Bevolkingsonderzoek darmkanker

5 maart 2019 door Zin Reageer

Het is deze maand darmkankermaand. In Nederland sterven jaarlijks vijfduizend mensen aan deze ziekte. Sinds 2014 kennen we het bevolkingsonderzoek darmkanker. Moet je daar nou aan meedoen of niet? Zin heeft het uitgezocht en in nummer 4 lees je er alles over.

Handige websites

Op deze pagina staan nog wat handige websites voor je op een rij gezet:

1. Huisartsen zetten de voor- en nadelen van darmkankeronderzoek op een rijtje. Lees het hier.

2. De meest recente cijfers over het bevolkingsonderzoek darmkanker zijn hier voor je verzameld.

3. Hier staan kritische blogs over bevolkingsonderzoeken van medisch specialist Arjen Noordzij.

Maart = darmkanker-maand

Internationaal is maart uitgeroepen tot darmkankermaand. Op de website van de Maag Lever Darm Stichting kun je een test doen om erachter te komen of je de signalen van darmkanker herkent.

Maak kans op mooie prijzen!

5 maart 2019 door Barbara Ruijgrok Reageer

In elke Zin: win-pagina’s vol fijne cadeaus. Van concertkaarten en boeken tot dagjes uit. Zomaar, helemaal voor niets, speciaal voor jou. Selecteer in onderstaand formulier je favoriet aan – meerdere keren meedoen mag – Vul je gegevens (vóór 1 april) in en voilà: je maakt kans. Lekker makkelijk toch? En: meedoen is helemaal gratis!

Lieve dochter, ik ben zo trots op jou

4 maart 2019 door Zin Reageer

Trots op haar omdat ze het lef toont: helemaal in haar up op wereldreis. Omdat ze kinderen en werk zo fantastisch weet te combineren. Altijd klaarstaat voor jou en alle mensen om haar heen. Omdat ze na een heftige puberteit ineens precies wist wat ze aan moest met haar leven. Of gewoon, omdat ze zo’n mooi, bijzonder mens is. Trots ben je op haar en dat wil je haar laten weten. Schrijf jouw dochter een ouderwetse brief!

Vertel het ons

Wat het ook is waarom je juist op haar zo trots bent: schrijf het jouw dochter in een brief en mail hem ons. Voor Zin 6 maken we hier een bijzondere productie van. De drie mooiste brieven winnen een prachtig boekenpakket! En nóg eens tien inzendingen belonen we met het brievenboek Musea die we niet bezochten.

Meedoen gaat zo

Mail jouw reactie (± 150 woorden) vóór vrijdag 29 maart 2019 naar Redactie@zin.nl o.v.v. Brief aan mijn dochter. Vermeld ook je naam, geboortejaar en postadres.

LEZEN: Brieven aan mijn dochter

Toen Clara uit huis ging om te gaan studeren, begon Charo Crego haar dochter brieven te schrijven over wat haar zo boeit in kunst. Ze schreef haar over de architectuur van de Amsterdamse School en kunst in tijden van oorlog. Ze beschreef herinneringen aan haar eigen eerste jaar in Amsterdam en aan een gezamenlijke reis naar New York.

Crego’s brieven vol kennis en passie zijn verzameld in een prachtig geïllustreerd brievenboek over een dubbele toewijding: die van een kunstfilosofe aan de kunst én die van een moeder aan haar dochter.
Charo Crego: Musea die we niet bezochten; Brieven aan mijn dochter (Boom, € 20). Verkrijgbaar vanaf 18/3

Bart heeft last van de huisdieren van zijn vrienden

3 maart 2019 door Zin Reageer

In elke Zin beantwoordt hoogleraar klinische psychologie Willem van der Does (1960) jouw levensvragen. Groot, of klein. Voor iemand anders. Of gewoon fijn voor jezelf.

Bart

In mijn vriendenkring bevinden zich veel huisdieren. Ik heb zelf niets met dieren maar zit bij elk bezoek wel met een kat op schoot of wordt door een enthousiaste hond besprongen. Als ze bij mij op bezoek komen gaat er altijd wel een hond mee. Sommige honden gaan mee uit eten. Moet ik dat normaal vinden? Mensen praten soms over hun dieren als over kinderen, ik durf er niets van te zeggen.

Beste Bart,

Je hebt in wezen hetzelfde probleem als Barbara in deze aflevering. In deze tijden kom je nergens zonder een gezonde portie assertiviteit. Dat is nooit anders geweest, maar het lijkt wel of er steeds meer mensen zijn die alleen reageren op obstakels, en nauwelijks meer nadenken of ze iemand tot last zijn. Zonder obstakels denderen ze gewoon door. Maar als je geregeld tegen je zin met een kat op schoot zit, kun je mensen ook nauwelijks kwalijk nemen dat ze met hun hond langskomen. Naar verluidt hebben katten een voorkeur voor mensen die juist niet proberen hen te paaien of te lokken – want dat vinden ze al gauw te opdringerig. Wellicht kun je met die informatie nog je voordeel doen, hoewel je er bij het baasje dan wel als een echte liefhebber opstaat.

Prangende vraag? Mail hem naar redactie@zin.nl o.v.v. ‘Dr. Does’. Meer vragen lees je in de nieuwe Zin. Nu in de winkel of hier te bestellen.

