Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

Vernoemd

Laatst kwam ik er bij toeval achter dat mijn vriend Kees voluit Cornelis Elies heet. Wat een aparte tweede naam, zei ik, ben je naar iemand vernoemd? Ja, hij was vernoemd naar zijn vader, die op zijn beurt was vernoemd naar zijn moeder: Elisabeth. Meteen dacht ik aan A boy named Sue, dat liedje van Johnny Cash waarin een zoon ontdekt dat zijn vader hem met opzet een meisjesnaam heeft gegeven omdat je als jongen die Sue heet vanzelf wel leert om je vuisten te gebruiken. Maar het viel Sue niet mee om Sue te zijn, en ook Kees z’n vader, de oude Elies, had geleden onder zijn voornaam.

Wedergeborende

Op z’n 18de had hij aangekondigd voortaan als Henri door het leven te willen gaan. “Maar daar kwam niets van terecht,” zei Kees. Nee, natuurlijk niet. Bij mij op school zat vroeger een Maria die zichzelf op een gegeven moment wilde omdopen tot Marije. Wij vonden het lariekoek. Treiterig bleven we “Maria! Maria! Maria!” roepen. We moesten het zelf immers ook maar zien te rooien met onze naam. Wie heette er nou Renate, en wie werd er altijd afgekort tot Naat? Daar kreeg ik ook geen dispensatie voor, hoor. En dat ze thuis zeiden dat mijn naam ‘de wedergeborene’ betekende, nou, lekker interessant. Ik wilde Nel heten, of Jet. Maar daar was geen beginnen aan. Ik was nu eenmaal Renate.

Geschenk

Decennia later zou ik ontdekken hoe onwrikbaar je naam blijkbaar is. Ik reisde toen als journalist door Kenia waar ik een paar dagen in een klein dorp verbleef. Ondanks de schamele omstandigheden werd de een na laatste kip voor me geslacht en toen ik vertrok, werd ik nog verder in verlegenheid gebracht: de vrouwen wilden me ook nog een afscheidscadeau geven. Ik kon mijn bezwaren niet uitleggen want ik sprak geen Swahili en de vrouwen spraken geen Engels. “New name!” verduidelijkte een klein, pienter jongetje. Aha. Een nieuwe naam was een geschenk dat ik wel kon accepteren.

Eigen naam

Giebelend gingen de vrouwen in conclaaf en kwamen terug met mijn fonkelnieuwe, welluidende naam. Misschien betekende hij wel ‘Moedige Nel’ of ‘Jet-metde- mooie-ogen’. Nee, legde het jongetje uit: “Meaning is: person who returns.” Pas terug in Nederland drong het tot me door. Iemand die terugkeert! Is terugkeren niet precies wat een ‘wedergeborene’ doet? Ik had zowaar opnieuw mijn eigen naam gekregen. Wie het weet, mag het zeggen: hebben ouders een onbewuste, duistere voorkennis als ze hun kinderen noemen zoals ze ze noemen – of groei je er zelf zogezegd in en belichaam je gaandeweg het leven onontkoombaar je eigen naam?

Deze column verscheen eerder in Zin 2- 2016
Foto: Merlijn Doomernik

Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

Zestig

Zelfs mensen die zelden of nooit bij hun verjaardag stil willen staan, gaan overstag wanneer ze 60 worden, valt me op. Het is een leeftijd die groots gevierd wordt, met als gevolg dat ik momenteel van feest naar feest hos. Maar wat vieren we precies? Ik geloof dat het vooral neerkomt op een soort variant van het Chinese nieuwjaar, waarbij boze geesten, in dit geval die van de ouderdom, met veel kabaal moeten worden verjaagd. Toen de man van mijn leven 60 werd, had ik in elk geval een opvallend sterke behoefte aan herrie. Ik huurde dus een fanfarekorps, en toen dat van je boem-boem-boem de straat in kwam lopen, vond ik dat op een merkwaardige manier buitengewoon bevredigend. Soms moet je maar toegeven aan je primitieve impulsen, ook als je die niet helemaal begrijpt.

