Skip links

De tijd van je leven

header-right

Zin magazine editie 8/9 – 2024
Zin magazine editie 7 – 2024
Zin magazine editie 6 – 2024
Zin magazine editie 4/5 – 2024
Zin magazine editie 3 – 2024

Main navigation

Stoppen met werken kan altijd nog

Stoppen met werken kan altijd nog

door Reageer

Een gruwel voor de één, een groot geluk voor de ander: het pensioen. Zit je vol plannen en kun je niet wachten om van die vrijheid te genieten? Heerlijk! Maar dat heeft lang niet iedereen. Steeds meer mensen kiezen ervoor om door te werken. Niet omdat het moet, maar omdat het voldoening geeft en gelukkiger maakt!

Voldoening

De pandemie zorgde ervoor dat het werk van Henk (1945) grotendeels stil kwam te liggen. Internationaal bekende blaasmusici die normaal gesproken naar zijn werkruimte in Apeldoorn kwamen, bleven noodgedwongen thuis. Maar voor de mondstukspecialist was dat geen reden om achterover te leunen en na een lang werkend leven eens rustig aan te gaan doen. Sterker nog, nu had hij eindelijk tijd om al zijn kennis en kunde in een leergang om te zetten. “Ik ben op zoek naar een opvolger, iemand die dit werk met dezelfde passie en fascinatie als ik heb, kan doen.” En die passie, dat zijn mondstukken voor houten en koperen blaasinstrumenten. “Ik adviseer musici wat voor mondstuk het beste bij hen past.” Inmiddels is Rensink al jaren AOW-gerechtigd, iets wat voor hem geen reden is om te stoppen met werken. “Nee zeg, dit werk geeft me zoveel voldoening en houdt me mentaal fit. Ik ben van plan nog wel even door te werken, ook omdat ik me er verantwoordelijk voor voel dat de kennis over mondstukken niet verloren gaat.”

Vooral in deeltijd

De 75-jarige Rensink is geen uitzondering. Met hem zijn er zo’n 30.000 75+’ers die nog steeds één of meer dagen per week werken. Ook de jongere generaties werken meer. Uit cijfers van het CBS blijkt dat er steeds meer werkenden van 55 jaar en ouder zijn. Waren het er in 2014 nog 1,3 miljoen, in 2021 is dat aantal opgelopen tot iets meer dan 2 miljoen. En had zeven jaar geleden zo’n 10% van de 65-75 jarigen een betaalde functie, inmiddels verdient 15% van de mensen in deze leeftijdsgroep naast zijn of haar pensioenuitkering nog een centje bij. Twee derde doet dat in deeltijd, met een voorkeur voor 1,5 à 2 dagen in de week.

Uitzendbureau

Norbert Plotske (1962) is manager van Actief 65 Plus, een uitzendbureau dat zich specifiek richt op deze leeftijdsgroep. “Het klopt, 95% van de mensen die bij ons zijn ingeschreven werkt parttime, met een gemiddelde van vijftien uur in de week. Ze vinden het leuk om te werken, vinden het fijn dat ze zo onder de mensen blijven. Ze doen het ook om iets bij te verdienen, zeker als ze alleen AOW hebben.” Werken voor een uitzendbureau is dus een makkelijke manier om een paar uurtjes per week te blijven werken. Plotske heeft van alles in zijn bestand, van orgelstemmers (“Al heb ik er daar maar één van”) tot dokters en registeraccountants. “En uit alle lagen van de maatschappij!”
Werkgevers warm krijgen voor een 65+’er is niet altijd even eenvoudig, is Plotskes ervaring. “Ten onrechte, want deze werknemers komen op tijd, hebben er zin in, hebben veel ervaring en zijn heel gemotiveerd. Bovendien zijn ze heel flexibel, ze hebben geen kinderen thuis. Kijk, je moet ze niet de hele dag pakketten van veertig kilo laten sjouwen of iemand voor langere tijd willen hebben, want dat gaat niet lukken. Maar dat 65+’ers gebrekkig zijn, is zo’n achterhaald idee.”

Zin editie 11 - 2021

Lees het hele artikel over doorweken na je pensioen in Zin 11. Dit nummer ligt nu in de winkel of bestel je hier eenvoudig online.

Tekst: Marjolein van Rest. Beeld: Istock

Samen tegen eenzaamheid

door Reageer

We hebben allemaal weleens last van eenzame gevoelens, die horen bij het leven. Maar wat als die gevoelens niet meer weggaan… Wat is eenzaamheid precies en wat kun je er tegen doen?

Een gemis aan betekenisvolle contacten

Eenzaamheid is een probleem waarvoor geen pasklaar antwoord bestaat. De definitie die wordt gebruikt in wetenschappelijk onderzoek luidt ongeveer: een ervaring van het gemis aan betekenisvolle contacten. Eenzaamheid is dus een subjectief gevoel dat zich bij iedereen anders uit. Aangrijpende gebeurtenissen werken eenzaamheid in de hand, zoals een echtscheiding of een plotselinge ernstige ziekte. Maar ook karaktertrekken kunnen een rol spelen, zoals het gebrek aan zelfvertrouwen en onvoldoende sociale vaardigheden.

Net zo schadelijk als roken

Ongeveer een derde van de volwassen Nederlanders voelt zich weleens eenzaam. 10% voelt zich ernstig eenzaam: zij gaan echt gebukt onder hun eenzame gevoelens. Die laatste groep loopt een sterk verhoogd risico op chronische stress waardoor hun immuunsysteem minder functioneert. Daarmee hebben ze een sterk verhoogde kans op hart- en vaatziekten, depressies, Alzheimer. Ofwel: de gezondheidsrisico’s van eenzaamheid zijn te vergelijken met roken, overmatig alcohol gebruik en te weinig beweging.

Willen en kunnen

Eenzaamheid is niet altijd op te lossen. Iemand moet het willen én kunnen. Als dit het geval is, zijn er over het algemeen drie ‘oplosrichtingen’:

1 Verwachtingen van relaties bijstellen. Iemand die veel verwacht van zijn omgeving, zal zich in de regel sneller eenzaam voelen wanneer niet aan de verwachtingen wordt voldaan. Neem het verschil tussen Italiaanse en Finse oma’s. In Italië zijn de familiebanden over het algemeen wat sterker dan in Finland. Zijn de Italiaanse nonne daarom minder eenzaam? Uit onderzoek blijkt van niet. De Finse oma’s verwachten minder van hun kinderen en kleinkinderen en zijn daarom minder eenzaam. Hulpverleners kunnen helpen om de verwachtingen van mensen bij te stellen.

2 Beter leren omgaan met eenzaamheid. Deze oplossingsrichting is vooral geschikt voor mensen met emotionele eenzaamheid. Iemand die rouwt om het verlies van een geliefde heeft het meeste aan ‘tools’ om dit verlies te verwerken, aangereikt door bijvoorbeeld een psycholoog of maatschappelijk werker.

3 Netwerkversterking. Hieronder vallen maatjesprojecten, eetclubs, lid worden van een sportvereniging, vrijwilligerswerk, een bezoek aan ontmoetingsplekken; alles waar het netwerk van iemand versterkt kan worden, of dat nu gaat om vrienden of sterker contact met buurtbewoners.

