Hij noemt het een ‘pathetisch cliché’ maar schrijven is zijn leven. Dus schreef Thomas Verbogt (1952) er schitterende romans over vol. Tot nu. In Maak het mooi, misschien wel zijn magnus opus, betreft het verhaal niet langer hemzelf. Al blijven feiten en fictie natuurlijk wel door elkaar heen lopen. En dat laat hij graag zo. Een interview met een bijzondere schrijver over een boek dat jij kan winnen.
Hoe te leven. Het is een vraagstuk dat je in elk van je boeken lijkt bezig te houden. Ben je ondertussen iets dichter bij een antwoord gekomen?
“Naar dat antwoord blijf ik op zoek. Ik heb wel het gevoel dat ik er ‘dichter bij in de buurt’ kom, ook omdat ik steeds minder terughoudend ben.”
Je uitgever noemt Maak het mooi ‘de kroon op Verbogts fenomenale oeuvre’. Zie je het zelf ook als je magnus opus?
“Deze roman leeft al heel lang in me. Met mijn drie vorige romans heb ik de ruimte veroverd die ik nodig had om wat heel lang in me leeft, eindelijk op te schrijven. Het verhaal begon min of meer toen ik leerde lopen in het prachtige Kronenburgerpark in Nijmegen. Dat wist ik toen natuurlijk niet, maar het verhaal begon hoe dan ook met mij. We werden samen ouder, het verhaal en ik. En na mijn vorige roman, geschreven in de lockdownperiode waarin ik veel uit mijn verleden heb opgeruimd en tegen het licht hield, wist ik dat ik me ervan moest ontdoen. We moesten eindelijk onze eigen weg gaan, het verhaal en ik, met nieuwe ruimte in mijn hoofd. Ik was trouwens ontdaan toen ik klaar was – in de dubbele betekenis van het woord.”
Jouw boeken ontroeren. Hoe bewerkstellig je zoiets? Zou je jezelf een gevoelig mens noemen?
“Ik noem mezelf zeker gevoelig, sterker nog: hypersensitief. Een zegen en soms een last. Ik denk dat ik ontroering bewerkstellig door oprecht te zijn. En me kwetsbaar op te stellen.”
Je taalgebruik is persoonlijk en dichtbij, geregeld haast poëtisch. Heb je ooit poëzie geschreven, of dat overwogen?
“Als puber schreef ik poëzie, daarna niet meer. Hoewel in sommige toneelstukken beslist poëtische gedeeltes zitten. Maar voor mijn proza concentreer ik me, voordat ik aan een passage begin, op ritme, op klank, op sfeer. Op veel momenten wil ik dat mijn woorden zacht zingen. Dat lied moet ik horen, voordat ik begin.”
Hoe kan het dat je herinneringen met elk boek levendiger en intenser lijken te worden? Hou je dagboeken?
“Mijn geheugen is mijn kapitaal! Ik herinner me ook veel níet natuurlijk, maar ik denk dat het dan gaat om herinneringen aan momenten doe er niet meer toedoen. Wat er toedeed, blijft. En zo’n herinnering kan meteen levend worden door een klank, een geur, het geluid van een stem, iets wat ik op straat zie. Herinneringen blijven gebeuren. De meeste herinneringen maken zich los uit het verleden en worden actueel, vaak blijvend actueel.”
Ook Maak het mooi is een roman. Maar wel met Thomas Verbogt als hoofdpersoon. Hoe verhouden deze zich tot elkaar?
“Fictie en feiten raken elkaar voortdurend, ook in het dagelijks leven. Met bijna alles gaat mijn fantasie aan het werk, op de loop. Hoe feiten en fictie zich tot elkaar verhouden, weet ik niet. Wel dat het allemaal door elkaar heen loopt. Ik laat het graag zo.”
Wanneer en hoe dient een nieuw boek zich aan? Schrijf je altijd of in periodes?