Terugkijken: Dolle Mina’s wilden dingen die wij nu heel normaal vinden

2 maart 2019 door Zin redactie Reageer

De meisjes van nu mogen blij zijn dat ze er waren: de Dolle Mina’s. Ze gingen de straat voor de zaken die wij nu heel normaal vinden, maar er toen nog niet waren. Denk aan blijf-van-mijn-lijf huizen, legale abortus en crèches voor kinderen.

Boos

In 1970 bestormden de Dolle Mina’s Universiteit Nijenrode omdat ze boos waren dat daar alleen maar mannen werden toegelaten. En ze verbrandden hun beha’s en korsetten voor het standbeeld van Wilhelmina Drucker, Nederland’s feministe van het eerste uur. Let ook even op het ietwat neerbuigende commentaar van de ‘stemmen’ onder deze historische filmpjes.

Demonstratie van Dolle Mina’s in Arnhem

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

De bestorming van Nijenrode

De rumbaba is een (alcoholisch) feestje!

2 maart 2019 door Zin Reageer

Rumbaba’s met citroen en lauriersiroop. In Frankrijk klassiek, in Nederland nauwelijks gezien. De rumbaba is een (alcoholisch) feestje! Zo maak je dit nagerecht:

Rumbaba’s met citroen en lauriersiroop

nagerecht (6 stuks)
bereiden ± 40 min | rijzen ± 1 uur | oven ± 25 min | intrekken siroop ± 1 uur

Ingrediënten
siroop
200 g suiker
60 ml donkere rum
200 ml water
rasp en sap van 1 (bio)citroen
4 grote of 6 kleine verse laurierblaadjes, iets ingesneden voor extra smaak
1 vanillestokje, in de lengte opengesneden, merg eruit geschraapt

Deeg
7 g gedroogde gist (1 zakje)
220 g bloem
1 vanillestokje, in de lengte opengesneden, merg eruit geschraapt
50 g suiker
2 eieren, losgeklopt
70 ml volle melk, lauwwarm
100 g boter

Ook nodig: 6 ronde hoge bakvormpjes met inhoud 80 ml, ingevet met gesmolten boter en bestrooid met suiker. Voor erbij: dik vloeibare, ongezoete slagroom

Bereiding

Verwarm voor de siroop alle ingrediënten, met het vanillestokje, in een steelpan en laat de suiker oplossen. Laat alles 10 min. zachtjes intrekken en dan afkoelen. Meng voor het deeg in een ruime kom de gist, bloem, suiker en het vanillemerg. Voeg de lauwwarme melk en eieren toe en meng tot een soepel deeg. Kneed het deeg 5 tot 10 min. goed door. Je kan dit ook met de mixer met deeghaken doen.
Verwarm de boter met ½ tl zeezout in een steelpan tot het net gesmolten is. Als de boter te warm is, laat het dan eerst iets afkoelen. Voeg toe aan het deeg. Kneed het deeg nog zeker 5 min. goed door (of doe dit met de mixer) en zet afgedekt 1 uur op een warme plek tot het beslag in volume is verdubbeld.
Verwarm de oven voor op 180°C. Kneed het gerezen deeg nog eens kort en verdeel in 6 gelijke stukken. Vul de vormpjes met het deeg en bak ze 20 tot 25 min. in het midden van de oven. Haal ze uit de oven en laat iets afkoelen.

Haal ze, als ze nog redelijk warm zijn, voorzichtig uit de vormpjes. Prik de cakejes rondom in met een satéprikker. Leg ze in een kom en schenk er de siroop over. Laat de siroop 1 uur intrekken en keer de cakejes om de 10 min. even om zodat de siroop overal intrekt. Serveer met ongezoete, lichtgeklopte room.

RECEPTEN: KIRSTEN ECKHART. FOTOGRAFIE: ERIC VAN LOKVEN. STYLING: CYN FERDINANDUS. BEREIDING: JACQUELINE PIETROWSKI. PRODUCTIE: TRUDELIES SCHOUTEN

Zo zag het onderwijs eruit voor de Mammoetwet

1 maart 2019 door Zin redactie Reageer

Voor wie heimwee heeft naar de mulo en de hbs: zo’n pretje was het niet op de middelbare school. De leraar stond op het podium en honderdduizend dingen die je uit het hoofd moest leren. En als je pech had, was er op school ook nog een scheiding der seksen met jongensscholen en meisjesscholen. Maar vooral een heet hangijzer was, dat wanneer je ouders niet veel geld hadden, maar wel slim was, je (meestal) niet naar het gymnasium of de hbs kon en studeren dus ook wel kon vergeten.

Gelijke kansen

In de jaren zestig vonden leraren zelf dat het onderwijs democratischer moest worden, met gelijke kansen voor iedereen op het lbo, mavo, havo en het vwo. Beter toch? Of toch niet?

Deze series op Netflix ken je vast niet (maar ze zijn zeer de moeite waard)

1 maart 2019 door Zin redactie Reageer

In het almaar uitdijende aanbod van Netflix is het soms lastig om te ontdekken wat echt de moeite waard is om te kijken. De écht goede series zoals The Crown, Peaky Blinders en The Affair heb je waarschijnlijk al gezien. Maar wat is er nog meer? Wij ontdekten nog wel wat pareltjes in het enorme aanbod. Deze series zijn de moeite van het bekijken zeker waard.

