Baantje hier baantje daar

Slashers, zo worden mensen genoemd die een tweede baan hebben of ook nog voor zichzelf werken. Iemand is dan bijvoorbeeld taxichauffeur slash portier. Ongeveer 7,5 procent van de Nederlandse beroepsbevolking, zo’n half miljoen mensen, werkt op deze manier. In 2003 waren dat er nog maar zo’n 300.000. Waarom is dat aantal zo gegroeid? Voor een deel is het combineren van werk bittere noodzaak, om rond te komen. Maar voor een veel grotere groep is het stapelen van werk een bewuste keuze. Want wie kiest voor een tweede baan, kan wat extra’s verdienen voor een vakantie, meer afwisseling brengen in het werkende leven of eindelijk proberen dat eigen bedrijfje op te zetten.

Loyaal naar allebei

Hoe ga ik dat doen, twee banen draaien? Mocht je er niet toe gedwongen worden, dan is het de eerste en belangrijkste vraag die je zichzelf kan stellen. Daar is geen gemakkelijk antwoord op. Veel is namelijk afhankelijk van de combinatie die wordt gemaakt. Iemand die twee dagen bruidsfotograaf is en op twee andere dagen journalist, zal het fysiek makkelijker aankunnen dan de taxichauffeur die dezelfde dag ook nog als portier gaat werken. “Met name de manier waarop plannen gecommuniceerd worden, is heel erg belangrijk,” zegt baaningenieur Luc Dorenbosch, die samen met collega’s een aantal vaardigheden onderscheidde die van pas komen bij het stapelen van werk. “Aan een sceptische baas uitleggen dat de ene baan geen negatieve invloed heeft op de ander, dat moet je kunnen. Hetzelfde geldt voor de omgang met collega’s. Er zijn mensen die de overtuiging moeten managen dat ze loyaal kunnen zijn aan twee werkgevers.”

Balans bewaren 

Voor een tweede baan kiezen, kan een goede manier zijn om al voor te sorteren op een andere carrière – omdat de toekomst er in jouw sector slecht uitziet – of omdat je altijd al iets anders wilde doen. Zo beginnen veel slashers een eigen bedrijfje om uit te proberen of hun plan levensvatbaar is. Sanne Pit bijvoorbeeld, hij is docent aardrijkskunde op een middelbare school en met zijn bedrijf Pitwise adviseert hij hoe ICT het beste kan worden toegepast in het onderwijs. “Mijn ervaring in de klas gebruik ik voor mijn bedrijf en andersom,” vertelt Pit. “Als leraar weet ik wat didactisch wel en niet werkt. Vorig jaar verschoof ik het gewicht wat meer naar mijn bedrijf, maar dat voelde niet goed. Ik miste het contact met de leerlingen en was minder betrokken. Het is ontzettend belangrijk om de balans te bewaren.” Zo concreet als Pit kan benoemen waarom de combinatie prima werkt, is trouwens geen voorwaarde om werk goed te stapelen. Uit onderzoek blijkt dat wanneer mensen kunnen aangeven wat de ene baan voor de andere betekent, zij de werksituatie als prettiger ervaren. Maar dat kan ook gaan over een bepaalde energie die de banen elkaar geven of over de afwisseling waardoor werken leuk blijft.

Kleinere brokjes

Dat er steeds meer mensen slashen vloeit voort uit ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. De verwachting is dat hun aantal nog verder zal groeien in de toekomst. Banen zijn de afgelopen jaren steeds kleiner geworden, omdat werkgevers scherper kijken naar het daadwerkelijke aantal uren dat ze iemand nodig hebben. Zo veranderen volle dienstverbanden in kleinere brokjes, waardoor werknemers eerder genoodzaakt zijn om er iets bij te zoeken. Maar ook de wensen van werknemers zelf veranderen: zij willen meerdere talenten benutten en zichzelf blijven ontwikkelen.

Blauwe envelop

Een derde stuwende kracht is de technologie, die het beter mogelijk maakt om vraag en aanbod bij elkaar te brengen. Zo is bijvoorbeeld op afstand werken tegenwoordig niet alleen makkelijker, maar ook betrouwbaarder. Ondanks die opmars weten veel werkgevers niet dat hun werknemers nog een baan hebben, omdat ze dat niet vertellen. En dat kan voor de slasher problemen opleveren, namelijk in de vorm van een blauwe envelop die op de mat ploft. “Het kan zijn dat je te weinig belasting betaalt en daarvoor een flinke naheffing krijgt,” zegt Paul van der Kwast, financieel adviseur en journalist die schrijft over geldzaken. Hij valt overigens niet in de categorie slasher omdat hij een zelfstandig ondernemer is en niet voor een werkgever werkt. Van der Kwast: “Het is oppassen wanneer beide werkgevers vanuit de laagste schijf inkomstenbelasting betalen.”

O ja, die korting

Dat zit zo. Het belastingstelsel in Nederland is progressief. Over elke euro die wordt verdiend boven de 19.230 euro, moet 40,15 procent belasting worden betaald, in plaats van 36,55 procent. Maar stel dat iemand twee keer 19.000 euro verdient en de werkgevers betalen allebei inkomstenbelasting overeenkomstig de laagste schijf, dan wordt er dus te weinig belasting betaald. Want met de tweede 19.000 euro valt iemand in de hogere schijf. “Je kunt een van de werkgevers vragen hier rekening mee te houden en zo van tevoren al meer belasting betalen,” zegt Van der Kwast. Eenzelfde verhaal geldt voor de heffingskorting die ook voor een belastingverlaging zorgt.

Tekst: Victor de Kok