Een eenzame persoon helpen

Iedereen kan zijn steentje bijdragen aan het probleem eenzaamheid. Wil jij eenzame personen helpen? Dan zou je een van de volgende dingen kunnen doen:

• Steun iemand zonder eenzaamheid te bespreken, omdat het probleem beter kan worden besproken door een hulpverlener. Nodig een buurman of -vrouw uit voor een kop koffie. Ga op ziekenbezoek.
• Help bij een klein klusje, maak een praatje.
• Grijp extreme weeromstandigheden aan om aan te bellen met de vraag of alles in orde is.
• Doe een beroep op iemands kracht; daar wordt iedereen graag op aangesproken
• Nodig iemand uit voor een clubje
• Vraag in een verzorgingstehuis of er handjes nodig zijn: om voor te lezen of een wandeling te maken
• Indien iemand over zijn eenzaamheid begint, pols dan of iemand wegwijs kan worden in het hulpaanbod
• Luister naar de verhalen, zonder oplossingen aan te dragen. Veel eenzame mensen zijn op zoek naar een luisterend oor.

(Bron: Eentegeneenzaamheid.nl)

Week tegen Eenzaamheid

Van donderdag 30 september t/m donderdag 7 oktober is het Week tegen Eenzaamheid. Met honderden activiteiten in het land die mensen de mogelijkheid bieden nieuwe sociale contacten te leggen. Bekijk wat jij kan doen

Tekst: Victor de Kok

Dit wist je nog niet over broers en zussen

door 2 Reacties

Hoera, het is vandaag Nationale Broer en Zus-dag. Een mooie gelegenheid om ze te laten weten wat hij/zij voor je betekent. En dan kan je gelijk deze 8 weetjes delen.

1. We zijn met veel

In Nederland lopen heel wat broers en zussen rond. Twintig procent van de moeders in Nederland (ongeveer vijf miljoen) heeft drie kinderen. Grote gezinnen komen niet veel meer voor: Tien procent kreeg vier of meer kinderen, slechts één procent heeft er minimaal zes.

2. Slim

Onderzoek bewijst dat oudste kinderen slimmer zijn. Lees wel even verder voordat je dit je jongere broer of zus inwrijft. Het IQ van de eerstgeborene is gemiddeld slechts één punt hoger. En daar heb je in het dagelijks leven helaas niks aan. Wel is de kans dat de oudste een toppositie bereikt 24 procent groter dan dat een jonger broertje of zusje de top in het bedrijfsleven of overheid bereikt. Laatstgeborene zijn dan wel weer vaker zelfstandig ondernemer.

3. Partnerkeuze

Ben je net als je man de jongste in het gezin? Dat is geen toeval. We zijn geneigd om een partner te kiezen die net als ons de jongste, middelste of oudste is. We hebben dit op de Zin-redactie getest en dit klopt in 70% van de gevallen!

4. Grapjas

Uit Brits onderzoek kwam naar voren dat jongste kind in de familie het grappigst is. Kleine kanttekening: bij dit onderzoek moesten de mensen zelf aangeven hoe grappig ze zichzelf vonden. En humor denken te hebben, is natuurlijk iets anders dan humor hebben.

5. Beste chauffeur

Een Bob nodig? Wijs voortaan maar naar de laatstgeborene, die zijn de beste chauffeur van het gezin blijkt uit onderzoek van een Britse autoverzekeraar. Ze makken opvallend minder brokken dan de rest. Vooral oudste kinderen rijden te hard of belanden in een botsing,

6. Ruzie

Vochten jullie elkaar vroeger de tent uit? Gelukkig maar concludeerde Claire Hughes op de Universiteit van Cambridge. “Des te bozer kinderen op elkaar zijn, des te meer ze leren om hun emoties de baas te zijn en hoe zij de emotie van anderen kunnen beïnvloeden.” Waren al die ruzies tenminste nog ergens goed voor!

7. Geen contact

Maar niet als die ruzies van vroeger blijven doorsudderen in je volwassen leven. Een kwart van de Nederlanders heeft zelfs geen regelmatig contact meer met zijn broer of zus. Een mogelijke verklaring is dat broers en zussen die nooit hebben geleerd om het na zulke ruzies het goed te maken, als volwassenen uit elkaar te groeien. Je hebt nu geen doel meer om contact te houden, je wilt (net als vroeger) alleen je eigen zin hebben. Kijk bijvoorbeeld maar naar Het familiediner, daar zien we wel erg vaak ruziënde broers en zussen voorbij komen.

8. Enig kind?

Heb je geen broers en zussen? Niet getreurd, nooit is er een verband aangetoond tussen enig kind zijn en eenzaamheid of gedragsproblemen. En er valt ook voor jou vandaag genoeg te vieren. Daarnaast ben je ook nog ontkomen aan dat eeuwige geruzie tussen broer en zus.

Meer lezen?

Zijn oudsten echt altijd betweterige leiders? En jongsten verwende flierefluiters? Je plek in het ouderlijk gezin bepaalt (mede) je persoonlijkheid. Hier kan je kijken of jouw plek in het gezin overeenkomt met jouw eigenschappen. En hier bekijk je een grappige video over je plek in het gezin.

Je broer en/of zus zijn de enige die zich in jouw jeugdherinneringen herkennen. Deze creatievelingen hebben die herinneren op een leuke manier opnieuw tot leven gebracht.

Het was Giel Beelen die 30 september tot Broer en Zus-dag uitriep ter nagedachtenis aan zijn zus Saskia. Zij overleed aan de gevolgen van borstkanker.

Bronnen: CBS, AD, De Volkskrant

‘Ik word een suikerspin van liefde als ik in de buurt ben van mijn kleinkinderen’

door Reageer

Een nieuwe column van Hanneke Groenteman: Mijn kleinkinderen zijn de enige wezens op aarde die omvallen van vreugde als ik in beeld kom.

Bres in je verdedigingslinie

Het is geheimzinnig waarom zo ontzettend veel mensen een ongekend diepe liefde koesteren voor hun kleinkinderen. Ik bedoel: je hebt met vallen en opstaan al een hele toer met je eigen kind(eren) doorgemaakt, bent blij dat ze zelfstandig zijn en je kunt zelfs met gepaste afstand naar ze kijken. Dan planten die kinderen zich voort. Voor de kleinkinderen er zijn, doe je nog van: ach, lijkt me best leuk, maar ze moeten niet denken dat ik te pas en te onpas op ze ga passen als het hun uitkomt. Ik geniet van mijn vrijheid. Stoere praat, maar dan zijn ze er, die kleinkinderen. En slaan ze pats-boem een grote, harde bres in je verdedigingslinie, ze openen iets in je hart waarvan je niet wist dat het er zat.

Suikerspin van liefde

Laat ik voor mezelf spreken. Ik heb vier kleinkinderen en hoewel ik echt veel van hun vader hou, valt die liefde in het niet bij de onvoorwaardelijke weerloos makende liefde voor zijn nageslacht. Natuurlijk helpt het dat het de enige wezens op aarde zijn (alweer: in mijn geval) die omvallen van vreugde als ik in beeld kom. Natuurlijk helpt hun oeverloze interesse naar mijn wel en wee, mijn heden en verleden, mee. Maar ik word een dweil en een suikerspin van liefde als ik in hun buurt ben. Ik neem me wel eens voor iets aan opvoeding en strengheid te doen als ik op ze pas (jazeker, ik pas zo vaak mogelijk op ze), maar als ze me dan aankijken, en zinnetjes beginnen met “Ach toe, jij bent de liefste, mag het?” ben ik al verkocht. Ze weten dat, en maken er gruwelijk misbruik van. Ik weet het ook, en laat me gruwelijk misbruiken.