Shtisel
De verwikkelingen van een familie in Jeruzalem, leveren een uniek kijkje op in het leven van de joods-orthodoxen. Je verkeert tijdens het kijken even in een compleet andere wereld, om tot de conclusie te komen dat deze mensen ook gewoon daten, eten, feestvieren en plezier maken. En uiteraard schuurt het op de momenten waarop hun overtuigingen (geen televisie, gearrangeerde huwelijken, getrouwde vrouwen mogen hun haar niet laten zien) raken aan die van ons.

Weissensee
Een verboden liefde tegen het decor van de DDR in de jaren tachtig zijn de ingrediënten van de Duitse serie Weissensee. Afluisteren, censuur en andere Stasi-praktijken geven een redelijke waarheidsgetrouw beeld van Oost-Berlijn in die jaren. Dit alles tegen een fantastisch decor voor iedereen met Oostblok-heimwee.

Grand Hotel
Een mix tussen Downton Abbey en Mr. Selfridge, maar dan in een hotel en ergens in Spanje. De serie vertelt het verhaal van een Spaanse, rijke hotelfamilie, hun bedienden en een wakkere inspecteur, die diverse misdaden in het hotel moet oplossen. Inclusief een de verdwijning van een dienstmeisje.

Bonusfamiljen

Dat een scheiding nooit makkelijk is laat Bonusfamiljen op een mooie manier zien. In deze Zweedse serie navigeert een nieuw stel met hun exen en kinderen langs de emotionele uitdagingen en ingewikkelde logistiek van het leven als samengesteld gezin. Een mooie mix tussen comedy en drama.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Goed nieuws! We blijven mentaal steeds langer gezond

28 februari 2019 door Zin Reageer

Langer gezond van geest

We blijven mentaal steeds langer gezond. Dat wil zeggen dat we langer in staat zin om dingen te leren, te onthouden en te plannen. Dat becijferden onderzoekers van het Amsterdam UMC in een langlopende studie, waarvoor 13.000 metingen werden geanalyseerd. Vrouwen zijn nu gemiddeld tot hun 83ste verjaardag geestelijk scherp, ruim 4,5 jaar langer dan hun seksegenoten een kwart eeuw geleden. Tel uit je winst! Mannen blijven gemiddeld tot 80,7 jaar gezond van geest.

Niet meer prikken, meten en spuiten

Er wordt al jaren onderzoek naar gedaan, maar het lijkt dan eindelijk zover: de introductie van de kunstalvleesklier voor patiënten met diabetes type 1. Het draagbare kastje, ontwikkeld door werktuigbouwkundige (en suikerpatiënt) Robin Koops, meet doorlopend de suikerwaarden en geeft zo nodig de juiste hoeveelheid hormonen en insuline af. Prikken, meten en spuiten zijn daarmee verleden tijd. Momenteel zit het apparaatje in de laatste testfase. In 2020 hoopt het bedrijf van Koops het op de markt te brengen. Meer weten? Kijk op Diabetestype1.nl

Giftig

Zo’n half miljoen Nederlanders gebruikt (wel eens) een elektronische sigaret. Daarin zitten giftige stoffen die de luchtwegen irriteren. Niet voor niets valt de e-sigaret sinds mei 2016 onder de Tabaks- en Rookwarenwet. Maar de gezondheidsrisico’s zijn wel vele malen kleiner dan die van tabak. Bijkomend voordeel is dat e-sigaretten aanzienlijk minder schadelijk zijn voor de omgeving. Dat komt omdat een e-sigaret tussen de trekjes door niet smeult, zoals een traditionele sigaret.

Draagmoederschap

Homoseksuele koppels die met een draagmoeder hun kinderwens willen vervullen, moesten daarvoor tot voor kort naar het buitenland uitwijken. Maar door een wijziging in de Embryowet kunnen ze nu ook in eigen land terecht. Dit jaar starten twee Nederlandse klinieken met draagmoederschap voor homoparen. MC Kinderwens in Leiderdorp biedt een behandeling waarbij de draagmoeder ook de eiceldonor is. Bij kliniek Nij Geertgen in Elsendorp hoeft dat niet en mogen de draagmoeder en eiceldonor verschillende personen zijn.

Herken je honger

Gezonder eten wil bijna iedereen. Maar hongergevoelens kunnen het knap lastig maken om het vol te houden. Pas als je snapt waar die gevoelens vandaan komen, lukt het om je eetgewoonten blijvend te veranderen, aldus diëtist Marie-José Torenvliet. Volgens haar zijn er minstens vijftien (!) soorten honger, van verveelhonger en vermoeidheidshonger tot zintuigenhonger en afterpartyhonger. Ze schreef er een boek over: (H)erken je honger, de sleutel tot jouw ideale gewicht. Een overzicht van alle hongersoorten vind je op Herkenjehonger.nl

Falende zorg

Nederlandse ziekenhuizen laten ongeneeslijk zieke kankerpatiënten te vaak aan hun lot over. Dat blijkt uit een onderzoek van de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK). Zij vallen daardoor vaak in een zwart gat.

• 28% van de patiënten werd door het ziekenhuis niet verder geholpen nadat ze hadden gehoord dat ze niet meer beter werden.
• 57% had daar wel behoefte aan gehad.
• Wanneer patiënten wel steun kregen, beoordeelden zij die met een magere voldoende (6,4).
• Ongeneeslijk zieke kankerpatiënten hebben vooral behoefte aan:
• een vast aanspreekpunt in het ziekenhuis (55%);
• aandacht en steun voor naasten (43%);
• informatie en advies over psychische klachten (43%).

