar een ‘bijna onfatsoenlijk hoog’ geldbedrag voor wordt betaald. Met name de reactie van Greta, als de fotograaf in het kleedhokje komt kijken omdat het hem te lang duurt, vind ik niet passen bij een peuter van drie jaar.

Een laatste punt van kritiek betreft de toch wel goedkope uitvoering van het boek, waarbij je als lezer het boek amper helemaal durft te openen, omdat je bang bent dat de bladzijden los gaan zitten. Zo’n goedkope uitgave past eigenlijk niet bij een boek met zo’n goed verhaal.
Zeer lezenswaardig: vier sterren.

Willem Huisman