Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

Supporter

Een vriend van me had laatst een zakelijk meningsverschil dat zo hoog opliep, dat het voor de rechter belandde. Hij vroeg me of ik meeging naar de rechtbank, voor de morele steun. Nou en of. Het is heerlijk om iets voor een ander te kunnen betekenen, zei ik tegen mezelf. Ik zou mijn beste beentje voorzetten en me vol in de ondersteuning gooien. In nauw overleg trokken we op de bewuste dag nette kleren aan, hij een pak en ik een panty: ons kon je je geld, je leven en het tafelzilver van je oude oma toevertrouwen. Daarbij straalde ik ook nog eens zoveel morele bijstand uit, dat ik van heiligheid zowat opsteeg. Of misschien kwam dat laatste door de opwindende gedachte dat ik nu voor het eerst van mijn leven het recht in werking zou zien.

Zitting

Ter plekke werden we doorverwezen naar een klein, bedompt zaaltje zonder daglicht. Ik ging pal achter mijn vriend en zijn advocaat zitten, en begon direct als Jomanda de Tweede hatelijke gedachten uit te zenden naar de tegenpartij. Toen opende de rechter de zitting. Ik schoot naar het puntje van mijn stoel. Driekwartier lang hamerde mijn hart bij het aanhoren van elke valselijke beschuldiging aan het adres van mijn vriend, telkens moest ik me bedwingen om niet te roepen: “Allemaal leugens!” Maar tijdens het verweer van zijn eigen advocaat kon ik mijn supporterswerkzaamheden staken.

Vreselijk beroep

Mijn gedachten dwaalden af. Mijn kaken begonnen te krampen, ik ging verzitten en nog eens verzitten. Er kwam zelfs een zekere glazigheid over me toen de andere partij opnieuw aan bod kwam, en toen wij weer, over en weer, over en weer. Mijn god, hoe hield die rechter dat vol? Wat een vreselijk beroep, de hele dag onder een systeemplafonnetje moeten luisteren naar monotone, passieloze stemmen die elkaar op de saaist denkbare manier voor rotte vis uitmaakten, het ene wetsartikel na het andere oplepelend.

Toga

Op tv zag het er veel spannender uit. Wel gaaf dat iedereen een zwarte toga droeg. Waar zouden ze die kopen? Bestonden er toga-winkels? Wat zou zo’n ding kosten? En hoe zat het met de was? Op dertig graden en dan liggend laten drogen? Of moest je ermee naar de stomerij? Plotseling schrok ik op omdat de rechter zei: “Uitspraak over twee weken.” Iedereen ging staan, rekte en strekte zich, gaf links en rechts een schouderklopje of een koele hand. Mijn vriend draaide zich naar me om. “Wat fijn dat je erbij was, Renate. Dat heeft echt álles gescheeld.” Ik pakte mijn tas. Ik gaf hem een arm. “Kom,” zei ik, “en nu bitterballen.”

Deze column verscheen eerder in Zin 1, 2016
Foto: Merlijn Doomernik

Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

Laatst verkondigde iemand in mijn omgeving dat de mensheid uit twee soorten bestaat: gevers en nemers. Gevers hebben een nobele en grootmoedige aard, nemers zijn egoïsten die louter uit zijn op hun eigen gewin. Ik vind het geweldig om het mysterie van het bestaan teruggebracht te zien worden tot zulke simpele schema’s, maar hier voelde ik aan mijn water dat er iets niet klopte.

Machteloosheid

Geven is immers gewoon heerlijk om te doen. Dat merkte ik zelf recent ook weer toen een vriendin van me ernstig ziek werd. Ik kon haar pijn niet wegnemen. Ik kon haar niet behoeden voor operaties en chemokuren. Ik kon haar haar gezondheid niet teruggeven. Luisteren, meeleven en tranen drogen ging natuurlijk wel, maar lieve hemel, wat loop je in zo’n situatie tegen je eigen machteloosheid aan. Je staat naar je gevoel met lege handen als iemand van wie je houdt zo lijdt.