Onder redactie van: Marte van Santen

Dit bijzondere uitje kan alvast in de agenda

27 februari 2019 door Zin Reageer

Uitje 2.0

Holland Dance Festival @ The Grand is een wel heel bijzonder avondje uit om alvast in de agenda te zetten. Geniet in de historische Raadzaal (prinses Bea zei hier ‘ja’ tegen haar Claus!) van een viergangenmaal (met wijnarrangement en al) verzorgd door sterrenkok Raoul Meuwese, terwijl de moderne danstalenten van Codarts Rotterdam om de tafels heen optreden. 8 t/m 11 mei. Holland-dance.com

Kwartet!

In het tv-programma So you think you can dance wist choreograaf Isabelle Beernaert de danstalenten naar een hoger niveau te brengen en een breed publiek aan te spreken. Maar ook in het theater kent ze haar weg. Na acht voorstellingen keert ze terug met Le temps perdu, waarin vier koppels vier seizoenen en vier fases in de liefde verbeelden. T/m 28 mei in het theater. Naar deze voorstelling met korting? Klik snel door.

Bauwauw!

Honderd jaar geleden werd de revolutionaire kunst- en ontwerpschool het Bauhaus opgericht. Met bijna achthonderd kunstwerken, meubels, keramieken, foto’s en meer is de tentoonstelling nederland ⇄ bauhaus – pioniers van een nieuwe wereld een mooi overzicht en een lust voor het oog. t/m 26 mei bij Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam. Boijmans.nl

Beeldenstorm

Ceija Stojka overleefde als jong Roma-meisje drie concentratiekampen. Na jarenlang zwijgen begon ze als vijftiger haar ervaringen te verwerken in gedichten, verhalen, schilderijen en tekeningen. De expositie Ceija Stojka (1933-2013) – Oorlogsherinneringen van een Roma toont ruim honderd van haar werken. t/m 10 juni bij Museum Het Valkhof in Nijmegen. Museumhetvalkhof.nl

Ceija Stojka, Zonder titel, 1994, acryl op karton, 70 x 100 cm,
coll Meier, Wenen

Hieperdepiep

Hij is een van onze bekendste fotografen en blaast dit jaar zestig kaarsjes uit: Erwin Olaf. Dat wordt gevierd met een dubbeltentoonstelling die hij zelf inricht; van klassiekers tot voor het eerst vertoond werk, aangevuld met film, geluid, sculptuur en inspiratiebronnen. Nu t/m 12 mei bij Fotomuseum Den Haag en Gemeentemuseum Den Haag.

Absurditeiten

Voor wie grinnikt om Bert en Bobje en zijn andere cartoons in o.a. het NRC, valt er ook in het theater wat af te lachen met tekenaar, schrijver en performer Kamagurka. In zijn voorstelling De grenzen van de ernst combineert hij nog nooit gehoord materiaal met oude teksten, spel met voorlezen, en absurdistische verhalen met ‘wrede slapstick’. 1 maart t/m 28 april. Kamagurka.com

Doesburg? Doen!

Weleens een bezoek aan Doesburg gebracht? Elke eerste zondag van de maand is er een extra reden om de mooie Hanzestad te ontdekken: de culturele zondag, waarop galeries, podia en meer bijzondere locaties hun deuren openen. Mooi te combineren met een wandeling door de historische binnenstad of langs de IJssel! Culturelezondagdoesburg.nl

Hoera! Het wordt weer langer licht

27 februari 2019 door Zin Reageer

Het moment dat je ineens doorhebt dat de dagen alweer aan het lengen zijn: bij veel mensen goed voor het humeur. Hetzelfde blije gevoel kan ontstaan aan het begin van de zomertijd. Eind maart alweer. Licht doet duidelijk iets voor ons welzijn.

“Licht maakt leven mogelijk!” zegt Gemma Venhuizen, wetenschapsjournalist en auteur van het boek Licht. De invloed op lichaam en geest. “Dankzij licht is er zuurstof en voedsel, en licht heeft ook gevolgen voor je welbevinden. Als er continu licht is, kun je in een soort manie terechtkomen door slaaptekort. Maar zie je te weinig daglicht dan kunnen zeker mensen die daar gevoelig voor zijn, zichzelf somber gaan voelen.” Zelf heeft ze daar ook last van, bekent ze.

Dip

In de winter gaan we collectief door een vitamine D-dip, want dan is er in Nederland geen UVB. De zon staat dan zo laag, dat de ozonlaag het UVB grotendeels tegenhoudt. Al ga je de hele dag buiten staan, dat gaat voor je vitamine D niet werken.” Gelukkig is vanaf april die periode voorbij, maar mensen met een donkere huid, binnenzitters en vijftigplussers doen er sowieso goed aan dagelijks een vitamine D- tabletje van tien microgram te slikken.

Gevaarlijk licht

Helaas is niet al het licht goed voor ons.

1 Ondergaande zon
Ook zo dol op zonsondergangen, liefst aan zee? Prachtig om die vuurbal in de zee te zien zinken, maar je doet er beter aan tijdens die momenten je geliefde diep in de ogen te kijken. Want wie langer dan dertig seconden onbeschermd naar de zon staart, krijgt een beschadigd netvlies. Een zonnebril opzetten kan natuurlijk ook, maar dat is misschien net wat minder romantisch.