Ongelukje

Ze vinden dan ook dat ik een lousy opvoeder ben, ook van mijn eigen kind. “Dat weet ik,” zeg ik dan, “maar papa is toch heel lief en leuk en goed terechtgekomen?” Ik zie ze denken: Ja, ondanks jouw opvoeding. En dan dansen ze weer naar de snoeptrommel en smelt ik weer. Laatst had ik een ongelukje met mijn (elektrische) fiets. Even terzijde: moeizame combi hoor, 80+ en een elektrische fiets. Die dingen zijn log en loodzwaar en als je je evenwicht verliest ben je verloren. De dokter in het ziekenhuis die mij behandelde aan mijn diverse verwondingen zei: “Het probleem met oudere mensen is dat hun hoofd jonger en leniger is dan hun lijf.” Wijze woorden.

Puzzel

Maar goed, mijn kleindochter van 10 zag mijn hechtingen en bloeduitstortingen en wilde alle littekens die ik in mijn lange leven heb opgedaan eens goed onderzoeken. Want behalve het fietsongeluk was er wel meer gebeurd en dat boeide haar ineens mateloos. “Wat is dat streepje boven je oog? En hoe kreeg je die plek op je been? En waarom heb je een rare pink? Wat is dat op je pols?” En toen had ze mijn buik en borst nog niet eens behandeld. Ik gaf haar een (beknopte) versie van mijn story-in-littekens. “Toen was ik 6 en sloeg een jongetje met een stok op mijn pink. Toen viel er een scooter op mijn been. Toen viel ik van mijn fiets, weet je wel?” Ze vond het machtig boeiend. Ze zei: “Je bent net een puzzel, maar ze hebben je wel goed in elkaar gezet.”

Zin editie 11 - 2021

Hanneke Groenteman (1939) is programmaker, journalist en schrijver. In Zin schrijft ze over waar ze tegenaan loopt. Hanneke heeft één zoon, Gijs. Hij heeft vier kinderen (twee dochters en twee zonen). Zij zijn Hannekes Grote Liefde.

Nooit meer een column van Hanneke missen? Met deze aanbieding lees je Zin wel erg voordelig.

Leesmomentje voor jezelf

door Reageer

Als de blaadjes van de bomen vallen gaan de goodreads van de zomer terug de kast in en kunnen we weer een beetje griezelen op de bank. Wij van Zin kozen drie toptrillers om je nagels bij af te bijten. O, en als je wat anders zoekt: ook nog een stapeltje fijne romans. Trek je terug en geniet!

Parendans

Roman | Je bent jong, hebt een bejubeld debuut geschreven gevolgd door een zo mogelijk nog meer geprezen tweede roman. Ineens ben je publiek bezit, heeft iedereen een mening over je. Het overkwam Sally Rooney. Hoe overrompelend dat kan voelen, beschrijft ze elegant in haar derde roman waarin het broeit van de onderhuidse spanning tussen de vier hoofdpersonen. In feite draait het om de vriendinnen Alice en Eileen, beiden dertigers en worstelend met zichzelf en de liefde. Alice is een beroemd schrijfster die na een lange, heftige depressie naar de stille Ierse westkust is gevlucht. Uit verveling en recalcitrantie begint ze een relatie met iemand uit een totaal ander milieu. Ondertussen schrijft ze lange mails aan haar beste vriendin Eileen. Ooit was Eileen de veelbelovendste van de twee, maar ergens heeft ze de verkeerde afslag genomen en zijn de vriendinnen elkaar een beetje kwijtgeraakt. Hun mails zijn een soort parendans waarin ze elkaar aantrekken en afstoten. Tussen de regels door proef je al het ongezegde. Dat is wat Sally Roony zo ongelooflijk goed beheerst; een zacht, maar o zo helder licht te laten schijnen op het onbeholpen gestuntel van de moderne mens.
Sally Rooney, Prachtige wereld, waar ben je (Ambo Anthos, € 24,99)

Op zoek naar haar moeder

Roman | Op het sterfbed van haar moeder ontdekt de gepensioneerde Marlies dat zij niet het echte kind van haar ouders is. Ze was het kind van Anna, de oudere zus van haar moeder. Ongelooflijk dat dit al die tijd voor haar geheim gehouden is, terwijl de hele familie en het halve dorp ervan wisten. Marlies besluit haar geschiedenis, die verweven is met de oorlog en emigratie, tot op de bodem uit te zoeken en reist haar biologische moeder achterna, richting Australië. Ze hoopt op antwoorden maar vooral contact met haar onbekende familie.
Michelle Visser, Zoals het leven komt (Boekerij, € 19,99)

Vastgeroeste vooroordelen

Roman | Reclametekstschrijfster Dora ziet met lede ogen aan hoe haar vriend zich meer en meer van haar verwijdert. Zijn steeds radicaler wordende milieubewustzijn kon ze nog wel hebben, maar nu hij zich sinds covid ook nog eens als dé grote deskundige presenteert, is haar emmer overgelopen. Ze vertrekt met haar hondje naar het platteland waar ze niets en niemand kent. Haar romantische stadse ideeën vervliegen al de eerste week als ze haar rug afbeult bij het omspitten van de tuin, de buurman ultrarechts blijkt te zijn en de busverbinding met het winkelcentrum hopeloos. Toch geeft ze niet op, ze ontdekt dat ze haar Berlijnse, behoorlijk vastgeroeste vooroordelen een voor een bij het oud vuil kan zetten. Haar op het oog conservatieve en saaie omgeving heeft best wat verrassends te bieden. Een actuele roman vol prettige zelfspot die het groeiende contrast tussen de stad en het platteland akelig scherp neerzet.
Juli Zeh, Braakgrond (Ambo Anthos, € 24,99)

3x Thrillseeking thrillers

1. IJzig Lapland | Liv woont samen met haar puberzoon Simon en haar bejaarde vader Vidar in een afgelegen dorp in ijzig Lapland. Het verhaal wil dat haar vader schimmige zaken deed en daarmee een fortuin heeft verdiend. En nu is iemand gekomen om terug te eisen wat van hem is.
Stina Jackson, De laatste sneeuw (De Geus, € 22,50)

2. Journaliste in gevaar | Op vakantie bij haar tante in Helsinki, stort de net ontslagen journalist Saana zich op een onopgeloste moordzaak uit 1989. Er lijkt een verband te zijn met een actuele, rituele moord en ineens loopt Saana’s eigen leven in gevaar.
Elina Backman, Als de koning sterft (Cargo, € 21,99)

3. Identieke doden| Een jonge vrouw valt uit een snelrijdend busje en fluistert vlak voor ze sterft ‘Help haar’. Iets verderop wordt een ondiep graf met het lichaam van een ander meisje gevonden. De twee lijken sprekend op elkaar. Rechercheur Gina Harte zet alles op alles om een derde identieke dode te voorkomen.
Carla Kovach, Zo’n mooi meisje (Boekerij, € 20)

Meer fijne leestips staan in Zin 11. Dit nummer ligt nu in de winkel of bestel je hier eenvoudig online.

Kunnen we nog over de kleinkinderen praten?

door Reageer

De vriendin van Jeanet heeft geen kleinkinderen. Moet zij het dan ook niet over haar kleinkinderen hebben? Hoogleraar Klinische Psychologie Willem van der Does (1960) geeft advies.