Taxi

Maar gelukkig kunnen zieke mensen veel praktische hulp gebruiken en daar gooi je je dan maar voluit in, dankbaar dat je tenminste íets kunt doen. In ons geval betekende het dat ik de Florence Nightingale-taxi werd. Ruim een half jaar bracht ik mijn vriendin om de zoveelste dinsdag ’s ochtends naar het ziekenhuis voor haar behandeling en haalde ik haar in de loop van de middag als chemo-wrak weer op. Tussen haar derde en haar vierde kuur stond ze op een middag onaangekondigd met haar witte snoetje en een grote bos bloemen bij me op de stoep. Wat ontzettend lief van haar dat ze die moeite had gedaan. Maar toen ze twee weken later weer met een boeket kwam aan wankelen, zei ik ferm: “Dat moet je echt niet meer doen, hoor.” Tot mijn schrik begon ze bijna te huilen. “Neem het me alsjeblieft niet af om jou een plezier te doen,” zei ze. En toen daagde het me pas dat hulp ontvangen ook weleens belastend zou kunnen zijn. Je trekt er helemaal scheef van als je niet een manier verzint om op jouw beurt iets terug te doen, want geven is oneindig veel fijner dan hulpeloos te moeten ontvangen.

Bloemenmeisje

Godlof is mijn vriendin een volhouder – en snapte ik daardoor nog net op tijd hoeveel het voor haar betekende om als een gewoon mens naar de markt te gaan en gewoon een bloemetje uit te kiezen om daarmee gewoon iemand te bedanken. “Fantastisch! Daar is mijn bloemenmeisje weer,” zei ik sedertdien welgemeend als ze weer bij me op de stoep stond. We zijn nooit te oud om te leren. Als we tenminste tijd van leven krijgen.

Deze column verscheen eerder in Zin 3, 2016
Foto: Merlijn Doomernik

Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

Ik voel me altijd nogal een sul als mensen me eerbiedig vragen hoe het schrijven van een roman nou eigenlijk in z’n werk gaat. Ik weet dat namelijk niet. Na dertig boeken beschik ik natuurlijk wel over technische vaardigheden, zoals een timmerman ook weet dat een tafeltje gaat wiebelen als je de poten ervan ongelijk afzaagt. Maar hoe het kán dat je begint met niks en eindigt met driehonderd pagina’s, dat is ook mij nog altijd een raadsel. Ik heb een kiem van een idee, soms is dat niet meer dan een enkel beeld of een sfeer, en daaruit ontwikkelt zich als vanzelf de rest.

Hoe loopt het af?

Opeens lopen er dan personages in mijn hoofd rond die elkaar het leven zuur maken of die met iets in het reine moeten komen, die hopen en vrezen en vrijen en vechten. Ja, er zijn schrijvers die van tevoren een heel verhaal kunnen uitdenken. Mij is dat nog nooit gelukt. Ik schrijf eerder zoals de lezer leest: ik weet van pagina tot pagina niet wat er gaat gebeuren en laat me daarbij graag overrompelen. Elke dag zit ik met rode wangen van de spanning achter mijn bureau: wat zal er nu weer zomaar uit de mist opdoemen en hoe gaat dit alles aflopen? Ik ga gewoon te werk als een wandelaar die zonder een kaart mee te nemen het huis verlaat. Benieuwd naar waar de weg me zal brengen.

Planning en organisatie

Het verbaast me altijd dat veel mensen enigszins teleurgesteld reageren als ik zeg dat er niet veel meer bij komt kijken dan overgave en vertrouwen. Ze willen om duistere redenen liever horen dat schrijven een krachtsinspanning van jewelste vereist. En bovenal dat het een kwestie van weloverwogen planning en organisatie is. Als ik in de planning en de organisatie had gewild, dan was ik wel bij de KLM gaan werken. Bovendien: is het hele leven geen ongewis avontuur? Weet u ’s ochtends bij het opstaan al hoe uw dag zal eindigen? Kunt u elke meevaller of tegenslag vooraf zien aankomen?

Rommelen

Soms vloeien gebeurtenissen in ons leven organisch uit elkaar voort, maar net zo vaak slaan chaos, willekeur en toeval toe. We krijgen lang niet altijd wat we verdienen en we verdienen soms helemaal niet wat we krijgen. Meestal bewijzen we onszelf de beste dienst als we in staat zijn tot overgave en vertrouwen. Een roman schrijven is echt niet moeilijker dan je gewoon door het leven proberen heen te slaan. Telkens weer hoopvol onderweg naar een afloop die we nog niet kennen. We rommelen allemaal maar wat aan.