Preuts

Wel rijst de vraag hoe open van geest we eigenlijk nog zijn als we de 60 eenmaal hebben bereikt. Want wat vindt ú nou van het volgende geval? Op een van al die verjaarsfestiviteiten raakte ik onlangs aan de klets met de 27-jarige dochter van het feestvarken. Ze vertelde me over een trouweloos vriendje dat ze had gedumpt, een heerlijk droevig onderwerp waar ik veel verstand van heb. Halverwege het gesprek voegde een andere feestganger zich bij ons. Een man van mijn leeftijd, met een opgeblazen gezicht waar de transpiratie vanaf droop. “Wat zijn jullie toch preuts, tegenwoordig,” zei hij afkeurend tegen de jonge blom. “Jullie noemen het al vreemdgaan als je vriendje met een ander zóent. Toen wij zo oud waren als jij, slíepen we met iedereen en niemand had daar problemen mee.” Het open huwelijk! Partnerruil! Groepsseks! Glunderend en zwetend werkte hij de hele seksuele revolutie af en met name zijn rol daarin.

Ouwe lul

“Wij hadden tenminste lol. Jullie weten niet wat je mist,” zei hij. Hij stootte mij aan, om bijval. Zeker weten dat ook ik niet had stilgezeten in de periode die dat glimhoofd stond op te hemelen. Soms had ik dat met veel plezier gedaan, vaak ook omdat ik niet flauw wilde zijn. De seksuele ‘bevrijding’ van de jaren 60 en 70 was niet louter een feest. Maar los daarvan, mag iedere generatie z’n seksleven alsjeblieft naar eigen inzicht inrichten? Dat deden wij per slot van rekening ook. Als jongeren nu inderdaad preutser zijn dan wij waren, is dat hun zaak. Dat vroeger alles beter was, is beslist niet waar. Er is maar één ding dat ik zeker weet: zodra je denkt dat iets vroeger beter was, ben je definitief een uitgerangeerde ouwe lul.

Deze column verscheen eerder in Zin 13- 2013
Foto: Merlijn Doomernik

Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

Moment voor jezelf

Er brandde al geruime tijd een cadeaubon van de Bijenkorf in mijn tas, dus toen ik laatst toch in Amsterdam moest zijn, besloot ik die te gaan verzilveren. Hoopvol begaf ik me tussen de sjaals, tassen en bijouterieën. Maar ik had mijn dag niet. Ik weet niet hoe het u vergaat wanneer u een moment voor uzelf wilt creëren, bij mij mislukt het in elk geval vaak. Ik kwam maar niet in de stemming. De inspiratie ontbrak. Misschien lag het aan al die spiegels overal, waarin ik telkens een uitgebluste vrouw met een kromme rug in een vaal jasje zag opdoemen.

Potlood

Totdat mijn oog ineens op een wenkbrauwpotlood viel dat in een soort juweliersvitrine was uitgestald. Abrupt stond ik stil. Had ik niet onlangs ergens in de vrouwenvakliteratuur gelezen dat niets er verder meer toe doet zolang je wenkbrauwen maar goed zitten? Zo’n ding moest ik hebben. Inpakken en wegwezen. Meteen snelde er een verkoper toe, hooguit 23 zo te zien, verzorgd tot in zijn haarpunten en gekleed in een gelikt pak met logo’s
van het cosmeticamerk in kwestie. Hij fronste even, pakte me bij mijn arm en plantte me op een krukje, voor – alweer – een spiegel. Daarin, zo van dichtbij, zag ik dat iets mij ’s ochtends blijkbaar had doen besluiten om oogschaduw van Kruidvat op te doen. Bijna zei ik hardop: ‘Die rommel gebruik ik anders nooit, hoor.’ De verkoper begon voortvarend nieuwe wenkbrauwen op me te kalligraferen (de oude had ik trouwens wel weer eens mogen epileren) en kletste me ondertussen helemaal bij over de verzorging van de rijpere huid.