Kleinkinderen

Mijn vriendin is altijd kinderloos gebleven, een bewuste keuze. Ze heeft alle verhalen over kinderen in onze vriendinnengroep altijd goed verdragen en ondertussen als een speer carrière gemaakt. Nu er zich kleinkinderen aandienen, blijkt ze er toch last van te krijgen. Maar ja, nu is het echt te laat natuurlijk. Voor het eerst ben ik geneigd het onderwerp in haar bijzijn te vermijden. Is dat wel een goed idee?
Jeanet

Beste Jeanet,

De carrière van je vriendin zal tegen zijn einde aanlopen, biedt daardoor minder compensatie en dat verklaart wellicht het verschil. In sommige vriendinnengroepen, valt mij op, wordt ook wel érg veel over (klein-)kinderen uitgewisseld. Alsof er niks anders meer is te bespreken. Het onderwerp geheel vermijden lijkt me ook niet nodig, vermijding is zelden een goed idee. Bespreek het openlijk met je vriendin, het lijkt me onwaarschijnlijk dat ze niks meer wil horen over wat jullie zo bezighoudt. Als je de kleinkinderlozen erbij wilt houden, kun je wellicht een tijdslimiet zetten op het onderwerp. Bijvoorbeeld, een half uur kleinkinderverhalen en de rest van de tijd andere onderwerpen.

Wat vind jij?

Hoe zie jij dit? Of heb je een tip voor Jeanet? Wij horen het graag.

Prangende vraag? Mail hem naar redactie@zin.nl o.v.v. ‘Dr. Does’. Meer vragen staan in Zin 11. Nu in de winkel of bestel dit nummer online.

‘Onze kracht is dat we alles samen doen’

door Reageer

Vanaf hun jongste jeugd zijn Hans en Wim Anker onafscheidelijk, zowel zakelijk als privé. Daar zal hun komende pensionering niks aan veranderen. Slopende werkweken zijn straks passé, maar actief blijven ze. Samen natuurlijk. Met humor en zelfspot. Want ook daar zijn deze strafrechtadvocaten meesters in.

Opgesloten in het kippenhok

Hans: “Vader was burgemeester, toen nog op Schiermonnikoog, moeder stond hem als burgemeestersvrouw terzijde. Er waren al twee kinderen, Adri van 9 en Feya van 7, toen zich een nakomertje aandiende. Het was 1953, dat er een tweeling kwam, wist niemand. Wel had de huisarts gezien dat het anders dan anders ging. Hij had pa gewaarschuwd: er kan wel eens een kind komen dat niet goed is. Ma werd niks verteld. Een kwartier na Willem kwam ik ter wereld, op 27 februari.”
Wim: “Ik weet nog uit de verhalen van pa dat een wrange grap de ronde deed…” Schaterend: “Er zou een kind komen dat niet goed was? Er kwamen er twéé die niet goed zijn.”
Hans: “We hebben geen actieve herinneringen aan Schiermonnikoog. Toen we 3 waren, verhuisden we al naar Akkrum. Wel weten we dat ma ons soms in het kippenhok stopte als ze even weg moest en geen oppas had. We denken dat daar onze voorliefde voor de gedetineerde medemens is ontstaan.”
Wim: “We zijn altijd onafscheidelijk geweest. Het gezin waarin we opgroeiden was hecht en sociaal en we hebben een goede band met onze broer en zus maar wij tweeën begrijpen elkaar, hebben dezelfde normen en waarden en steunen elkaar onvoorwaardelijk. Het voelt als één. Op de lagere school moesten we een keer een formuliertje invullen met de vraag: hoeveel broers en zussen heb je? Onafhankelijk van elkaar vulden Hans en ik ‘twee’ in. Want ‘wij’ hadden één broer en één zus.”
Hans: “We waren vroeger écht niet van elkaar te onderscheiden. Ma had onze namen in onze kleren geborduurd. Ze was een keer van huis, wat niet vaak gebeurde, en pa deed ons in bad. Of hij wel goed onthouden had wie rechts en wie links in bad zat en het goede kind de goede kleertjes had aangetrokken? Hij zei eerlijk dat hij daar niet zo op gelet had. Ma was in alle staten.”
Wim: “Nu ik erover nadenk: ik zal toch niet Hans zijn? Nu raak ik op mijn 68ste alsnog in een identiteitscrisis.”

Franse overhoring

Hans: “Bij tijd en wijle hebben we met veel plezier misbruik gemaakt van het feit dat we niet te onderscheiden zijn. Ik heb op de hbs een keer een mondelinge overhoring Frans in Wim z’n naam gedaan. Ik haalde een 9 en nóg was hij niet tevreden.”
Wim: “Hij noemde zich specialist! Dan had dat toch hoger gekund?”
Hans: “Later ook nog eens, toen jij in Den Haag op het ministerie van Justitie werkte en ik…”
Wim: “Wij waren afgestudeerd maar in Friesland was geen baan in de strafrechtadvocatuur te krijgen. Hans ging lesgeven op de meao en ik ging naar Den Haag. Het was lastig om uit Akkrum en bij Hans weg te gaan, wij deden alles samen.”
Hans: “Ho nou, ik ging over die dossiers vertellen. Ik zou wel even Wim zijn wekelijkse ronde langs de hogere ambtenaren doen om parafen te halen. Ik maakte met iedereen een praatje en níemand had het in de gaten.”

Zin editie 11 - 2021

Lees het hele interview in Zin 11. ‘We kijken deze maanden veel terug. Met ontroering. Vooruitlopend op ons afscheid hebben we al veel mooie woorden gehoord.‘ Dit nummer ligt nu in de winkel of bestel je hier eenvoudig online.

Tekst: Annemarie Bergfeld. Beeld: Hester Doove

Fijne nieuwkomers

door Reageer

Er komen weer fijne tentoonstellingen aan. Maar ook in het theater en in de bioscoop valt genoeg te beleven. Onze tips:

Komische goeroe

Ze coachte haar volgers en zichzelf tijdens de lockdowns doelbewust ‘naar de klote’. Dit najaar gaat Martine Sandifort vanaf het podium door met haar ‘life-changing-experiences’. Als komische goeroe sleept ze ons mee door de diepste dalen. In Namasteetjes, afgeleid van de hindoegroet Namasté of ‘ik buig voor jou’, smoort ze elke crisis vakkundig in de kiem. Nu in de theaters vanaf 10 september. Martinesandifort.nl

Sensueel

De Italiaanse barokkunstenaar Artemisia (Gentileschi, 1593-circa1655) is een van de weinige vrouwelijke schilders van de 17de eeuw. Deze dochter van een kunstenaar bleef ongeletterd, verloor haar kinderen en had geldproblemen. Haar sensuele portretten van Minerva, Cleopatra, Lucretia en Santa Lucia gloriëren in het Rijksmuseum Twenthe in Artemisia. Van 26 september tot 24 januari. Rijksmuseumtwenthe.nl

Herfstig relatieverhaal

Met Het zwarte raam, in regie van Leopold Witte, geeft Orkater ons deze herfst een ‘lekker somber’ relatieverhaal. Terwijl de man denkt aan de klimaatcatastrofe buiten, schrijft zijn vrouw een boek bij de open haard. Op muziek van componist Micha Hamel danst het stel tot de laatste spaanders zijn opgebrand. Nu in de theaters tot 31 oktober. Orkater.nl