Deze column verscheen eerder in Zin 8, 2017
Foto: Merlijn Doomernik

Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

Nurkse kolossen

Jarenlang had mijn achterbuurvrouw twee dobermanns. In het kader van de nutteloze kennis: een hondenras dat is vernoemd naar zijn fokker, de Duitse deurwaarder Karl Friedrich Louis Dobermann. Hij wilde een sterke werkhond fokken die hem kon beschermen tegen handtastelijke, nalatige belastingbetalers. Twee van deze nurkse kolossen liepen de hele dag los achter mijn schutting rond. Als mijn achterbuurvrouw naar haar werk ging, liet ze de honden in de tuin en pas als ze naar bed ging, haalde ze ze weer naar binnen. In de tussentijd blaften die twee heel waakzaam naar alles dat bewoog.

Nieuw gezin

Dat kun je een hond niet kwalijk nemen, maar z’n baasje wel. We stelden met de hele buurt wanhopige petities tegen deze geluidsterreur op, we belden soms zelfs de politie, maar de honden blaften voort. Net toen we rijp begonnen te worden voor de Rijdende rechter, kwam er naast mij een nieuw gezin wonen. Op zekere dag zat hun 2-jarige dochtertje vredig in de tuin te spelen, toen door een kennelijk gat in het hek een van de dobermanns aanstormde. Mijn nieuwe buurvrouw stoof er ogenblikkelijk met een hockeystick op af terwijl ze schreeuwde: “Ik sla je helemaal doormidden, ellendeling!” En zowaar, met de staart tussen de poten droop het monster af.

Moederliefde

In de weken die volgden viel me geleidelijk op dat ik geen geblaf meer hoorde. Dat was nog eens een sterk voorbeeld van waartoe moederliefde in staat is! Daartegen was zelfs geen enge dobermann opgewassen. Ik was bijzonder onder de indruk. En het blééf stil. Jaar in, jaar uit. Geen moment meer klonken er helse hondengeluiden vanachter de schutting. We waren voorgoed verlost, dankzij één dapper moederhart.

Goede buur

Enfin, van de week had ik een gezellige klets met haar van het hart, waarbij ze me wist te vertellen dat zij van hierachter van plan was om aan een nieuwe hond te beginnen. Nou ja, voorlopig was dat nog een pup, misschien zou het meevallen. “En anders,” zei ze, “heb ik dat ultrasone pistool nog, hoor.” Wat voor pistool? Zo’n pistool dat een geluid produceert dat honden niet kunnen verdragen. Ze had het meteen gekocht nadat die dobermann zich jaren geleden in haar tuin had vertoond. Om die rotbeesten een lesje te leren, had ze elke keer als ze een blafje hoorde, op haar balkon wellustig het pistool op ze gericht. Ik wilde zeggen: “Maar ik dacht dat je gouden moederhart die ellendelingen had verslagen.” Alleen, wat maakte het uit? “Haal dat pistool maar uit de mottenballen,” zei ik. Wat is een goede buur toch veel waard.

Deze column verscheen eerder in Zin 4 – 2018
Foto: Merlijn Doomernik

Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

Mijn vriendin en ik gingen wandelen om ons weer eens een met de natuur te voelen. We waren nog maar net op pad, of we stuitten op een dode gans vol krioelende maden. Zoals bekend is de natuur één groot lopend buffet en daardoor niet geschikt voor tere zielen. Over de wreedheid van het dierenrijk konden wij wel een paar gruwelijke voorbeelden ver­zinnen. Toen we een tijdje tegen elkaar hadden lopen opbieden, kwam mijn vriendin met de definitieve, overtredende trap op de proppen. “Weet je nog,” zei ze, “de meester van gym?” Nee, daar zou ik met geen bloeddorstige baviaan of sabel­ tandtijger overheen kunnen.

Beproevingen

Zij en ik kennen elkaar al sinds de kleuterschool, maar van alle beproevingen die we samen hebben doorstaan, waren onze gymles­sen inderdaad de ergste. Wat een beest was die meester. Een beul met spieren als scheepskabels, vierkant hoofd, geen nek. Zoals die man je kon uitschelden als je halverwege je aanloop naar de bok of het paard in een natte zak cement veranderde of bij het touwklimmen aan alle kanten in blaren uitbrak zonder ooit een centimeter te stijgen. Wij waren in principe heus wel in staat om in het wandrek te klauteren, alleen niet met pal achter onze rug een sadist die om de haverklap beloofde dat hij onze stijve harken­botten zou breken.

