Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

Selfie

Tegenover me in de trein zat een mevrouw me borend aan te kijken. Na een tijdje vroeg ze: “Gebeurt het weleens dat mensen u herkennen?” Ik antwoordde: “Zoals u ziet.” Vervolgens wilde ze weten of ik dat niet vervelend vond. Dat vragen mensen gek genoeg bijna altijd, alsof het dan nog mogelijk is om te zeggen: “Ontzettend vervelend, inderdaad, kijkt u alstublieft vóór u.” Je kunt alleen maar zonnig kraaien: “Nee, hoor, ik vind het hartstikke leuk.” En dat is het natuurlijk ook. Schrijvers zijn niet zoals politici of soapsterren elke dag met hun hoofd op tv, wij worden niet tot vervelens toe door vreemden aangeklampt die met ons op een selfie willen. Als iemand ons al herkent, is dat een lezer of lezeres, per definitie dus een zielsverwant.

Compliment

Het valt me nu al dertig jaar op dat deze mensen louter aardige dingen zeggen, zoals “Ik heb een heleboel van uw boeken gelezen” of “Dank u wel voor al het leesplezier.” Het is fijn om een compliment of een blijk van waardering te krijgen, en daarom zijn zulke ontmoetingen eerder een voorrecht dan dat ze hinderlijk zouden zijn. Maar laatst raakte ik er toch een beetje door van slag. De situatie was als volgt. Ik had een vriendin naar de trein gebracht en merkte pas bij het wegrijden dat ik me per op een nieuw aangelegde busbaan op het stationsplein bevond. Aan het einde ervan stond een politieagente me met opgeheven hand op te wachten. Ik putte me uit in lamlendige excuses, maar ze was niet te vermurwen: dat werd een bekeuring. Terwijl zij bezig was om de gegevens van mijn rijbewijs over te nemen, kwamen er twee dames aangewandeld. Ze wilden de agente de weg vragen, maar die had daar geen tijd voor. “U ziet toch dat ik iemand aan het bekeuren ben?”

Schaamte

Onwillekeurig wierpen de vrouwen een blik door mijn open autoraampje. Meteen hieven ze hun armen ten hemel en riepen verontwaardigd uit: “Maar dat is mevrouw Dórrestein.” De oudste voegde daar nog aan toe: “Ik heb al haar boeken thuis in de kast! Dat kunt u niet maken, hoor.” De agente was zichtbaar in verlegenheid gebracht. Na een moment mompelde ze: “Nou ja, in dát geval…” en gaf me mijn rijbewijs terug. “Merci, dames,” riep ik, terwijl ik er met vol gas vandoor spoot. Wat een fijne lezeressen had ik toch. Toen dacht ik aan de duistere manier waarop die smeris had gezegd: “In dát geval…” Wat voor een geval bedoelde ze? En opeens schaamde ik me, op een ingewikkelde, onbenoembare, maar onmiskenbare wijze.

Deze column verscheen eerder in Zin 02- 2015
Foto: Merlijn Doomernik

Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

Burendiensten

Of ik op Ellie Muis van het buurkind wilde passen, was de vraag toen mijn buren een paar dagen weg zouden gaan. Ellie is een witte muis uit duizenden, werd me verzekerd. Ik zou het vast gezellig vinden om haar in huis te hebben en ik hoefde alleen maar regelmatig wat voer in haar bakje te kieperen. Maar natuurlijk, zei ik, dankbaar dat ik een kans kreeg om iets terug te doen voor alle burendiensten die mij altijd trouw worden verleend. Heb ik u wel eens verteld over die steenkoude winter waarin mijn waterleiding was gesprongen en de stortbak van de wc het dus ook niet meer deed? Dat zijn omstandigheden waarin je niet zonder héél goede buren kunt. Jazeker, zei ik dus nogmaals. Toen zei de buurvrouw: “Ellie is wel een ouwetje.”

Dierenarts

Meteen zag ik Ellie Muis in oma-vorm voor me, vredig breiend aan een muizensokje, wiebelend in een schommelstoel, met zo’n gekarteld mutsje op dat vroeger op de Amerikaanse prairie werd gedragen. Maar een paar uur later dacht ik: help, als Ellie maar niet iets gaat mankeren terwijl ze bij mij logeert. Ik herinnerde me de muis die ik zelf als kind had gehad. Hij had opeens een rare, kale snuit gekregen. Mijn ouders gaven me geld om naar de dierenarts te gaan, blèren kon ik namelijk als de beste, maar het smeerseltje dat ik daar kreeg hielp niet en het beestje werd almaar stiller en zieliger. Op een avond zei mijn vader dat hij ermee terug zou gaan naar de dierenarts. Toen hij weer thuiskwam had hij het over ‘een spuitje’ en pas jaren later vertelde hij me dat hij met de muis naar een plantsoen was gegaan en hem daar genadiglijk had doodgetrapt. “Ik voelde me wel een heel erg grote man tegen een heel kleine muis,” zei hij.