Cadeautje

Als ik het juist aanpakte, kon ik volgens hem nog best van al die wallen, rimpels en vlekken afkomen. Ik probeerde mijn ogen zo veel mogelijk gesloten te houden en me te herinneren van wie ik die verhipte cadeaubon had gekregen: hier zou de gever voor boeten. Pas na een klein half uur wist ik me te bevrijden en strompelde ik, beladen met producten die ongeveer elfmaal de waarde van mijn bon bedroegen, richting uitgang. Bij de deur stond een portier of een beveiliger die me geen dag ouder leek dan 16. Terwijl ik met mijn tassen en pakken hanneste en ernaar snakte om willekeurig wie dan ook heel hard op het hoofd te timmeren, zei het joch iets tegen me. Voor zijn eigen lijfsbehoud besloot ik snel naar buiten te sjezen. Pas in de tram drongen zijn woorden tot me door. “Doet u uw jas goed dicht, mevrouw? Het is opeens best fris.” Toch nog een cadeautje

Deze column verscheen eerder in Zin 10- 2013
Foto: Merlijn Doomernik

Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

Nieuwe vlam

Later in je leven een nieuwe liefde vinden kan nog een hele toer zijn. Vreugde is dan ook gepast wanneer dat lukt en een vriendin stralend meldt dat ze een verovering heeft gemaakt. Wat fijn, het is haar van harte gegund. Maar o wee, wat te doen als zij komt aanzetten met een man aan wie alles verkeerd is? Zo’n gast van wie je meteen ziet: het is niks en het gaat niks worden ook. De nieuwe vlam is verpletterend zelfingenomen, een jaloerse klamper, een alcoholist, een leugenaar, of een onvolwassen kind. Verliefdheid blokkeert zoals bekend de werking van de hersencellen, zelfs bij mensen die al lang genoeg leven om beter te kunnen weten. Maar als nuchtere toeschouwer kijk je dwars door zo’n man heen en je ziet één bak ellende.

Ontmaskeren

Hoe gaan we dit aanpakken? Het zal niet lang duren of vriendin vraagt met grote kalverblijdschap: “Hoe vind je hem?” Dit is, zal later blijken, het enige moment waarop we nog hadden kunnen zeggen: “Begin er niet aan met die eikel.” Maar ja, zo onhartelijk willen we niet op haar keuze reageren. We zien immers ook het liefst dat zij door dik en dun achter óns blijft staan. Dus hummen we als antwoord maar iets nietszeggends en hopen we dat de kwal zichzelf snel zal ontmaskeren. Gelukkig gebeurt dat meestal automatisch. En dan kunnen we onszelf feliciteren met het feit dat we de kool en de geit hebben gespaard: klier exit, vriendschap onbeschadigd.

Ontknoping

Helaas ken ik eveneens gevallen waarbij deze heerlijke ontknoping een jaartje of tien, twintig op zich liet wachten. Zit je al die tijd vast aan iemand die als een verkeerd getransplanteerd orgaan ook in jóuw leven is beland, zonder dat het natuurlijke proces van uitstoting een beetje opschiet. Het kan zelfs zó vervelend worden om regelmatig met de klier te moeten eten, praten, borrelen, dat de vriendschap die je probeerde te redden door discreet te zwijgen, je alsnog door de vingers glipt.

Alternatief scenario

Er bestaat natuurlijk een alternatief scenario. Daarin maken we van meet af aan liefdevol duidelijk waarom we denken dat het levensgeluk van onze vriendin, die wij per slot van rekening al decennialang kennen als onze broekzak, niet gediend zal worden door haar nieuwe vlam. Ziezo, dat is maar gezegd. Alleen pakt dat vaak ook niet goed uit. Want nu wéét die vriendin dat jij inwendig zucht als zij & klier bij je op de stoep staan. De moraal van het verhaal is vermoedelijk dat we elkaar nooit voor fouten kunnen behoeden. En dus ook dat niemand óns ooit voor onze eigen fouten kan behoeden.

Deze column verscheen eerder in Zin 12- 2015
Foto: Merlijn Doomernik