2 Koplampen
Wie tijdens autorijden in het donker gehinderd wordt door heldere koplampen en verblind raakt door tegenliggers, heeft te kampen met een lichtverstrooiingsprobleem. Strooilicht is licht dat je waarneemt alsof het door een smerige autoruit heen schijnt. Dat levert vertroebeld zicht op, en dat is precies wat iemand met staar heeft. Het klopt dus dat de een licht veel te fel kan vinden, terwijl de ander daar helemaal geen last van heeft.

3 Niezen
Je voelt het kriebelen, je moet niezen maar het lukt niet, je kijkt in de zon, en: hatsjie! Ongeveer een kwart van de mensen heeft deze ‘optische niesreflex’, en gaat niezen bij een plotselinge overgang van donker naar licht. Wie niest is even blind, dus ongevaarlijk is deze reflex niet. Heb je het zelf, zet dan een zonnebril op bij autoritten door zonovergoten landschappen met veel donkere tunnels.

4 Lichtovergevoeligheid
Bijna een op de vijf Nederlanders heeft last van zonneallergie. In het beste geval krijgen ze een paar bultjes, in het slechtste geval veroorzaakt een beetje zonlicht rode uitslag en ondraaglijke jeuk. Het is onbekend hoe het ontstaat, en mensen kunnen het op alle leeftijden krijgen.

Bron: Licht. De invloed op lichaam en geest. Gemma Venhuizen, Atlas Contact, 2016.

Meer lezen? In Zin 3 staat veel meer over dit onderwerp. Nu in de winkel of hier te bestellen.

Tekst: Malou van Hintum

Klikken over collega?

26 februari 2019 door Zin Reageer

In elke Zin beantwoordt hoogleraar klinische psychologie Willem van der Does (1960) jouw levensvragen. Groot, of klein. Voor iemand anders. Of gewoon fijn voor jezelf.

Marja

Mijn collega en ik hebben een vergelijkbare functie, we werken vaak samen aan een project. Zij loopt de kantjes ervan af. Ze vertrekt soms eerder naar huis, neemt lange lunchpauzes en shopt er online op los. Mijn baas heeft hier geen zicht op. Ik ben zelf een harde werker en dit voelt oneerlijk. Moet ik dit aan hem vertellen?

Beste Marja,

Voor je naar de baas stapt, zul je eerst naar je collega moeten. Laat maar weten wat je van haar werkhouding vindt. Ook al ben je niet haar leidinggevende, het kan geen kwaad als collega’s ergernissen uitspreken – al was het maar om haar de kans te geven haar leven te beteren. Of om haar kant van de zaak te belichten. Wie weet blijkt dan zelfs dat ze dingen doet waar jij weer geen zicht op hebt. Verder neem ik aan dat je bij nieuwe projecten aan het begin een gesprek voert over de taakverdeling en deadlines. Een simpele ingreep is om van dat gesprek een afsprakenlijstje te maken en dat geregeld te updaten, zodat je een procesverslag hebt.

Prangende vraag? Mail hem naar redactie@zin.nl o.v.v. ‘Dr. Does’. Meer vragen lees je in de nieuwe Zin. Nu in de winkel of hier te bestellen.

We missen Mies

26 februari 2019 door Zin redactie Reageer

Vorig jaar overleed ze op 26 februari, op 88-jarige leeftijd, en was ook na haar pensioen heel af en toe nog te zien op de televisie. In dit filmpje zie je alle hoogtepunten uit haar imposante televisie-carrière, die ze begon als omroepster.

Een heel jonge Mies als omroepster

Bij Open het Dorp

Heel Nederland keek naar 1 van de 8

Mies zelf in de hoofdrol bij In de hoofdrol

Kijk hier naar een (eigenlijk veel te kort) overzicht van de lange carrière van Mies Bouwman

Soms was Mies na haar ‘pensioen’ terug te zien op de buis, bijvoorbeeld bij Ivo Niehe.

Ben jij op deze 6 prachtige bestemmingen geweest?

25 februari 2019 door Barbara Ruijgrok Reageer

Een bijzondere ontmoeting, de schokkendste ervaring, de mooiste zonsopkomst. Deze Zin kiest Anita Grotewal (1956) haar zelf gefotografeerde favorieten. Anita is al 44 jaar getrouwd, moeder van vijf en oma van acht. Ze is een bevlogen reiziger, met een passie voor het maken van foto’s en blogs voor de community van Columbus Travel.

Aanvallen!

“Het begin van onze Zuid-Afrika reis in het Krugerpark was er meteen een om nooit meer te vergeten. Bij het zien van mijn eerste olifant in het wild liet ik mijn camera lekker klikken. De bul was daar niet van gediend en kwam op ons afgestormd. Met klapperende oren bleef hij pal voor ons staan. Een schietgebedje heeft ons gered, ik wist toen nog niet dat achteruit rijden de beste optie was. Wij bleven in de greep van de angst gewoon staan.”

Doorkijkje

“Venetië is een toeristische stad die gelukkig nog veel moois te bieden heeft zonder toeristen. Neem een andere afslag en je zult versteld staan van de stilte. De kleine kanalen en nauwe straatjes zijn zelfs in het hoogseizoen nog rustig. Heerlijk om daar rond te dwalen.”