“Volgens mij zijn al mijn boeken er al, zeker de boeken van de laatste twintig jaar. Ze leiden een sluimerend bestaan in mijn gedachten. Ineens kunnen ze worden wakkergemaakt door een gedachte die ik nog niet had, door iets wat ik zie of hoor. Daarna ga ik er een paar maanden over nadenken, vooral over de personages die er een rol in spelen. Die willen er op een dag uit. Zo beleef ik het, ze willen onderhand een eigen leven. En ja, er zit altijd een personage bij dat veel met mij te maken heeft. Vervolgens schrijf ik een fragment waarin staat waar het me in het verhaal onder meer om te doen is. Dat noem ik het brandpunt. Dan vraag ik me af wat een lezer moet weten om daarbij te komen. Van daaruit groeit het allemaal, ook als ik niet achter mijn schrijftafel zit. De maanden daarna werk ik elke dag aan een hoofdstuk waarin ik zin heb, niet chronologisch. De structuur komt later, een maand voor de deadline.
Ik schrijf dagelijks, te beginnen met mijn dagelijkse column (voor De Gelderlander, red). En daarna aan de roman. Of aan een kort verhaal. Of ik maak aantekeningen waarvan ik nog niet weet waar ze terechtkomen.”
Wanneer heb je jouw literaire stem gevonden? Je lijkt intuïtief te schrijven.
“Ik denk met mijn roman De zomerval, uit 1998, toen vond ik mijn stem. En je hebt gelijk, ik schrijf als ik begin aan een boek vrij intuïtief. Ik moest het vermogen dat te durven echt veroveren. Er zit een film in mijn hoofd die ik gevoelsmatig ga editen.”
Kun je uitleggen wat schrijven voor jou betekent?
“Pathetisch cliché: het is mijn leven. Het leven dat ik bedenk, is me vaak liever dan het echte leven. Het leven dat ik bedenk is trouwens ook echt, want het is er.”
En nu, tijd voor rust en bezinning?
“Tijd voor bezinning las ik genoeg in. Ik ben begonnen aan een reeks verhalen die voortkomen uit mijn verwondering over het dagelijks leven. Je hoeft maar een straatje om te gaan en om je heen te kijken: overal zijn verhalen die hilarisch of melancholiek stemmen.”
Win met Zin
Wij mogen weer 5 boeken weggeven. Kans maken? Deel in de comments waarom jij Maak het mooi van Thomas Verbogt wil winnen. Wie weet….
Over het boek
De Amerikaanse actrice en toneelschrijfster Mae West zei: “Je leeft maar één keer, maar als je het goed doet, is één keer genoeg.” Thomas Verbogt, de hoofdpersoon in Maak het mooi, wil precies dat: zijn leven goed doen. Daarom begint hij er telkens opnieuw aan. Hij kan niet anders, met nieuwe inzichten en minder illusies, maar met steeds meer herinneringen. Met sommige ervan weet hij zich geen raad, zoals die aan de geliefde voor wie hij zich zo verantwoordelijk voelde maar die hij niet kon beschermen. Maak het mooi is een roman over het verlangen naar verbinding en over van betekenis zijn, maar natuurlijk vooral over hoe te leven, hoe dat goed te doen, hoe jezelf te begrijpen.
(Maak het mooi, Nieuw Amsterdam, € 22,99)
Over de schrijver
Thomas Verbogt (1952) debuteerde in 1981 met de verhalenbundel De feestavond. Sindsdien schreef hij vele romans, verhalenbundels en toneelstukken. Bekende titels van zijn hand zijn onder meer de romans Perfecte stilte en Hoe alles moest beginnen. Als de winter voorbij is stond op de longlist van de ECI literatuurprijs, op de shortlist van de Libris Literatuurprijs en op de shortlist van de Boekhandelsprijs. Verbogt behoort tot ‘de eredivisie van de Nederlandse literatuur’, aldus Pieter Steinz in het NRC.
