Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsten we de afgelopen weken elke dag een column van Renate.

Engelen in nood

Het is in mijn vriendenkring een goed gebruik om elkaar in tijden van nood engelen toe te zenden. Meestal gebeurt dat in de vorm van fraaie kaarten met klapwiekende wezens voorzien van een bazuin of wapperend banier, die hemelse hulp beloven. De wat minder visueel ingestelden onder ons kwijten zich ook wel van hun taak via een e-mailtje: Ik verzamel zoveel mogelijk engelen en stuur die naar je toe. Het maakt niet uit en het effect is precies hetzelfde: je weet dat er aan je wordt gedacht en ook dat je situatie blijkbaar zo penibel is dat inmenging van bovennatuurlijke krachten wenselijk wordt geacht.

De traditie voortzetten

Een geweldige traditie, temeer daar de meesten van mijn vrienden en vriendinnen in essentie ongelovige honden zijn. Van ons allemaal ben ik zowat de enige die opgroeide met een engelbewaarder aan het voeteneinde van haar bed. Maar blijkbaar hoef je van huis uit helemaal geen geloof te hebben meegekregen om engelen te beschouwen als een symbool van bijstand en bescherming.

Kaarsen

Kaarsen branden kan iedereen om mij heen ook als de beste, al heeft niemand verder ooit één voet in een kerk gezet. Ziekte of tegenslag? Hop, kaarsen aan! Vanuit hun theologisch zwakke basis gaat er natuurlijk weleens iets mis, met name met die engelen. Zo ontving ik eens van een vriendin een aandoenlijk lappen poppetje met vleugels van eikenblad en een rokje van gras. Het was overduidelijk een elf of bosnimf, daar wil ik van af wezen; een engel was het beslist niet. Maar een kniesoor die daarop let want het hele punt is uiteraard: de afzender is zelf een engel.

Een vriend van mij

En daar komt het op aan als verdriet of pech je deel zijn: op de nabijheid van menselijke engelen die je door de ellende heen slepen of deze draaglijk maken. Een vriend van mij is het beste voorbeeld van hoe belangrijk dat is. Omdat zijn ouders niet voor hem konden zorgen, groeide hij op bij zijn oma. Op een ochtend vond hij twee piepkleine donsvleugeltjes op zijn kussen. Zijn oma zei dat er die nacht een engel bij hem moest zijn geweest. Dat was precies wat hij, zorgelijk en angstig kind dat hij was, kon gebruiken. Tot zijn grote vreugde lag er een dag later weer een veertje op zijn kussensloop. En toen nog een. En zo ging het maar door. Zo trouw was zijn beschermengel blijkbaar – totdat de hele inhoud van zijn kussen was verdwenen. Maar dat besefte hij pas toen hij al volwassen was. Geef ieder kind zo’n oma! Hoe zouden we haar noemen? Precies.

Foto: Merlijn Doomernik

Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsten we de afgelopen weken elke dag een column van Renate.

Van alle gedaantes waarin de dood kan komen, is zelfmoord voor de achterblijvers misschien wel de verschrikkelijkste. Zij worden opgezadeld met vragen die voor altijd onbeantwoord zullen blijven. En vaak ook met het gevoel dat ze iets hadden moeten doen of juist hadden moeten nalaten om hun dierbare voor het leven te behouden.

Zelfmoord

Zelf heb ik er ruim dertig jaar over gedaan om niet meer in elkaar te krimpen bij de herinnering aan mijn jongste zusje, dat op haar 20ste zelfmoord pleegde. Ik dacht dat ik me de rest van mijn levensdagen schuldig en tekortschietend jegens haar zou voelen. Maar onlangs besefte ik, op een wonderlijk terloopse manier, dat iedere gedachte aan haar niet langer een ondraaglijke last was. Onopgemerkt was er eindelijk iets in mij verschoven. En meteen had ik behoefte aan een duidelijk, afrondend gebaar. In een opwelling ging ik op een miezerige ochtend naar haar graf, met het idee dat daar me wel zou invallen wat ik precies moest doen.

Regen

Ik was er in geen jaren en jaren geweest. Bij de ingang van de begraafplaats bleek een bloemenwinkel te zijn gevestigd die Tof heette. Zou ik een tof boeket bij mijn zusje neerleggen? Mijn hemel. Ik wist trouwens niet eens meer waar ze lag, ik moest het gaan vragen aan een loket. Vreemd genoeg voelde ik me daar helemaal niet schuldig of tekortschietend over, of misschien was ik in de geest nog aan het foeteren op die toffe bloemist. Inmiddels regende het pijpenstelen. Met een plattegrondje in de hand liep ik over het verlaten kerkhof, er was geen mens. Ik vond het graf en staarde er tien minuten naar, half wachtend op een teken van die geliefde kwelgeest die mijn zusje meer dan dertig jaar voor me was geweest. Er gebeurde helemaal niets.