Nieuwe roken

Bij ons thuis werd niets aan sport gedaan, onze vaders keken niet eens voetbal. En toch hielden we gewoon van elkaar, daarvoor hoefde niemand eerst ondersteboven in de ringen te hangen. Ik ben trouwens nog steeds overwegend het zittende type, en daar ben ik wat mij betreft ver genoeg mee gekomen. Dat is natuurlijk heel kinderachtig van mij. Ik weet ook wel dat zitten het nieuwe roken is. We moeten actief zijn en lekker bewegen, anders zijn we later de sjaak. Je hebt er uiteindelijk alleen jezelf maar mee als je op je kont blijft zitten. Oké. Duidelijk? Doe mij dan nu maar een glas witte wijn. Of moet ik soms wraak willen nemen op die ouwe brulaap uit de gymzaal door me alsnog in de sportschool te gaan uitsloven, alleen maar om te bewijzen dat ik méér in me heb dan hij ooit zag? Zoveel geldingsdrang heb ik helemaal niet! Soms moet je gewoon rustig onder ogen zien dat iemand je voor het leven heeft getekend. Vaak is dat buitengewoon moeilijk maar op een bepaalde manier doe je er toch altijd je voordeel mee. “Kijk daar,” riep mijn vrien­din ineens opgetogen, “een lepelaar!” We gingen er even helemaal voor zitten.

Deze column verscheen eerder in Zin 8, 2017
Foto: Merlijn Doomernik

Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

De apotheek

Laatst stond ik in de apotheek op mijn beurt te wachten. Wachten hoort bij de apotheek zoals nat worden hoort bij de regen, het is onvermijdelijk. Iedere klant vereist immers langdurig rammelen op de computer en andere bewerkelijke handelingen. Ook die dag waren er zes mensen vóór mij. Met het blote oog viel niet waar te nemen wat zij mankeerden, maar niemand gaat zonder reden naar de apotheek, dus bij wijze van tijdverdrijf sloeg ik aan het gissen. Die jonge vrouw daar, met die paardenstaart, kwam wellicht voor de anticonceptiepil, of ze moest medicijnen voor haar oude moeder ophalen. Maar ja, voor hetzelfde geld had ze iets vreselijks onder de leden en waren haar dagen geteld.

Lotgenotencontact

Wat vreemd eigenlijk, dat we daar met z’n zevenen stoïcijns voor ons uit stonden te kijken, alsof er geen vuiltje aan de lucht was, alsof er bij niemand van ons sprake was van pijn of ongemak, van angst en vrees. Eigenlijk, viel me in, was de apotheek nou juist een aangewezen plaats voor wat lotgenotencontact. Om je hart te luchten, patiëntentips uit te wisselen, elkaar te bemoedigen, en daarna gesterkt je weg weer te vervolgen. Wat zou iedereen ervan opkikkeren om zich even in elkaars narigheid te verdiepen in plaats van alleen maar in de eigen misère. Meteen begon ik op hol te slaan, want aan de rand van mijn geest doemde de gedachte op dat de apotheek ook de plek bij uitstek is voor een WK Huilen. Een toernooi in korte en lange etappes om te meten wie het hardst kan brullen.

De viagrapil

Wat geweldig als je een prijs zou kunnen verdienen met het van je af blèren van je ellende, in plaats van die manhaftig te moeten dragen, met het zoveelste recept van de dokter in je zweterige hand. Maar op dat moment werd mijn aandacht getrokken door de man die net de beurt was. Met luide stem zei hij: “Een viagrapil, graag.” Het werd doodstil. De apothekersassistente schraapte haar keel. “Daarvoor moet u eerst naar de huisarts,” zei ze. De man hoekte zijn schouders in een vervaar lijk vierkante stand. “Maar ik heb die pil nú nodig,” zei hij, op de quasiredelijke toon van iemand die op het punt staat ernstig te flippen. “Het spijt me,” zei de apothekersassistente en wendde zich tot de volgende wachtende. De viagra­man sloeg zowat een deuk in de toonbank, maar droop toen af. Iedereen nam weer een neutrale wachthouding aan, geroutineerd elkaars blik vermijdend. Ik ook. Wat kon mij het eigenlijk schelen wat al die lui mankeerde, een beschaafd mens hield dat vóór zich.

Foto: Merlijn Doomernik