Wachten op het einde

Dit voorjaar kreeg hij de Libris Literatuurprijs. En enkele maanden later is er al een gelijknamig toneelstuk naar Cliënt E. Busken, de confronterende roman van Jeroen Brouwers (1940). Acteur Gijs Scholten van Aschat bewerkte het verhaal tot monoloog. Onder regie van Maria Kraakman en met muziek van Jip van den Dool speelt hij zelf de hoofdpersoon die op een gesloten afdeling voor hoogbejaarden wacht op het einde. Nu in de theaters tot 13 maart. Ita.nl

Nieuwe 007

We hebben lang op de 25e James Bond-film moeten wachten maar No Time to Die kan je vanaf 30 september in de bioscoop zien. Hier heeft James Bond zijn turbulente leven als geheim agent achter zich gelaten en leidt hij een rustig bestaan op Jamaica. Dit wordt abrupt onderbroken wanneer zijn oude vriend en CIA agent Felix Leiter hem vraagt om een ontvoerde wetenschapper te helpen bevrijden. Deze missie blijkt verraderlijker dan gedacht…

Help! Een spin

door Reageer

Nu de temperaturen beginnen te dalen, komen spinnen weer tevoorschijn. Krijg je al de kriebels bij het idee? De vrouw van Bart is doodsbang voor spinnen. Hoogleraar klinische psychologie Willem van der Does (1960) legt uit hoe dat komt.

Hoe bestaat het?

Mijn vrouw is panisch voor spinnen. Ze is verder geen angstig type maar in de herfst is een boswandeling niet aan haar besteed. Hoe kan dat in Nederland? Bang zijn voor honden of ratten, daar kan ik me iets bij voorstellen: soms wordt iemand gebeten. Maar in dit land zijn spinnen ongevaarlijk.
Bart

Beste Bart,

Een kenmerk van fobieën is dat de angst buiten proportie is en soms niet goed na te voelen. Meestal ontstaat het in de jeugd – door een enge film, een onverwachte ervaring, of door voorbeeldgedrag van ouders. Als zo’n beest eenmaal geassocieerd is met angst, zal-ie elke keer een schrikreactie oproepen. Soms zijn mensen bang van hun eigen schrikreactie – bang dat ze erin blijven – en weten ze wel dat spinnen ongevaarlijk zijn. Het is dus meer angst voor de angst dan angst voor spinnen. En, je vraagt er niet naar maar: fobieën zijn goed behandelbaar. Die behandeling vergt wel een confrontatie met spinnen.

Wat vind jij?

Is de angst voor spinnen herkenbaar voor je? Wat doe jij meestal? Of hoe zou jij deze situatie aanpakken? Wij horen het graag.

Prangende vraag? Mail hem naar redactie@zin.nl o.v.v. ‘Dr. Does’. Meer vragen lees je in de nieuwe Zin. Nu in de winkel of hier te bestellen.

Foto boven: Vejaa

Zwartkomische misdaad: I Care a Lot

door Reageer

I Care a Lot ging vorig jaar in premiere op het Toronto filmfestival en nu is het gelukkig de beurt aan Nederland. In deze zwartkomische misdaadthriller is kapitalistische satire op zijn best.

Bejaarden misleiden

De film draait om Marla Grayson, die bejaarden ongevraagd onder curatele stelt om hier financieel beter van te worden. Daar lijkt ze mee weg te komen, totdat ze haar nieuwe – ogenschijnlijk voorbeeldige klant – Cherry treft. Dan blijkt dat Cherry connecties heeft die de misdaadplannen van Marla in gevaar zullen brengen.

Sterrencast

De cast van de film beloofd veel goeds. Met Rosamund Pike (bekend van o.m. Gone Girl) en Peter Dinklage (bekend van o.m. Game of Thrones) zal de spanning ongetwijfeld van het scherm af spatten.

Trailer

Bekijk hier alvast de spannende trailer.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

I Care a Lot draait vanaf 23 september in de Nederlandse bioscopen.

Pensioen = Me-time!

door Reageer

Zolang van gedroomd, over gefantaseerd, plannen voor gemaakt… En dan ineens is het zover: tijd voor jezelf, je gaat met pensioen! Wat is het eerste wat je dan doet (of deed)? Welke droom maakt(e) je waar? Zin-lezers vertellen.

De Camino Francés lopen

Op mijn 63ste, op 1 februari 2013 begon mijn pensionering. Ik was nog geen 65, maar alla, na eenenveertig jaar in het onderwijs vond ik het wel mooi. Ik verheugde mij op een wekker die niet meer om zes uur het nieuws via Carmen Verheul onze slaapkamer binnenschoof. Dat was winst. We gingen nu achter elkaar de Camino Francés lopen, vanaf Mont-de-Marsan (onderdeel van de route naar Santiago de Compostella, red). Jarenlang hadden wij steeds tien of veertien dagen gelopen vanaf Amsterdam; eindelijk kon het écht gaan gebeuren. En… gebeurde het ook! Heerlijk deze wandelvakantie met in de grote steden een extra dag. Wat ik daarna ging doen? Vrijwilligerswerk!
Diana (1950)

Verbouwde vrachtwagen

Mijn droom begon vijf jaar geleden toen ik met mijn vriendin Marjan in de woestijn van Namibië een vrachtwagen zag staan. Mijn nieuwsgierigheid was gewekt en we werden verliefd toen we dit zelfvoorzienende tiny house op wielen van binnen zagen. Dit wilde ik ook! Maar: onbetaalbaar. Mijn vriendin kreeg bij terugkomst in Nederland een hartinfarct en toen realiseerden we ons dat tijd kostbaar is en we met de middelen die we hebben onze droom waar moesten gaan maken. Na veel zoeken vonden we een gepaste vrachtwagen en door zelfbouw kon onze droom dan echt werkelijkheid worden. Om eerder met pensioen te kunnen, woon ik nu in deze wagen met de naam Passenger. Op een aantal kleine details na is de auto zo goed als klaar en hoop ik over ongeveer een jaar na 46 jaren te hebben gewerkt samen met mijn vriendin op wereldreis te gaan.
Jogchum (1959)

Uitslapen in euforie

Pensioen, mijn vrouw en ik zijn er tegelijk aan toe. We slapen dagenlang in euforie uit maar dan opeens is er weer behoefte aan actie. We lopen daarom vroeg in de ochtend de hal van Rotterdam CS in. Onze ogen stuiten op een enorme mensenmassa. Een puberale lachstuip overvalt ons. “Wat een mensen.” “Ja, maar waar gaan die allemaal naartoe?” vraagt mijn vrouw. “Naar hun werk?” reageer ik. Mijn vrouw knikt met medelijden. Ik vervolg al dollend: “Werken moet wel héél erg leuk zijn, anders zouden al die mensen er nooit zo vroeg op uit willen gaan.” We vallen elkaar lachend in de armen, blij dat wij dat achter de rug hebben. Ook zijn we trots dat we veertig jaar hebben volbracht. We blijken bovendien, wat de wereld betreft, weer wakker geworden te zijn en zeggen simultaan: “Ja, zo was het. Nog geen week geleden.”
Jan Willem (1952)

Canadese droom

Twaalf jaar geleden waren onze kinderen uitgevlogen, verkochten we ons grote huis en vulden we ons pensioen wat aan. Verliefd op Canada probeerden we daar een huisje te kopen om er voor tien jaar te leven en rond te trekken. En… dat is gelukt! Het is zo fijn om samen iets nieuws te ondernemen, het avontuur aan te gaan, een andere cultuur te leren kennen! We moesten veel dingen leren en waren volkomen op elkaar aangewezen. We hebben genoten van de rust en de ruimte en met veel voldoening kunnen we terugkijken op de mooie reizen over het continent van Noord-Amerika. Nu zijn we in de 70 en realiseren we ons dat we ongelooflijk mooie jaren hebben gecreëerd door deze stap te zetten. Dus dóen, maak je dromen waar!
Andries & Annemieke (1948)