Vaderliefde

Ik kon alleen maar vurig hopen dat het bezoek van Ellie Muis niet eenzelfde daad van barmhartigheid zou vereisen. Maar zowaar, op het laatste moment veranderden de plannen van de buren en ik ontsprong de dans. Terwijl ik opgelucht ademhaalde, doemde mijn vader weer voor me op. Ik zag hem in het plantsoen staan. Ik hoorde zijn hak neerkomen. En toen moest hij er ook nog een verhaal van zien te maken waarmee zijn kleine dochter vrede zou hebben. Wat een heldhaftige, lieve vader had ik gehad. Eigenlijk, besefte ik, dacht ik nog maar zelden aan hem. Er was een muis voor nodig geweest om me eraan te herinneren hoeveel hij blijkbaar van me had gehouden.

Deze column verscheen eerder in Zin 5- 2014
Foto: Merlijn Doomernik

Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

Bed

Toen ik 18 was, kocht ik mijn eerste bed. Zoals iedereen van die leeftijd, u destijds vast ook, sliep ik in die jaren als een roosje. Zelfs rechtop in een bezemkast of achter op een brommer. Nu behoort slapen allang niet meer tot mijn natuurlijke talenten, ik moet Klaas Vaak meestal met een lasso achterna. Dus luisterde de keuze nauw, toen ik laatst toe was aan een nieuw bed. Al in de eerste winkel besefte ik dat ik niet echt wijzer werd van een paar stevige stompen op een matras plus een schop tegen een lattenbodem. Zo voelde ik niet hoe het voelde. Ik moest er lijfelijk en languit op, op al die bedden. En daarbij even flink draaien en woelen, want thuis lig ik ook niet als een gemummificeerde farao plat op mijn rug, met mijn voeten op een plastic beschermhoesje.

Etalage

Thuis slaap ik op mijn zij, met mijn kont naar achteren. Nou, doe dat maar eens na, in een winkel. Terwijl een verkoper tegen je staat te leuteren over lichaamsondersteuning, schouderzonewerking, drukverlaging, vochtafvoer en warmte-isolatie. Ik voelde me zó opgelaten dat ik er als een plank bij lag en de donzigste matras nog als beton aanvoelde. Eén keer lag ik zelfs in een etalage doe ik echt nooit meer, in een etalage liggen en een gezicht trekken alsof dat de normaalste zaak van de wereld is. Het was al met al een ervaring om nooit te herhalen, maar dat hoefde ook niet: het bed waarop mijn keuze viel, zou dertig jaar meegaan, werd me bezworen.

Aanschaffen

Bij die mededeling drong ineens tot me door dat ik dus het laatste bed van mijn leven had gekocht. Als ik geluk had zou ik er zelfs, in mijn eigen huis, mijn laatste adem in uitblazen. Het gaf me dezelfde schok als toen ik mezelf voor het eerst had horen zeggen: ‘Nou, vijftig jaar geleden was ik…’ Wat een hoop verleden opeens. En de toekomst maar slinken. Haastig dacht ik aan alle dingen die ik nog tientallen, honderden of duizenden keren zou moeten aanschaffen. Boodschappenkarren vol wc-papier, stronken witlof en heilzame vruchtensappen. Maar dat nam niet weg dat ik, menselijkerwijze gesproken, nooit meer een nieuw bed nodig zou hebben. Ik keek mijn eigen eindigheid zogezegd recht in de ogen. Wel mooi dat je spullen je er soms zachtzinnig aan herinneren dat je niet het eeuwige leven hebt, want daar wil je geest niet altijd aan. En nooit meer een nieuw bed hoeven kopen is trouwens ook geen straf.