Geschenk

De regen droop in mijn nek. Machteloos dacht ik aan het feit dat ik was geworden wat zij later ook had willen zijn: schrijfster. En toen wist ik het opeens. Ik grabbelde in mijn tas. Ooit, ik weet al niet eens meer hoe lang geleden, kreeg ik na een lezing van ‘een dankbare lezer’ een prachtige pen. Met die pen signeerde ik sedertdien mijn boeken. Die pen was de verzinnebeelding geworden van wat ik in mijn leven tot stand had mogen brengen. Ik haalde hem tevoorschijn en legde hem op het graf. Toen stond ik in de stromende regen nog wel een kwartier te twijfelen. Wat had mijn dode zusje aan dit geschenk? Niets, leek me, maar ik voelde me lichter en lichter worden.

Deze column verscheen eerder in Zin 4 -2014
Foto: Merlijn Doomernik

Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

Smeerolie

Ik ging met wat vriendinnen naar een evenement waar paarden over muurtjes en waterpartijen moesten springen. Geen van ons vieren is bezeten van het paard an sich – wij zitten allemaal liever gewoon op een stoel. Maar we kenden iemand die bij de organisatie van het evenement was betrokken en wilden haar blijk geven van onze belangstelling. Interesse in elkaar betonen, dat is de smeerolie van het sociale verkeer. En het brengt je nog eens op ideeën als je ziet wat andere mensen in hun vrije tijd doen. Ik ben gefascineerd door mensen met hobby’s. Een vrouw die ik ken speelt naast haar veeleisende baan viool, doet aan fotografie en aan diepzeeduiken doet. Ik begrijp niet hoe dat kan.

Een hobby hebben

Ik wilde als kind al dolgraag een hobby, dat leek me zó’n uitkomst voor de zondagmiddag. Maar het is me nooit gelukt. Ik denk dat dat komt doordat je voor hobby’s langdurig je best moet doen: ze worden pas leuk als je er goed in bent. Buiten mijn werk om mis ik eenvoudig elke vorm van toewijding. Het knaagt soms aan me, eerlijk waar, dat ik geen bijzondere liefhebberijen heb. Het knaagde ook toen mijn vriendinnen en ik met een glas bubbels in de hand op dat springconcours stonden en ik al die ruiters zo geestdriftig in de weer zag, in die kittige jasjes van ze. Had ik nou maar doorgezet toen ik vroeger op paardrijles mocht! Had ik mijn leven lang plezier van gehad. Maar ja, daar kwam onze tandarts tussen.

Onze tandarts dresseerde in zijn vrije tijd lipizzaner paarden. Tijdens het onverdoofd boren beweerde hij vaak dat een muis nog meer verstand had dan zo’n kolossaal paard. Dat was immers zo stom zich te laten dwingen op zijn achterbenen pirouettes te draaien. Op een dag kreeg mijn moeder een telefoontje. Onze tandarts was overleden. Zijn stomme paard had hem doodgetrapt. Tja, dan héb je een hobby en dan krijg je dít. Het was natuurlijk een moment van poëtische rechtvaardigheid maar ik heb daarna nooit meer op een paard durven klimmen.

Wraak

Misschien is toen de kiem zelfs gelegd voor de gedachte dat je het beste een vorm van vrijetijdsbesteding kunt kiezen waarmee je geen vlieg kwaad doet. En die dus niet voor onverwachte wraakacties zal zorgen. Allereerst is het daarom van belang met niet-levende materie te werken. Kantklossen, punniken, Oudhollands krentenbrood bakken: dat soort liefhebberijen zijn met het oog op lijfsbehoud waarschijnlijk het meest geschikt. Zo bekeken is het misschien ook weer géén wonder dat ik geen hobby’s heb.

Deze column verscheen eerder in Zin 6- 2018
Foto: Merlijn Doomernik

Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

Volmaakte shot

Wat je trouwens ook voortdurend ziet, is dat mensen in restaurants foto’s maken van het bord eten dat voor hun neus is neergezet. Dat moeten zij zelf weten, lastig wordt het pas als het je eigen tafelgenoten zijn. De kans dat iemand in je gezelschap desnoods op een stoel klimt of aan een kroonluchter gaat hangen voor het volmaakte shot van een mooi geserveerde pasta of een verleidelijk uitgestalde forel, neemt parabolisch toe naarmate je met jongere mensen uit eten gaat. De kritieke leeftijd ligt ergens tussen de 20 en de 30, bij die generatie dus die sowieso denkt dat iets pas echt bestaat wanneer zij er op hun mobieltje een foto van hebben gemaakt, om die vervolgens als een wilde rond te appen en te posten op hun Facebook-pagina.