Zin editie 11 - 2021

Pensioenrozen voor straks

Als ik vroeg in de morgen door het nog donkere buiten mijn voorlamp achterna fiets, verheug ik me op de tijd dat ik de wekker tweemaal per week vroeg ga zetten. Dat ik me bij het afgaan nog eens genoeglijk omdraai en de gelukkigste mens van Assen ben. Omdat die wekker niet meer per se hoeft. Hooguit om de boot naar Schier te halen. Om daar eindeloos ‘vitamine zee’ te slikken. Zonder benul van tijd. Letters die zich in mijn buik aaneenrijgen tot zinnen. Domweg gelukkig zijn. Verder zou ik graag vrijwilliger worden bij mensen met een verstandelijke handicap. Me verdiepen in die medemensen die niet in staat zijn te praten maar wel wat te vertellen hebben. Het lijkt me heel verrassend om zo’n medemens te kunnen verstaan. En ik zou graag nieuwe Nederlanders wegwijs maken in onze taal. In ruil voor het opsnuiven van nieuwe culturen.
Tryanka (1963)

Meer inspirerende verhalen staan in Zin 11. Dit nummer ligt nu in de winkel of bestel je hier eenvoudig online.

4 x hoedjes koekeloeren voor Prinsjesdag 2021

door Reageer

Het is weer de derde dinsdag van de maand september en dat betekent: Prinsjesdag. Of liever gezegd: Hoedjesdag. Dat nieuwe regeringsbeleid is natuurlijk leuk en aardig, maar de echte vraag is: welke politicus heeft de meest speciale, opvallende of grappige hoed?

Om alvast in de stemming te komen deelt Zin 4 Instagramaccounts van internationale hoedendesigners en hoedenbloggers. Om bij weg te dromen of om je door te laten inspireren.

Nanphanita Jacob

Nanphanita Jacob noemt zichzelf een ‘hat blogger’, oftewel hoedenblogger. Op haar Instagrampagina deelt ze haar favoriete creaties. Wij zijn fan!

https://www.instagram.com/p/CRWV5uSAqu0/

Sarah Sokol Millinery

Ontwerper Sarah Sokol heeft verstand van hoofdzaken. Met bijna 200.000 volgers is ze een dagelijkse inspiratiebron voor liefde van (hoeden)mode.

https://www.instagram.com/p/CSW_QonlW5Y/

Heirloom Hats

Heirloom Hats is een Canadees hoedenmerk dat internationaal gezag heeft. Met eigenzinnige ‘slow-made’ hoeden voegen ze iets bijzonders toe aan het hoedenlandschap.

https://www.instagram.com/p/CIG4XqKnFpx/

Christopher Jay Heller

Veel vrouwelijke bloggers en ontwerpers bij de tips, maar ook mannen zijn vertegenwoordigs in de hoedenindustrie. De in Los Angeles woonachtige designer Christopher Jay Heller is geliefd om zijn smaakvolle en tijdloze designs.

https://www.instagram.com/p/CPPQHzVjzRe/

‘Ik zie mode als een kunstvorm’

door Reageer

Hij put voor zijn eclectische modeontwerpen, sculpturen en tekeningen vaak uit zijn eigen leven. Als clubkid showde kunstenaar Bas Kosters (1977) zijn ontwerpen in clubs, op festivalpodia en op de catwalk. Tegenwoordig prijkt zijn werk in het museum.

Individuele schoonheid

“Ik heb een groot anti-logo op mijn arm getatoeëerd. Toen ik nog elk jaar collecties maakte, gaf ik na afloop van mijn modeshows altijd een Anti-Fashion Party, samen met een goede vriendin, Jojanneke. We waren tegen de platgetreden paden van de mode. Mode draait vaak om geld en status, terwijl je er ook toe kunt doen in een lap die je van de straat haalt. Ik hield van die groteske esthetiek van het nachtleven. Tot diep in de nacht waren er performances. We hadden bijvoorbeeld Pieneukio, een man die eruitzag als Pinokkio en met zijn plastic neus een pizzadoos penetreerde. Ik vind dat nog steeds grappig, maar ja, daar bereik ik niet mee wat ik graag zou willen bereiken. Het ging mij om veel meer dan die feesten, het ging mij om staan voor individuele schoonheid. Ik heb altijd geloofd in mode als vehikel voor persoonlijke communicatie. Het gaat om wie je bent en wat je meebrengt. Je kunt kleding inzetten als een taal. The performance of identity. Die anti is eigenlijk een pro. Ik ben ervoor.”

Toewijding

Op dit moment werken er twee freelancers in mijn studio. De liefde voor textiel blijft, maar zo’n grote collectie voor een catwalkshow zal ik voorlopig niet doen. We produceren kleding in kleine oplages en ontwerpen kostuums voor theater. De stagiaires maken alles naar mijn ontwerp en het hoofd atelier stuurt dat aan. Mijn office-assistent doet het projectmanagement. Alles gaat supersnel. Ik heb nooit investeerders achter mijn bedrijf gezet. Soms ontwerp ik producten voor bedrijven als Bugaboo en Heineken. Voor Zeeman heb ik een collectie gemaakt. Die commerciële samenwerkingen stellen mij in staat om ook stukken te maken waar weken werk in zit. In 2017 maakte ik de collectie My Paper Crown. Dat ging erover dat een papieren kroon ook belangrijk kan zijn als je anders naar de wereld kijkt. Maandenlang waren we bezig om van oude vlaggen tropische bloemen te maken. Daarna maakten we patchwork en zetten we de kleding in elkaar. Er zat ook veel tijd in het preppen van alle stoffen – strijken, verstevigen. Voor mij is het belangrijk dat die stukken bestaan omdat ze iets vertellen over daadkracht en toewijding, maar ze zijn zo kostbaar dat ik ze niet makkelijk kan verkopen.”

Gek op spullen

“De een geeft zijn geld uit aan games, de ander heeft kinderen of gaat elke week luxe uit eten. Ik ben gek op spullen. Tripjes naar de rommelmarkt en de antiekzaak, zoeken op Marktplaats en eBay, daar kan ik mezelf in verliezen. De pennenman van Ritalin vind ik heel grappig. De vrolijke figuur is een promotieobject, voor op de toonbank van apotheken, terwijl Ritalin natuurlijk gewoon een soort speed is. Ik heb het weleens recreatief gebruikt. Al deze objecten zijn me dierbaar, van een vaasje van € 0,50 tot Russische krokodil van een paar tientjes van eBay. Inmiddels heb ik nergens meer een beschikbaar oppervlak om iets neer te zetten. Waarom zou je vijf sjaals hebben als je er ook tachtig kunt hebben?!”

Lees het hele interview in Zin 11. Dit nummer bestel je hier.

Tekst: Minou op den Velde. Beeld: Brenda van Leeuwen. Visagie: Patricia Snoek

Ontdek de bourgondische Achterhoek

door Reageer

Met zijn bijzondere coulisselandschap is de Achterhoek dé fiets- en wandelregio van Nederland. Hier kun je in alle ruimte genieten van prachtige vergezichten, historische stadjes en tientallen kastelen. Geen bocht is hier hetzelfde, het landschap verrast keer op keer.