Trots

“We waren net een paar uur in Roemenië – qua goede wegen een verademing na de Oekraïne en Moldavië – toen er plotseling achter elkaar een paar kuddes overstaken. Jammer genoeg sprak de vriendelijke herder alleen Roemeens maar met gebaren maakte hij duidelijk hoe trots hij was op zijn kudde en dat ik vooral foto’s moest maken. Wat een hartverwarmende ontmoeting.”

Kleurrijk

“Als je met de camper op pad gaat, kun je op de prachtigste plaatsen terechtkomen. Dit is een foto van de zonsopkomst in Torcal de Antequera, een natuurgebied in Andalusië. Het heeft wonderlijk gevormde rotsen uit de karstperiode. Met een camper mag je gewoon in het park overnachten. Het had die nacht gevroren en dan is vroeg opstaan niet fijn, maar de bijzondere lucht maakte alles goed. De kleurrijkste zonsopkomst die ik ooit zag.”

Net Groot-Brittannië

“Gibraltar was voor mij de grootste verrassing van Zuid-Europa, voor even waan je jezelf in Groot-Brittannië. De berberapen die op het hoogste punt van de rots van Gibraltar leven, waren een extraatje voor mij omdat ik het liefst dieren fotografeer.”

Af en aan

“Aan het eind van onze reis met de camper gingen we naar de Camargue in de hoop flamingo’s te zien. Nou, dat lukte: in vogelpark Le Parc Ornithologique de Pont de Gau vlogen ze af en aan. Anders dan de naam doet vermoeden zijn dit wilde vogels die in de watertjes van het park naar voedsel zoeken.”

Meer goede tips van Anita staan in Zin 3. Nu in de winkel of hier te koop.

Foto’s: Anita Grotewal

Indrukwekkende nieuwe bundel van Tommy Wieringa

25 februari 2019 door Zin Reageer

Er zijn weer heel wat nieuwe boeken verschenen. Wij hebben de vijf beste voor je verzameld.

Buitenstaander in pril gezin

Hun liefde is onverwacht en heftig. Vlak voor ze officieel een koppel worden vindt Juli dat haar geliefde Saskia moet weten dat ze ooit een kind wil. Saskia op haar beurt verkondigt dat ze altijd wil blijven schrijven. Ze springen in het diepe en genieten volop tot Juli Saskia aan haar diepste wens herinnert: ze wil een kind. Met frisse tegenzin gaat Saskia erin mee want ze wil Juli niet kwijt. De weg die volgt is er een vol hobbels – waar Saskia stiekem blij mee is. Als hun zoontje is geboren, voelt dat voor Saskia alsof ze Juli alsnog is kwijtgeraakt. Een reis naar het hippie-eiland van de donorvader moet hen weer bij elkaar brengen maar lijkt de kloof eerder nog groter te maken. Saskia voelt zich steeds sterker de buitenstaander in het prille gezin. Haar worsteling met haar rol in de nieuwe situatie is rauw en pijnlijk eerlijk beschreven. Om moeder en geliefde te worden, moet Saskia de demonen uit haar eigen jeugd in de ogen kijken.
Saskia de Coster, Nachtouders (Das Mag, € 22,99)

Leven als een 11-jarige

Met minutieuze precisie en mild mededogen ontleedt Etty het leven van dichter Willem Wilmink die in gedachten altijd een 11-jarige jongen bleef. Zijn hang naar romantiek en meeslepende verhalen zit er al jong in. Vanuit zijn beschermde jeugd bekijkt hij de wereld met een roze bril en zet hij de werkelijkheid naar zijn hand. Misschien kon hij daarom wel zo lang de vele afwijzingen in zijn leven doorstaan.
Elsbeth Etty, In de man zit nog een jongen (Nijgh & Van Ditmar, € 34,99)

Als kat en hond

Vooruitlopend op het Boekenweekthema De moeder, de vrouw komt Tommy Wieringa met een indrukwekkende bundel verhalen over zijn moeder Lia. De twee hadden tot op haar sterfbed een explosieve relatie. Ze hielden zielsveel van elkaar maar konden ook enorm goed ruziemaken. Dat leven als kat en hond begon toen zij zijn vader verliet en hij zich op zijn 12de aan haar ontzag onttrok. Haar dominante en grillige persoonlijkheid komt in vrijwel al zijn boeken terug. In deze liefdevolle bundel glorieert ze als een sterke, avontuurlijke vrouw die zich door niemand de les laat lezen.
Tommy Wieringa, Dit is mijn moeder (Tommy Wieringa, € 17,99)

Subtiele klassieker

Magisch, hoe de jonge Ierse Sally Rooney een overbekend onderwerp opnieuw glans kan geven. Normale mensen begint als een klassiek verhaal: twee klasgenoten, een jongen en een meisje, hebben buiten school een ongemakkelijke ontmoeting. De populaire Connol wacht zijn moeder op die werkster is in het grote huis van buitenbeentje Marianne. Na wat onhandig aftasten ontstaat een vriendschap die Connol voor de buitenwereld angstvallig geheimhoudt. Hoe anderen je zien is immers van levensbelang. Maar hij gaat steeds meer voor haar voelen en zijn worsteling wordt heftiger en pijnlijker. Eenmaal op de elitaire universiteit zijn de rollen omgedraaid en heeft juist Connol moeite zich staande te houden. De kracht van deze roman zit ‘m in de ijzersterke (innerlijke) dialogen, de twijfels, misvattingen, zelfhaat en prachtige kwetsbaarheid van twee beschadigde jonge mensen. En dat alles in precies de juiste dosering. Subtiel en daarom des te doeltreffender. Lezen!
Sally Rooney, Normale mensen (Ambo Anthos, € 20,99)

Dit boek winnen? Op de Win met Zin-pagina geven we hem weg!