Selfie

Zelf zit je als middelbare muts ondertussen te vrezen dat het kostelijke voedsel volledig afgekoeld zal zijn voordat je er een hap van hebt kunnen nemen, want jij kent je tafelmanieren wél en je begint niet maar alvast in je eentje te schransen. Omdat ik veel aanwaai- en aanleunkinderen in deze leeftijdscategorie heb, bevind ik me vaak in dit parket. Jaaa, we gaan gezellig uit eten met neptante Renate! Kunnen we tenminste weer eens een bouillabaisse fotograferen! Ach lieverdjes, ik snap het ergens ook wel. Met het tentoonstellen van het gerecht van jullie keuze beogen jullie te laten zien wie jullie zijn of zouden willen zijn. Je bordje eten als selfie, zogezegd.

Kriegel

Vergeet maar even dat je ’s nachts soms in je kussen ligt te bijten van liefdesverdriet of studiestress, toon jezelf aan de buitenwereld als iemand die van hoogtepunt naar hoogtepunt leeft, met als bewijs nu weer deze foto van een onwaarschijnlijk exquise schotel. Ik begrijp het en toch word ik er soms kriegel van. Want zoals mijn oude vader 55 jaar geleden in mijn poesiealbum schreef: ‘Enkel vreugde en geen verdriet, vindt men op deez’ aarde niet.’ Lijden hoort óók bij het leven, dus je bent geen sukkel als je met pech of tegenslag te maken krijgt. Altijd maar gelukkig, succesvol en glamorous moeten zijn, dat is pas stressen. Maar ja, wat klets ik.

Vervalsen

Als ik blader door de oude fotoalbums (met van die doorzichtige, omkrullende spinnenwebpagina’s) die fossielen zoals ik levenslang hebben volgeplakt en die overal in het land onder in een kast liggen te verstoffen, dan lijkt mijn hele leven ook één aaneenschakeling van verjaardagen, vakanties en andere feestelijkheden. Mij zie je ook nergens huilen. Conclusie: we vervalsen onze geschiedenis blijkbaar allemaal, dat moet iets van alle tijden en alle generaties zijn.

Deze column verscheen eerder in Zin 10- 2016
Foto: Merlijn Doomernik

Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

Mijn werk brengt momenteel met zich mee dat ik regelmatig een paar weken achter elkaar van huis ben. Ik ben dit jaar gastschrijver in Almere en om ideeën op te doen voor de roman die ik in dat verband in opdracht van de gemeente schrijf, moet ik daar natuurlijk ook flink wat tijd verblijven. Wat een heerlijk beroep heb ik toch. Wie mag er nou in een vreemde stad een tijdelijke woning betrekken? Al doende heb ik trouwens ontdekt dat het gezegde ‘Je neemt jezelf altijd mee’ helemaal niet waar is. Ik laat mezelf juist achter.

Opruimkabouter

Thuis ben ik zo ordelijk en georganiseerd als een dwangmatige opruimkabouter, alles heeft zijn plek en zijn plaats, maar zet mij voor drie weken ergens in een flatje en ik pak mijn koffer niet eens uit, want alles moet er binnenkort toch weer in. Thuis bestaat mijn dag uit vaste routines, elders begint het er al mee dat er ’s ochtends geen krant in de bus ligt die ik eerst moet lezen. Het is zonderling verfrissend om even van mezelf verlost te zijn. Maar waar ik het meest van verlost ben als ik thuis de voordeur achter me heb dichtgetrokken, zijn mijn eigen spullen. Mensen, mensen, wat doen we onszelf toch aan?

Verzameling

Waar heb ik elf verschillende vazen voor nodig of een keukenkast vol zeldengebruikte tosti-ijzers en aanverwante apparaten? Is het echt noodzakelijk dat er op mijn bureau een gevleugeld roze varken staat en op de vensterbank een verzameling Mariabeelden? Waarom bewaar ik duizenden boeken die ik alleen al uit tijdgebrek nooit zal herlezen? En alles om me heen moet doorlopend vervangen of onderhouden worden: nieuwe peertjes in de lampen, nieuwe batterijen in de thermostaat, de gordijnen naar de stomerij, de printer moet gerepareerd, de trommel van de wasmachine ligt aan barrels, het houdt niet op, het gaat maar door. Toen de stenentijdperkmens in de prehistorie het wonen uitvond door in een grot plaats te nemen, ging het er ook niet zo aan toe. Ik wóón niet, ik wórd gewoond.

Ontspullen

Nee, dan de oase van een tijdelijk onderkomen, met daarin louter een bed, een tafel met vier stoelen en een bank. Alsof ik in een kindertekening woon. In de keuken vier borden, vier kopjes, vier glazen, vier soepkommen. Ik kom er helemaal van bij. Thuis ook ontspullen en ontzamelen, dat is mijn voornemen. En als we nou gezamenlijk de handen ineen slaan, houdt het wel op met al die overbodige meuk. Voortaan geef ík mijn medemens in elk geval alleen nog maar cadeautjes die meteen kunnen worden opgegeten.

Deze column verscheen eerder in Zin 7- 2014
Foto: Merlijn Doomernik