Bekroonde wijn van eigen bodem

Ontdek tijdens een fietstocht de bourgondische flair van de Achterhoek en bezoek een van de vele wijngaarden die de streek rijk is. Jaarlijks worden hier vele tienduizenden liters rode, witte en rosé wijnen geproduceerd. En met succes, want de wijnen uit deze regio worden gewaardeerd met tal van onderscheidingen! De wijngaarden verken je het beste met de speciaal ontwikkelde wijnroutes. Fiets langs de mooiste wijndomeinen waar de Achterhoekse wijnboeren vol passie vertellen over hun product. Uiteraard moet er dan ook even geproefd worden! Informeer naar de routes bij de plaatselijke VVV of kijk op: Achterhoek.nl/wijngaarden

Hier neemt men de tijd, en dat proef je!

Bekroonde wijnen en meesterlijk gebrouwen bier laten zich goed smaken op een van de knusse terrasjes in een historisch stadje of tussen de landerijen. De Achterhoek, met vestingstad Groenlo als bakermat van Grolsch, kent een lange biertraditie. De afgelopen jaren zijn er veel nieuwe brouwerijen bij gekomen. En juist deze kleinere, lokale brouwerijen zijn een bezoekje meer dan waard: Achterhoek.nl/bierbrouwerijen

Een streek vol smaak

Of je nu houdt van een goed glas wijn, een ambachtelijk gebrouwen biertje, boerenkaas of zelfgemaakte jam: in de Achterhoek moet je zijn! Bij streekproducenten en restaurants maak je kennis met smakelijke ambachtelijke streekproducten vers van het land: Achterhoek.nl/streekproducten Of wat dacht je van smakelijke wildgerechten? Vanaf half oktober tot eind januari sieren wildgerechten de Achterhoekse menukaarten. Kijk op wildetenindeachterhoek.nl

Blijf logeren

Na de fietstocht alle indrukken rustig op je laten inwerken? Blijf dan zeker een nachtje (of meer) slapen. Vind karakteristieke overnachtingslocaties in een landelijke omgeving op: Achterhoek.nl/karakteristiek

Foto: Arjan Almekinders

Drieduizend kilometer aan wandelpaden

Het mooie coulisselandschap van de Achterhoek verken je het best te voet. Dankzij het keuzepuntensysteem stippel je makkelijk je eigen wandeling uit. De afstand bepaal je zelf. Wil je een eigen wandelroute samenstellen? Download de Achterhoek routes-app en ontdek routes in jouw buurt en leuke tips voor onderweg. Kijk op achterhoek.nl/routes

Afbeelding bovenaan: Fotograaf Stan Bouman

De eerste Nationale Bedankdag in Nederland

door Reageer

Op 21 september wordt de eerste Nationale Bedankdag in Nederland gevierd. Dit is een jaarlijkse dag om vrienden en familie te bedanken voor momenten waarop ze er voor je zijn of dingen die ze voor je doen. In het buitenland is het al een groot succes.

Bedanken maakt gelukkiger dan een bedankje krijgen

Uit onderzoek in opdracht van merci, blijkt dat een bedankje geven een geluksgevoel veroorzaakt.. Bijna drie kwart van de Nederlanders geeft aan dat iemand anders bedanken hem of haar gelukkiger maakt dan zelf een bedankje krijgen. Ook geeft iemand bedanken een voldaan gevoel, volgens 65% van de Nederlanders. Iemand anders bedanken loont, want 8 op de 10 mensen geeft aan zich gewaardeerd te voelen na een bedankje, 7 op de 10 is blij en enthousiast. Een bedankje geven is dus veel waard, voor zowel de gever als de ontvanger.

merci

Win een groot chocoladepakket

Ook jij als lezer verdient een bedankje van ons. Daarom hebben wij drie pakketten vol chocolade beschikbaar met de volgende inhoud:
• 1 grote doos merci (400 gr) merci finest selection
• 3 kleine doosjes merci (250 gr) merci finest selection met speciale ‘bedank’ cover
• 2 zakken merci petits
• 2 repen merci tablets
• 1 katoenen boodschappentas

Winnaars hebben inmiddels bericht gekregen.

‘Het raakt me dat ik niet meer weet wat er in hem omgaat’

door Reageer

Dementie kent zoveel gezichten. Wat doet het met jou en je dierbaren wanneer je geest je in de steek laat en het dagelijkse leven ingewikkelder wordt? In de nieuwe Zin staan 8 dappere en veerkrachtige verhalen, zoals het interview met Israil en Gül.

Israil kan door de ziekte van Alzheimer weinig anders meer dan stilzitten, tv kijken en rummikuppen. Maar verpieteren doet hij allerminst, mede dankzij de steun van zijn dochter Gül (1971). Speciaal voor hem en andere migrantenouderen die geen Nederlands spreken, richtte zij een interculturele buurtopvang op.

Hij staart voor zich uit

Gül: “Net als mijn broers en zus zie ik mijn ouders bijna dagelijks. Vijf jaar geleden viel het dus snel op dat mijn vader iets mankeerde. Hij viel vaak flauw, had rare klachten. Hier is meer aan de hand, voelde ik meteen en vermoedde dementie, maar zie maar eens geheugentest in het Turks te vinden. Uiteindelijk kwamen we terecht in het Slotervaartziekenhuis, daar werkten ze met speciale systemen in onze moedertaal. En inderdaad, het bleek Alzheimer. Sindsdien gaat mijn vader rap achteruit, hij heeft er Parkinsonisme bij gekregen en een heupbreuk, waardoor hij niet meer kan lopen. De dagen slijt hij in een rolstoel, hij staart voor zich uit, slaapt veel en heeft dezelfde verzorging nodig als een baby.

Speciale dagopvang

“Mijn moeder kan dat niet opbrengen, ook zij is niet fit, dus pakken we als kinderen die rol, samen met een team van vijf hulpverleners die de praktische zorg op zich nemen. Zij brengen mijn vader ook vijf keer per week naar de dagopvang, die ik speciaal voor hem en andere migrantenouders die geen Nederlands spreken heb opgericht in de wijk. Beytna heet het, wat ‘Ons Huis’ betekent, iedereen is er welkom om een prettige dag te beleven, maar ook voor samen eten, drinken, praten, lachen en huilen. Mijn vader geniet daar, je ziet het aan zijn gezicht dat opleeft van de reuring. Maar hij is ook vaak stil hoor, in zijn eigen wereld, dat hoort bij de ziekte. Kon ik maar in je hersenen kijken, denk ik dan. Het raakt me dat ik niet meer weet wat er in hem omgaat. Ik koester de momenten dat hij zich nog wel weet te uiten, zoals laatst, toen we samen een kibbeling aten bij de viskar. Smullend verzuchtte hij: ‘Wat was er toch met mij gebeurd als jij er niet was?’”

21 september: Wereld Alzheimer Dag

Jaarlijks, op 21 september, krijgt de wereldwijde aandacht voor dementie een boost. De themadag is in 1994 in het leven geroepen door alle landelijke Alzheimer organisaties en Alzheimer Disease International. De Nederlandse editie staat in het teken van ‘de vele gezichten van dementie’, met activiteiten overal in het land. Nieuwsgierig? Check Alzheimer-nederland.nl

Dementie, en dan?