Filmische wraak

Een vuistdikke, meesterlijke roman over geweld, schuld en wraak. Arriaga, bekend van de films Amores Perros en Babel vlecht twee filmische verhalen in elkaar. De Mexicaanse Juan zoekt in het corrupte en gewelddadige Mexico City wraak voor de moord op zijn familie. Duizenden kilometers noordelijker jaagt een jonge Inuit in een ijskoude, witte wereld obsessief op een beruchte grijze wolf.
Guillermo Arriaga, De ontembare (Atlas Contact, € 24,99)

Meer leestips staan in Zin 3. Nu in de winkel of hier met korting te koop!

Tekst: Margriet de Groot

Lekker! Zuurkoolquiche met zalm en lente-ui

24 februari 2019 door Zin Reageer

Een zuurkoolquiche met zalm en lente-ui klinkt misschien ouderwets maar in de fermenteertrend van nu past zuurkool perfect. En deze lekkere quiche zet je zo op tafel.

Ingrediënten

hoofdgerecht (4 personen)
bereiden ± 15 min | oven ± 35 min

1 rol vers bladerdeeg* (270 g)
500 g verse zuurkool, uitgelekt
300 g zalmfilet, in reepjes
4 eieren
200 ml slagroom
250 g Münsterkaas**
2 lente-uitjes, in ringetjes

ook nodig: quichevorm van 24 cm Ø, ingevet

Bereiding

Verwarm de oven voor op 200ºC. Bekleed de quichevorm met het deeg en prik de bodem hier en daar in met een vork. Verdeel de zuurkool en zalmreepjes over de deegbodem. Verdeel daarover de lente-uiringen. Klop de eieren los met de slagroom. Snij de kaas in piepkleine blokjes. Je kunt de kaas ook raspen nadat je hem eerst 1 tot 2 uur stevig hebt laten worden in de diepvries. Breng op smaak met peper en weinig zout (zalm is al zout) en schenk over de zuurkoolvulling.
Bak de quiche in de voorverwarmde oven in ± 35 min. goudbruin en gaar.

* Vers bladerdeeg aan de rol, bijvoorbeeld van Tante Fanny, koop je bij diverse supermarkten. Of gebruik 6 plakjes diepvriesbladerdeeg en rol die uit ter grootte van je quichevorm.

** Münsterkaas is bij de supermarkt te koop. Het is een zachte roodkorstkaas van koemelk met een sterke geur en heerlijke smaak.

RECEPTEN, STYLING & BEREIDING: JANNEKE PHILIPPI. FOTOGRAFIE: SERGE PHILIPPI

Een dag als iedere andere

24 februari 2019 door Zin Reageer

Erik Jan Harmens (1970), schrijver en dichter, legt iedere Zin uit waarom gedichten gelukkig maken – of tot nadenken stemmen. Deze keer een gedicht van Vladimir Nabokov.

Een dag als iedere andere

Een dag als iedere andere. Geheugen sliep.
Het kille en kleurloze voorjaar hield maar aan.
Toen, opeens, bewoog een gestalte ergens diep,
om snikkend uit die diepte op te staan.

Waarom dat gesnik? Ben als trooster volkomen
ongeschikt! Maar wat stampvoet en schokt ze, hangt
me innig om de hals en in het akelige duister verlangt
ze als een klein kind in de armen te worden genomen.
Vladimir Nabokov (vertaling: Huub Beurskens)
Uit: Verzamelde gedichten, uitgeverij Koppernik, 2018

Voorjaar

De eerste drie regels van dit gedicht gaan over het voorjaar. De auteur leefde in Rusland, Duitsland en de Verenigde Staten, misschien dacht hij bij het schrijven terug aan lentes in Sint-Petersburg. In elk geval speelt het zich af op een plek waar in de lente kille grijze dagen zich nog aaneenrijgen. Wat wordt bedoeld met ‘geheugen sliep’? Misschien lijkt de ene dag extreem op de andere, is er niets dat ze van elkaar onderscheidt, waardoor je er ook geen een specifiek onthoudt. De tijd loopt in elkaar over, zoals je ook in de grote vakantie kunt hebben, als je aan loomheid en leegheid ten prooi valt.

Vertaalslag

We moeten het wel hebben over de vertaling. De Amerikaanse dichter Robert Frost zei eens: “Het wezen van poëzie is dat wat bij vertaling verloren gaat.” In dit geval heeft Nabokov zijn eigen gedicht vanuit het Russisch naar het Engels vertaald, maar vervolgens is het door iemand anders in het Nederlands omgezet en die tweede vertaalslag roept vragen op. ‘Memory dozed’, stond er aan het einde van regel 1, maar ‘to doze’ is toch wat anders dan slapen. ‘Dommelde’ of ‘doezelde’ zou (vind ik) beter zijn geweest, al loopt dat metrisch minder en rijmt het ook nog eens niet op ‘diep’.