Deze column verscheen eerder in Zin 8- 2014
Foto: Merlijn Doomernik

Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

Fashionista

Een speciale gelegenheid vroeg laatst om een nieuwe jurk. Vroeger ging ik dan blindelings naar mevrouw Van der Louw, die een paar dorpen verderop een kledingparadijs had. Of ik nou iets zocht voor het Boekenbal of voor een begrafenis, mevrouw Van der Louw trok zonder aarzelen het juiste stuk voor me uit het rek. Tegenwoordig is mevrouw Van der Louw met pensioen, haar winkel bestaat niet meer, dus als ik iets speciaals nodig heb, ben ik op mezelf aangewezen. Dat is geen ideale situatie, want bij mij vergeleken is zelfs Tante Sidonia nog een doorgewinterde fashionista.

Dé jurk

Ik had al een hele middag vruchteloos door Amsterdamse winkels gesjokt zonder een kledingstuk te zien dat ik van het hangertje wilde halen, toen een 26-jarig vriendinnetje me erop wees dat dat momenteel de mode is, kleren die hobbezakken lijken, maar die eenmaal ‘op het lichaam’ transformeren in iets betoverends. “Dat meen je niet,” zei ik. “Je bedoelt dat ik ze moet pássen?” Ja, dat moest. Ik verzamelde een weeklang moed en rukte toen opnieuw uit. In de 32ste winkel gebeurde het wonder: een vormeloze hansop van groene zijde werd toen ik ’m aantrok opeens een Jurk. Verlamd van geluk stond ik voor de spiegel en rekende toen als een haas af (200 euro, daar had je bij mevrouw Van der Louw nog niet eens een topje voor kunnen krijgen – ik had jaren geleden al moeten stoppen met dat mens).

Worstenvel

Na deze geslaagde aankoop begon ik me ontzettend te verkneukelen op de gelegenheid waarbij ik Jurk zou dragen. Ik zou twee uur op een podium moeten staan, dat hoort soms bij mijn vak, en iedereen zou denken: tjonge, echt een vrouw met smaak en allure. In een wolk van zelfvertrouwen vertrok ik op de bewuste dag, met op Jurk alleen een simpel parelsnoertje (less is more, dat wist ik zelfs) en eronder een mooie panty. Halverwege merkte ik dat ik het ontzettend warm kreeg. De opwinding zou me wel parten spelen. Bij aankomst wierp ik met een tadaa!-gebaar mijn jas uit. Daaronder bleek Jurk zich als een soort worstenvel van krimpfolie aan mijn lichaam te hebben gehecht. Alsof-ie op me vast zat gesoldeerd. Ik snelde een wc in en worstelde me uit de groene zijde, wat met zo veel knetterende statische elektriciteit gepaard ging dat mijn parelsnoertje in de pot belandde, parelsnoertje opvissen en afdrogen, Jurk goed uitwapperen en weer aantrekken, op naar het podium nu. Maar na twaalf stappen zat het onding opnieuw van boezem tot kruis aan me vastgekit. Oké, mevrouw Van der Louw, ik had u nooit, nooit mogen verloochenen.

Deze column verscheen eerder in Zin 10- 2015
Foto: Merlijn Doomernik

Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

Schapen

Er worden in mijn omgeving momenteel verbazend veel kinderen geboren. Welkom op aarde, baby’s! Als ik naar de hummels kijk, denk ik onwillekeurig wat ik ook altijd denk bij de aanblik van een weide vol lammetjes: hoe kan er uit zoiets grappigs als een lam later zoiets sufs en nors als een schááp groeien? Bij mensen is het nog veel erger, vind ik. Maar het blijft een wonder, nieuw leven. De jonge moeders zitten tussen lam en schaap in. Ze zijn niet fonkelnieuw meer, maar ze kunnen er beslist nog mee door. En wat lijken ze toch allemaal op elkaar. Zet tien vrouwen van rond de 30 op een rij, en je moet gewoon moeite doen om ze uit elkaar te houden. Bij tien vrouwen van 20 trouwens ook. Zelfs voor meisjes van 9 gaat het al op. Ze zijn bijna niet van elkaar te onderscheiden. Loop door de stad en zie: negentig procent van de vrouwelijke wezens heeft dezelfde knotjes en paardenstaarten, hetzelfde hagelwitte, kaarsrechte gebit, dezelfde stralende huid, en ’s zomers dezelfde glanzende, smetteloze benen.

Demonen

“Wij waren vroeger veel lelijker,” verzuchtte een vriendin met wie ik laatst, op zoek naar een nieuwe jas, door een drukke winkelstraat wandelde. Ik kon alleen maar knikken. Neem nou vet haar en pukkels, de demonen uit onze jeugd: ze lijken verdwenen. Zouden die door decennialang gebruik van uitgekiende verzorgingsproducten van de aardbodem zijn gevaagd? En dan die heerlijk zelfbewuste houding van nu, terwijl wij op die leeftijd onzekere schichten waren. “Maar we waren wel een stuk verschillender,” zei ik, om ons beiden op te beuren.