Mensen met dementie leven gemiddeld 6,5 jaar met de ziekte. In welk tempo hun klachten toenemen, hoe actief zij kunnen zijn en welke zorg ze nodig hebben, verschilt. Hoe pakken zij de draad van het leven op? Hoe gaan ze om met alle veranderingen, de toenemende afhankelijkheid, hoe vinden zij nieuwe invullingen van de dag? Een van de doelen van Alzheimer Nederland is om, voor alle mensen met dementie en hun mantelzorgers, een betere kwaliteit van leven mogelijk te maken. Onder meer door het aanjagen van wetenschappelijk onderzoek en door het bieden van hulp, advies en voorlichting om meer begrip te kweken voor mensen die leven met dementie en hun naasten.

Zin in meer? Lees het hele artikel in Zin 11. Nú in de winkel of bestel ‘em hier.
Productie & Tekst: Teus Lebbing. Beeld: Mark Uyl

Wat te doen tegen COPD?

door Reageer

In Nederland lijden zo’n 600.000 mensen aan longziekte COPD. Deze ziekte wordt veroorzaakt door chronische irritatie van de longen, bijna altijd door roken. Wat helpt en wat niet?

Wat is het probleem?

Bij COPD zijn de luchtwegen vernauwd (chronische bronchitis) en de kleine longblaasjes beschadigd en grotere, slappe longblazen geworden (longemfyseem). Mensen met COPD zijn snel kortademig en ademen kost veel energie. Vooral uitademen door de vernauwde luchtwegen is lastig en gaat gepaard met piepen. Ook hebben mensen met COPD vaak infecties van de longen. Een verkoudheid of longontsteking kan bij hen ernstiger verlopen.

copdWat doet de dokter?

De dokter zal meestal pufjes met luchtwegverwijders voorschrijven, vaak gecombineerd met ontstekingsremmende middelen in een inhaler. Onderzoek toont aan dat ontstekingsremmende medicijnen alleen bij ernstige COPD nuttig zijn. Toch krijgen vier op de vijf mensen met milde COPD ze ook. Ook de hormonen die de ontsteking remmen hebben veel bijwerkingen: een dunne huid, dunne bloedvaten, botontkalking en meer kans op mondinfecties en longontstekingen. Aan patiënten met ernstige COPD kan de arts ook nog permanent zuurstof voorschrijven via een zuurstoffles.

Wat kun je zelf doen?

1. Het enige wat echt helpt is stoppen met roken. Het zal de ziekte niet wegnemen, maar er in elk geval voor zorgen dat de ziekte veel minder snel verslechtert.

2. Overleg met huisarts of longarts of ontstekingsremmers echt nodig zijn. In een studie waarbij mensen met COPD door de longarts werden onderzocht, bleek een kwart probleemloos met zijn ontstekingsremmers te kunnen stoppen.

3. Je kunt jouw longen trainen door ze te gebruiken. Longrevalidatie is een training waarbij lichaamsbeweging centraal staat. Het kan helpen om minder kortademig te worden.

4. Voorkom infecties van de luchtwegen. Vermijd mensen die ziek of verkouden zijn. Laat je vaccineren tegen de griep en zorg voor een goede nachtrust.

5. Zorg voor een goede luchtkwaliteit in huis. Ventileer veel, houd je huis stofvrij en neem een goede afzuigkap die naar buiten afvoert. Vermijd werkplaatsen en stoffige plekken.

copd6. Als het je niet lukt om te stoppen met roken, probeer dan over te stappen op een e-sigaret. Ondanks berichten dat ook deze neprook schadelijk is, zijn ze minder slecht dan normale sigaretten. Snuiftabak is een ander alternatief dat minder slecht is dan roken.

Tekst: Dr. David van Bodegom, wetenschapper bij Leyden Academy on Vitality and Ageing en medeauteur van de bestseller Oud worden in de praktijk.
Afbeeldingen: Sabine Wiseman

‘Als moeder kan ik haar niet begrijpen’

door Reageer

Christel Jansen (1961) schreef een hartverscheurende roman gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Lies, een beroemde Nederlandse celliste die niet kon ‘moederen’, de verwoestende invloed van de oorlog en hoe jeugdtrauma’s doorwerken in de rest van je leven. Kippenvel gegarandeerd.

Hoe wist u van dit verhaal?

“Ik leerde Esther, de dochter van Lies, jaren geleden kennen tijdens een yoga workshop. Ze vertelde me dat ze veel met vrouwen werkt omdat ze in een baarmoeder had gewoond waarin ze niet welkom was. Dat intrigeerde me, dus vroeg ik door. Ik was toen nog bezig met mijn boek De Woonschool over een onveilige jeugd in een laag milieu. Het verhaal van Esther was het tegenovergestelde, haar ouders verkeerden in hogere kringen. In bepaalde mate was haar harteloze jeugd veel schrijnender omdat je het daar niet zou verwachten. Hoe kun je als moeder in godsnaam het bestaan van je drie kinderen ontkennen? Het moedergen is niet voor elke moeder een natuurlijk gegeven, maar je kinderen het leven niet gunnen is de overtreffende trap.”

Heeft u een verklaring gevonden?

“Als moeder kan ik haar niet begrijpen, al was het maar omdat je door je kinderen te ontkennen, jezelf zoveel plezier ontneemt. Als schrijver vind ik Lies erg sneu. Ze is misvormd in haar jeugd. Ze kreeg bepaald niets cadeau. Als wonderkind werd ze in die cellokist gedwongen. Als je nooit kind hebt mogen zijn, hoe kun je dan later een goede moeder worden? Ze moest voor zichzelf consequent zijn. Haar cello was haar leven, daar moest alles voor wijken. Ook de kinderen.”

Christel Jansen
Christel Jansen @Hans-Peter van Velthoven

Schreef het boek zich als vanzelf?

“Nee, ik wilde aanvankelijk een non-fictie boek maken. Ik was bang dat het anders ongeloofwaardig over zou komen, juist omdat het zo’n enorm gecompliceerd en disfunctioneel gezin was. Halverwege merkte ik dat ik niet tot de kern kon doordringen. Ik begon de pest te krijgen aan Lies en haar twee mannen en heb het verhaal helemaal stil gelegd. Uiteindelijk begreep ik dat ik terug moest naar haar jeugd om Lies te begrijpen en sympathie voor haar te voelen. Ik moest een stap verder gaan en er een roman van maken. Na de eerste aarzelingen, merkte ik dat ik het eigenlijk verrukkelijk vond. Ik voelde me veel vrijer. Voor dit boek heb ik met iedereen rondom Lies uitgebreid contact gehad en veel onderzoek gedaan. Er kwam zoveel ellende boven. Dit soort verhalen pakken mij. Het draait allemaal om hoe de jeugd doorwerkt in de rest van je leven. Ik ben opgegroeid bij lieve ouders maar ik heb een dove broer. Als zus van een kind met een beperking, cijfer je jezelf wat weg en word je niet gezien zoals je bent. Dat is waarschijnlijk de trigger waarom ik deze verhalen schrijf. Mijn volgende project hou ik dichter bij mezelf en heeft te maken met mijn vader die vrij vroeg is overleden. Na twee boeken over andere families, wordt het tijd om onderzoek te doen naar mijn eigen familie.” Mijn moeder wil mijn naam niet weten (Nieuw Amsterdam, € 20,99)

Interview: Margriet de Groot

Meer fijne boekentips staan in Zin 11. Dit nummer ligt nu in de winkel of bestel je hier eenvoudig online.