Eufemisme

In de laatste regel werd ‘as babes’ omgezet in: ‘als een klein kind’. Op zich niet fout, tenzij Nabokov met ‘babes’ een erotische context wilde schetsen. Dat zou niet voor het eerst zijn, denk aan de geruchtmakende roman Lolita, over de liefde van een volwassen man voor een 12-jarige. Met die erotische context ga je als lezer dat in de armen nemen in de laatste regel als een eufemisme opvatten. Zonder ontbreekt er een laag en dat vind ik jammer.

Tekst: Erik Jan Harmens

De artikelen van Erik Jan Harmens lees je in Zin. Nu in de winkel of online te bestellen.

Groningen krijgt een geweldig nieuw festival

23 februari 2019 door Zin Reageer

Kiss-feestje

Al 45 jaar geleden is het dat de Amerikaanse band Kiss z’n eerste show deed in een klein tentje in New York. Het publiek bestond uit tien man en kon vast niet bedenken getuige te zijn van het begin van een van de meest legendarische rockbands ooit. Voor het komende afscheidsconcert – onderdeel van de End of the road world tour – in de Amsterdamse Ziggo Dome op 25 juni worden iets meer mensen verwacht. Op voorbereiden? Er is nu een fijne verzamelaar uit: Kissworld. Daarop uiteraard de grote hits: I was made for loving you, Crazy crazy nights, Shandi, God gave rock ’n roll to you en meer. Veel meer. Rock on!

WIN: Made for loving Kiss? Op de Win met Zin pagina geven we deze cd weg!

Sting doet Grunn

Goed nieuws voor onze noorderlingen: Groningen krijgt een geweldig nieuw festival. Stadspark Live vindt op zaterdag 22 juni voor de eerste keer plaats en niet met de minste namen: Anouk, The Specials, Tom Odell, Daniël Lohues en Ronnie Flex. Grote headliner dit jaar is meteen een fijne binnenkomer: Sting! Hij doet een greatest hits-show en put ook uit zijn jaren met The Police, dus dat wordt dansen, zingen en genieten! Ook liefhebbers van goed eten worden op hun wenken bediend. Kaarten: Ticketmaster.nl

It’s so easy…

De Amerikaanse countryzangeres Linda Ronstadt draait al meer dan vijftig jaar mee in de muziek. Ze kan een platenkast vullen met eigen materiaal maar een liveplaat zat daar nog steeds niet bij. Tijd voor verandering met Linda Ronstadt: live in Hollywood, die nu uit is. De opnamen stammen uit 1980 en werden destijds gemaakt voor een tv-special. Ronstadt pikte er twaalf nummers uit waaronder Blue Bayou, It’s so easy en You’re no good. Meezingen gegarandeerd, of je nou wilt of niet.

Hitmachine Alice

Ze worden nog steeds gemaakt: nummers die je hoofd nooit meer uit gaan. De 25-jarige Alice Merton heeft er eentje op haar naam staan: No roots uit 2016. Nadat het nummer in een commercial van Vodafone werd gebruikt, ging het hier vorig jaar ook flink los met die single. De opvolger Why so serieus was wederom zo’n pakkend deuntje. Ze staan allebei op haar debuut-cd Mint. Heerlijk pakkende, hitgevoelige popmuziek, niet te zwaar aan tillen maar lekker op dansen en vrolijk van worden. En in de gaten houden, dat hitkanon!

Romantiek door Lisiecki

Pas 23 jaar, verknocht aan de piano sinds zijn 5de en nu al aan zijn zesde cd toe: het gaat de Canadese pianist Jan Lisiecki goed. Op zijn nieuwste speelt hij Mendelssohn, samen met het Orpheus Chamber Orchestra. Lisiecki brengt Piano Concerto 1 in G en 2 in D. Aangevuld met een selectie uit Mendelssohns stukken voor solopiano: Variations sérieuses in D, Rondo capriccioso en Venetian boat song. Lisiecki kiest er vaker voor om juist wat onbekender werk te brengen en doet dat nu ook – elke noot raak, fris en met een eigen, intuïtieve aanpak. Puur genieten als je van de vroege romantiek houdt.

Tekst: Nathalie van der Veer

Skip links

Main navigation

Bevolkingsonderzoek darmkanker

Handige websites

Maart = darmkanker-maand

Vertel het ons

Meedoen gaat zo

LEZEN: Brieven aan mijn dochter

Bart

Beste Bart,

Boos

Rumbaba’s met citroen en lauriersiroop

Bereiding

Gelijke kansen

Bonusfamiljen

Langer gezond van geest

Niet meer prikken, meten en spuiten

Giftig

Draagmoederschap

Herken je honger

Falende zorg

Uitje 2.0

Kwartet!

Bauwauw!

Beeldenstorm

Hieperdepiep

Absurditeiten

Doesburg? Doen!

Dip

Gevaarlijk licht

Marja

Beste Marja,

Aanvallen!

Doorkijkje

Trots

Kleurrijk

Net Groot-Brittannië

Af en aan

Buitenstaander in pril gezin

Leven als een 11-jarige

Als kat en hond

Subtiele klassieker

Filmische wraak

Ingrediënten

Bereiding

Een dag als iedere andere

Voorjaar

Vertaalslag

Eufemisme

Kiss-feestje

Sting doet Grunn

It’s so easy…

Hitmachine Alice

Romantiek door Lisiecki

In de nieuwste Zin:

Over ons

Abonnementen

Contact