Variatie

Thuis pakten we er onze oude klassenfoto’s bij. We deden meteen een opzienbarende sociologische ontdekking: vrijwel niemand bij ons op school was blond. Kom daar nu maar eens om. En wat leken we inderdaad weinig op elkaar. Er was enorm veel variatie in mollig, smal, klein, groot, appel- en peervormig. Ook droegen we onderling totaal verschillende kleren, in plaats van de uniforme dracht van jonge mensen van nu. Bestond er geen groepsdruk in onze tijd, of heerste er gewoon een minder eenduidend en minder dwingend schoonheidsideaal? Je vraagt je af of de kinderen van de huidige generatie ook weer een slag mooier en eenvormiger zullen worden dan de vorige, enzovoort, net zo lang totdat de afwijkende of lelijke medemens vanzelf is uitgestorven.

In de bolle toeten van de pasgeborenen in mijn omgeving speur ik naar voortekenen. Maar het zijn nog maar lammetjes, en dat zegt, zoals we weten, niets over hun toekomstige verschijningsvorm.

Deze column verscheen eerder in Zin 3- 2014
Foto: Merlijn Doomernik

Renate Dorrestein (1954) was van 2013 tot haar overlijden in 2018 columniste van Zin. Als eerbetoon aan Nederlands liefste en grappigste schrijver plaatsen we de komende weken elke dag een column van Renate.

Bridgen

We moesten maar eens leren bridgen, vond de man van mijn leven. Dat was een diepte-investering in onze toekomst, want, zo zei hij: “Daar hebben we tot in het bejaardentehuis plezier van.” Als we ooit bijna niets meer zouden kunnen, zouden we door te bridgen toch nog een rijk sociaal bestaan hebben én onze grijze cellen in beweging houden. Daar viel weinig tegenin te brengen, al duurde het even voordat ik ten volle tot me had laten doordringen dat ik voortaan iemand zou zijn die bridge speelde. Het had me altijd iets geleken voor nuffige dames in geruite rokken. Straks kwamen er ook nog Nordic wandelstokken in beeld.

Verlies

Enfin, wij dus op bridgeles. Het was veel meeslepender dan ik had gedacht, en ook stukken moeilijker. Ik was met gemak de slechtste van het hele gezelschap, maar daar leed ik niet onder omdat er domweg geen spelletjes bestaan die ik kan winnen. Dat maakt mij tot een graag geziene gast aan menige speeltafel. Het feit dat ik altijd verlies, is een van mijn meest geroemde kwaliteiten. Alleen: bij het bridgen had ik daar niets aan, besefte ik al gauw. Bridge speel je immers in paren. In plaats van ieders verliezende lieveling was ik nu opeens een bom onder het geluk van degenen die mij als partner kregen toegewezen. Die gedachte ging me steeds meer benauwen toen onze eerste officiële bridge-drive naderde. Pijlsnel haalde ik daarom een berg oefen-cd’s in huis en zat tot in het holst van de nacht te zweten op de Jacoby transfer en het snijden van troeven.

De drive

Op de ochtend van de drive tatoeëerde ik slinks het hele biedsysteem plus de antwoorden met een balpen op de binnenkant van mijn linkerarm. “Let’s go,” zei ik tegen de man die dit allemaal had ontketend en van wie ik inmiddels begreep waarom hij meteen zo nadrukkelijk had voorgesteld dat we qua bridge maar liever niet als paar moesten opereren. “Ik ben altijd zo fanatiek,” had hij gezegd. “Ik wil absoluut winnen. En jij geeft daar niks om.” Vele slopende uren later zaten we weer in de auto. We zeiden niets. Ik niet omdat ik geen enkele werkende hersencel meer over had, hij niet omdat hij niet kon geloven dat hij naast de helft van het winnende koppel van het toernooi zat. Ik had al mijn contracten gemaakt, ik was de ster van de dag geweest. Ik had een slacouvert gewonnen. Maar toen ik naar dat kinderachtige, boze gezicht naast me keek, ik beken het u eerlijk, toen dacht ik: hier had ik nooit aan moeten beginnen.

Deze column verscheen eerder in Zin 7- 2013
Foto: Merlijn Doomernik